Woensdag 20 juni lanceerde Kajsa Ollongren de website Forbidden Music Regained in de Uilenburgersjoel in Amsterdam. De hoofdstedelijke loco-burgemeester en wethouder cultuur citeerde ruimtevaarder Neil Armstrong en noemde het project ‘a giant step for mankind’. Ze vervolgde: ‘De website is ook belangrijk voor de stad Amsterdam, want we kunnen en mogen niet vergeten wat zeventig jaar geleden in onze stad gebeurde. Het is voor mij een eer om deze te lanceren.’
Pikant detail: onder Ollongrens verantwoordelijkheid werd de ondersteuning van de Leo Smit Stichting stopgezet.
Près de 2 000 œuvres
Drijvende krachten achter dit grootschalige project zijn de fluitiste Eleonore Pameijer en zakelijk leider Carine Alders. Met monnikengeduld zochten zij in binnen- en buitenlandse archieven naar informatie over Nederlandse componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd. Zo bouwden zij een archief op van bijna 2000 werken en geluidsopnames.
De lancering van de website werd voorafgegaan door een internationaal symposium. Pameijer: ‘Samen met onze bestuursvoorzitter ben ik naar Kajsa Ollongren gegaan. We zeiden: “We komen niet om te klagen over het stopzetten van onze subsidie, maar om een bijdrage te vragen voor het symposium. – We willen bovendien dat jij de website feestelijk lanceert.”‘
Ze peuterden € 3500 los én de toezegging dat Ollongren inderdaad zou komen. Pameijer: ‘Ze viel bijna van haar stoel toen we vertelden wat we in de afgelopen 21 jaar allemaal gedaan hebben. Naast een succesvolle gesubsidieerde concertserie realiseerden we in 2015 zonder enige vorm van subsidie het boek Vervolgde componisten in Nederland. En ook nog eens een daarbij behorende tentoonstelling met enkele concerten in het Amsterdamse Stadsarchief.
80 000 euros de dons privés
Voor dit alles en het opbouwen van de website sprokkelde de Stichting 80.000 aan particuliere giften bij elkaar. Met hulp van Broekmans & Van Poppel werd bij Et’cetera bovendien een tiendelige cd-box met verboden muziek uitgebracht. ‘Die kreeg fantastische kritieken in het magazine van de BBC en in Gramophone, maar is in Nederland weinig besproken. Afgezien dan van een enthousiaste recensie in het tijdschrift Luister en een aanbieding in Klassieke Zaken.
Colloque international
Tijdens het symposium spraken internationale grootheden. Pameijer: ‘We hebben bewust gekozen voor mensen die echt iets met het onderwerp verguisde componisten hebben. We wilden geen hotemetoten die alleen maar uitgenodigd worden voor hun naam. Ik ben trots dat we Abram de Swaan konden strikken. Hij is een groot denker en socioloog, die alles vanuit een veel breder kader beziet dan bijvoorbeeld een musicoloog of een muziekjournalist.’
Ook Frank van Vree, de nieuwe directeur van het NIOD was van de partij: ‘Hij reageerde eerst wat terughoudend, omdat hij niet zoveel van muziek weet. Maar hij heeft een enorme kennis van de periode en de geschiedenis, dus het was juist heel interessant om daarover uit zijn mond iets te horen.’
Zo mogelijk nog enthousiaster is Pameijer over de aanwezigheid van Albrecht Dümling van Musica Reanimata Berlin. ‘In de afgelopen jaren hebben we ontzettend veel internationale contacten opgebouwd. Al die mensen hadden nog nooit van de door ons ontdekte componisten gehoord en waren er steeds bijzonder enthousiast over. Dümling heeft ons zelfs uitgenodigd voor een compleet programma rond Rosy Wertheim, dat ook live op de radio werd uitgezonden. Dat was een bijzonder groot succes.’
Site facilement consultable
Forbidden Music Regained biedt een vracht aan informatie over vervolgde Nederlandse componisten. De site is uitstekend doorzoekbaar en biedt niet alleen biografieën, maar ook bladmuziek, opnames, manuscripten en geluidsfragmenten.
Tik bijvoorbeeld ‘Rosy Wertheim’ in en je krijgt meteen een lijst met 114 composities. Die kun je vervolgens weer verfijnen naar bijvoorbeeld bezetting, tijdsduur, en periode van ontstaan. Ook opnames zijn te beluisteren, bijvoorbeeld van haar Sonatine voor piano.
De Leo Smit Stichting heeft zich met deze website opnieuw bewezen als een onmisbaar kenniscentrum over vervolgde componisten.
Patricia Werner Leanse maakte een videoverslag van de presentatie.
Français 
Nederlands 
English (UK) 
