Wat zou er aan de hand zijn met het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival – de officiële naam om toch die internationale uitstraling maar te benadrukken? Al bij het betreden van concertgebouw de Doelen bekruipt je direct het gevoel bij een gewoon, doordeweeks concert te zijn aangeland, ook al staat Valeri Gergjev op de affiches. Geen aankleding van de grote ruimtes en op en rond het podium niets dat ook maar in de buurt komt van een festivalaankleding, zelfs een bloemstukje op het podium kon er niet af.
Zou het Rotterdams Philharmonisch Orkest dat het festival samen met een meer specifieke festivalorganisatie runt, na het negatief uitgevallen advies van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur, RRKC, de handdoek hebben geworpen? In dat advies staat immers dat zij om het andere jaar de subsidie met de Rotterdamse Operadagen moeten gaan delen. Subsidie, dat is de afgelopen twee jaar de crux geweest bij menig orkest en festival – eigenlijk voor de hele podiumkunst. Iedereen sprak er op een bepaald moment over, de overheid kreeg van alles de schuld, maar dat er sprake is van een langdurige economische crisis werd ook niet ontkend. Maar dan zo een karige aankleding van de 16e editie van een tot de verbeelding sprekend festival, dat is raar.
Hoe gaat dat eigenlijk, zo’n vierjaarlijkse subsidie aanvraag? Vooraf verstrekt de minister, staatssecretaris of wethouder met cultuur in de portefeuille een serie uitgangspunten op grond waarvan de overheid duidelijk maakt hoe de te subsidiëren instelling aan zijn geld kan komen. En hier gaat inderdaad het één en ander grondig verkeerd. De overheid toont in deze notities aan slechts te gaan voor de waan van de dag. De ene keer is educatie een speerpunt, de andere keer marktwerking en de afgelopen ronde het veelbesproken cultureel ondernemerschap. Dat heeft bij het RPhO en het Gergjev Festival geleid tot omvangrijke – en dus dure – afdelingen educatie en marketing. Wat voorheen de boekhouding was en personeelszaken heet nu ineens Finance & Human Recources en het orkest zelf is nu Rotterdam Philharmonic.
Maar al dit pseudo-Engels kan niet verhullen dat het Gergjev Festival in het hoofdprogramma nergens naar lijkt. Programmatisch falikant mislukt. En dat blijkt: de zaal zit voor niet meer dan zo’n tachtig procent vol. Dat is nog nooit gebeurd. Qua marketing en entrepreneurship geen best resultaat.
Het publiek is simpelweg niet meer warm te krijgen voor alleen Valeri Gergjev. Hij moet ook nog iets zinvols doen. Rachmaninov’s symfonische gedicht Dodeneiland, de vijfde symfonie van Sergei Prokofjeff werden tijdens het openingsconcert weliswaar gedegen gespeeld, maar werden op eerdere edities ook al eens uitgevoerd. Het 4e pianoconcert van Rodion Sjtsjedrin – zelf aanwezig – was vooral van grote waarde door de prachtige druppelende, bellende en klokkende uitvoering van Olli Mustonen. Waarom niet een heel festival gewijd aan dit soort muziek in plaats van middle-of-the-road Music for the Millions?
En een dag later, Verdi’s Otello in concertvorm door het voltallige gezelschap van het Mariinsky Theater – altijd een beetje een vlees-noch-vis ervaring bij opera – maar vooruit , het gaat al jaren zo. Hoe dit in vredesnaam te rijmen valt met het thema De Zee, uitgesmeerd over drie festivals op rij, is onmogelijk uit te leggen. Terwijl opera het speerpunt van het Gergjev Festival hoort te zijn, werd het er nu aan de haren bijgesleept. Niet slecht uitgevoerd, maar de meeslependheid ontbrak. De zaal werd na afloop ook niet finaal afgebroken zoals in het verleden wel steevast gebeurde.
Verder mag Yannick Nézet-Séguin op donderdagavond Dvorak’s negende symfonie ‘Aus der neuen Welt’ dirigeren en Copland’s klarinetconcert. De zee? Waar dan? Nou vooruit: bij Dvorak dan. Met de stoomboot de grote haringvijver over. Pas op de slotavond op zaterdag komt de zee voluit op het netvlies: Debussy, La Mèr; Sibelius, Die Okeaniden; Ernest Chausson’s Poème de l’ Amour et de la Mèr. Maar of dit nu een festivalprogramma is dat tot de verbeelding spreekt? Je kunt nog zo klakkeloos de overheidsidioterie navolgen, als je inhoudelijk niet alert bent en alleen maar zondagmiddagmuziek speelt houdt het een keer op. En dat lijkt het Gergjev Festival hier te doen: ophouden.
Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival, 7 tot en met 15 september, Rotterdam, de Doelen en andere locaties. www.gergievfestival.nl. Bijgewoond: vrijdag 7 en zondag 8 september
Nederlands 
English (UK) 
Français 