Josse de Pauw en Asko|Schönberg brengen de hemel even dichterbij

Het was 2000 en Wim Kayzer, van de VPRO, bracht een serie televisieavonden die inging tegen alles wat commercieel verantwoord was. Het heette ‘Van de Schoonheid en de Troost’ en bevatte avondlange interviews met mensen als Jane Goodall, J.M. Coetzee, Karel Appel en George Steiner. Intellectuelen, kunstenaars, denkers. 

Op 23 november 2023, de dag na 22/11, toen Nederland een openlijke haatprediker in het zadel hees, zag ik Josse de Pauw een selectie uit deze interviews uitspreken op muziek van Asko|Schönberg en ik ervoer geluk. Anderhalf uur lang.

Volks en verheven

Josse de Pauw is een Vlaams acteur en schrijver die zijn hele leven al kunst maakt van het alledaagse. Hij bezit dat best wel typisch Vlaamse talent om het volkse met het verhevene te verenigen. Voor deze voorstelling gebruikte hij de transcripties van de interviews door Wim Kayzer om ze op zijn eigen manier, met zijn eigen ritme en muzikaliteit, aan ons te geven. Componist Frederik Neyrinck schreef er muziek voor, die varieert van hemels tinkelend tot barok en romantiek, uitgevoerd door Asko|Schönberg.

Het mooie van deze interviews is dat het geen afgeronde, welluidende teksten zijn. In een tijd waarin onze grote auteurs prat gaan op dikke boeken, overladen met volzinnen waar taalkundigen van snoepen, zijn de hakkelende denkers die De Pauw ons voorschotelt een verademing. 

Een eik om onder te schuilen

De zoekende Jane Goodall, de weifelende Coetzee en de ratelende Karel Appel worden verenigd in de grote man Josse de Pauw. Hij maakt er een boom van die iedereen graag in zijn achtertuin zou willen hebben. Een eik om onder te schuilen als de hagel op de stad stort. 

Is dit elitaire kunst? Nee. Iedereen die op de uitnodiging ingaat om anderhalf uur lang gewoon even te luisteren en niet gelijk een mening te hebben, komt verrijkt uit deze avond. Tot en met de kwantumtheoreticus waarmee deze sessie eindigt. De snaartheorie is immers voor niemand nog te doorgronden. Maar wat blijkt, als je je overgeeft aan de gedachtenstroom? Doorvoelen kan wel.

Het stuk eindigt in duisternis. Maar deze duisternis was er een vol verwondering. 

Eenmaal buiten was er iets anders.