Museum of Austerity toont het wrange gezicht van bezuinigingen

Als er een technologie wordt gepresenteerd die ik nog niet ken, wil ik graag op onderzoek uit. Een museum met holografische bril? Doen! Het bleek echter de inhoud die me nog lang bij zal blijven. Het Museum of Austerity van Sarah Wares en John Pring is geen makkelijke kost. Maar wel essentieel om de gevolgen van bezuinigingen voor gehandicapte mensen te kunnen voelen en begrijpen.

Tussen 2010 en 2020 bezuinigde de Britse overheid op hun uitkeringsstelsel met als gevolg het wegvallen van een sociaal vangnet. De mensen met de grootste problemen kregen de minste hulp en te weinig geld om van te kunnen leven. De Verenigde Naties concludeerden in 2016 dat het VK de rechten van gehandicapte mensen zwaar of systemisch hebben geschonden. Museum of Austerity geeft hen een stem.

Ik zie en hoor de verhalen van mensen die buiten de boot zijn gevallen in het neoliberale Engeland. Murw gebeukt door bezuinigingen en slechte hulpverlening, zijn ze overleden aan de gevolgen van armoede. En schrijnend zijn ze, de verhalen. Mensen die door een verslaving, anorexia, dementie of een geschiedenis van huiselijk geweld niet meer kunnen werken, zijn door de regering in de kou gezet. Instanties boden geen enkele hulp. Met een paar tientjes per week moesten ze het zien te rooien. En dat liep niet goed af.

Ik hoor de nabestaanden van deze mensen een portret schetsen, terwijl ik naar hun hologram kijk. Bijna alle portretten eindigen met de wens dat hun verhalen gehoord hebben zodat de dood van hun naasten nog enige zin heeft. Ik zou willen dat ik de hologrammen kon beetpakken en troosten.

Trigger Warning

Niet eerder ben ik naar een VR installatie geweest met trigger warnings: een waarschuwing dat de inhoud emotioneel te heftig kan zijn. Ik krijg de mogelijkheid om de verhalen die te dichtbij komen eruit te filteren. Het leek me wel heel politiek correct bij het betreden, maar daarvan ben ik teruggekomen. De verhalen grijpen bij de strot en laten niet meer los. Het kan te dichtbij komen en te pijnlijk zijn als je een persoonlijke geschiedenis hebt, of hebt gezien, die hier wordt verteld.

Je moet heel dicht bij de personen staan om het verhaal te kunnen horen en zien. De installatie reageert op mijn aanwezigheid: ik zie de hologrammen wel, maar kan pas luisteren als ik aan het sterfbed sta. Dat maakt het zo intiem en dus zo indringend: ik krijg 1 op 1 de lijdensweg te horen. Ik kan weglopen, maar dat voelt als verraad, als het opnieuw in de steek laten van de zwakkeren in de samenleving. En dat maakt dit museum zo’n indrukwekkende ervaring.

Digitale verteltechnieken als empathie-machine, het is bijna een cliché. En toch werkt het. Sacha Wares heeft een theaterachtergrond, John Pring is journalist van de Disability News Service. Samen hebben ze de kennis en de overtuigingskracht om je mee te nemen in de levens van anderen. Met de beperkte verontwaardiging die de toeslagenaffaire hier uiteindelijk veroorzaakte, is dit ook voor ons verplichte kost.

Goed om te weten

Het Museum of Austerity is rolstoeltoegankelijk. Er zijn prikkelarme varianten (zonder achtergrondgeluid), of varianten met tekst in beeld. Je kunt vragen om bepaalde verhalen niet te horen. De makers hechten – vanzelfsprekend – aan inclusiviteit en hebben zelfs een bank met tissues als nazorg. Enige beperking kan zijn dat de installatie in het Engels is.

Kaarten en meer informatie zijn hier  te krijgen