Poldowski re-imagined heet de nieuwste cd van het Franse Ensemble 1904. Poldowski wie?? Tja, net als veel van haar collega’s is deze Pools-Britse componist (1879-1932) zo goed als vergeten. Ook haar naam is problematisch. Geboren als jongste dochter van violist en componist Henryk Wieniawski heette ze officieel Irène Régine Wieniawski. Haar eerste composities publiceerde ze echter als Irène Wieniawska. Na haar huwelijk met de Brit Sir Aubrey Dean Paul in 1901 noemde ze zich Lady Dean Paul. Hierop volgden verschillende varianten, tot ze uiteindelijk koos voor het korte maar krachtige Poldowski.
Hoewel ze het talent van haar vader erfde, heeft Poldowski hem nooit gekend: Henryk Wieniawski stierf tijdens een tournee door Rusland toen ze 10 maanden oud was. Zij bleef met haar Britse moeder achter in Brussel, waar hij docent was geweest aan het conservatorium. Volgens sommigen zou zij daar zelf piano en compositie hebben gestudeerd, maar archiefmateriaal hierover ontbreekt.
Réinterprétation
Poldowski begon al jong met componeren en publiceerde haar eerste mélodies (liederen) in 1890, bij een Belgische uitgever. Zo’n zes jaar later verhuisde ze naar Londen, waar ze al snel furore maakte als pianist en componist. Hoewel ze trouwde met een Engelsman en de Britse nationaliteit aannam, bleef ze in haar liederen Franse teksten gebruiken. Hierbij had ze een grote voorliefde voor de poëzie van Paul Verlaine, destijds ook zeer in trek bij collega-componisten.
Het Franse Ensemble 1904 presenteert op zijn nieuwe cd al haar 22 Verlaine-zettingen. Niet in hun oorspronkelijke versie maar in arrangementen voor piano, viool en contrabas. De door pianist en artistiek leider David Jackson gemaakte bewerkingen zijn naar eigen zeggen een eerbetoon aan Poldowski. Zelf maakte zij vaak versies voor kamerensemble van haar liederen, maar die gingen allemaal verloren. Jackson liet zich inspireren door haar Sonate voor viool en piano, maar gaf ook zijn eigen fantasie de vrije loop. Vandaar het ‘re-imagined’ (heroverwogen) uit de titel.
Fontaines impressionnistes
Wat meteen opvalt is Poldowski’s flair voor tekstzetting. De parlandostijl van zingen – met slechts één noot per lettergreep – maakt de verzen goed verstaanbaar. Haar muziek klinkt uitgesproken Frans en herinnert soms aan de mélodies van Debussy en Ravel. Zo is de voordracht haast terloops, terwijl subtiele wendingen de emoties toch invoelbaar maken. Een enkele keer, zoals in Impression fausse horen we gekwelde uithalen die haar deels Slavische afkomst verraden.
De sfeer is overwegend weemoedig, soms echter ook opruiend. Bijvoorbeeld in het snaakse Cortège over een circusdame wier slaaf onder haar rokken gluurt. Dat Poldowski zelf een uitmuntend pianiste was, blijkt uit de gevarieerde en kleurrijke pianopartij. Nu eens weeft zij impressionistisch klaterende watervalletjes door de zangpartij, op andere momenten ondersteunt zij het betoog met gehamerde akkoorden. De door Jackson toegevoegde lijnen van viool en contrabas sluiten hierbij naadloos aan.
Portrait amoureux
Het duurt overigens even voor je gegrepen wordt door de ontegenzeggelijke charme van haar muziek. Jazmin Black-Grollemund heeft een warme sopraanstem, maar haar grote vibrato staat haaks op de ingetogen expressie die zo kenmerkend is voor de Franse mélodie.
De strijkers zijn niet altijd loepzuiver en de dynamiek is aanvankelijk wat ongecontroleerd. Pakweg vanaf het levendige Colombine (track 13) komt alles meer in balans. De uitvoerders klinken soevereiner en zelfverzekerder, alsof ze de resterende liederen al vaker in een concertsetting hebben gepresenteerd.
Maar dit zijn slechts enkele kanttekeningen bij een liefdevol portret. Ensemble 1904 breekt een overtuigende lans voor Poldowski, ook al gun je ze iets meer concertervaring. In het uitstekende cd-boekje staat bovendien veel nuttige informatie. Moge deze uitgave de opmaat vormen voor een herontdekking van Poldowski, haar muziek verdient het.
Ensemble 1904: Poldowski re-imagined 22 mélodies sur les poèmes de Paul Verlaine; Irène Régine Wieniawska; arr. David Jackson Resonus RES10196 € 14,99
Français 
Nederlands 
English (UK) 
