Hoe alles in dans over relaties gaat en een glas wijn kloven kan dichten

Als er één onderwerp is dat eindeloos veel in dans is uitgewerkt, dan zijn het wel de vele manieren waarop mensen relaties met elkaar aangaan. Toch is het goed dat Moving Futures dit thema op de derde dag van het festival nadrukkelijk centraal stelt. Het is onuitputtelijk, kan altijd weer op een nieuwe manier inspiratie geven en zelfs in een solo-act worden opgepikt.

Vertrouwdheid en ontwenning

Het heeft iets van een verloren paradijs, de relatie die Aïda Guirro Salinas en Jefta Tanate neerzetten in hun choreografie Nautural. Zoals ze op de vloer liggen en om en om over elkaar heen kruipen: het heeft iets van de warmte die je om je heen voelt als je slaapt. Samen in een vertrouwde lome stemming, die altijd zou mogen voortdurn. Hun gekruip over de vloer doet me ook denken aan golven die vanuit de eindeloze zee het droge strand op rollen.

Maar dan ineens de knal, het uit elkaar gaan. Het doet pijn, de scheiding van de twee, maar tegelijk voel ik een sprankelende energie naar buiten komen. Ze zijn er helemaal op afgestemd elkaar terug te vinden. Maar dat wordt knokken! De vertrouwdheid zijn ze kwijt. Kunnen ze nog aan elkaar wennen?

Prettig eigenwijs

Hun zwoegende zoektocht levert spannende beelden op. Er zijn zoveel manieren waarop je elkaar op de been kunt houden. Of samen draaiend door de ruimte kunt bewegen. Ze zijn er vindingrijk in. Maar comfortabel wil het maar niet worden. Toch is het geen zwaar drama. Daarvoor heeft de communicatie te veel zachte kanten. Ruimte. Daar snak je naar als je ze kronkelend op, om, onder en naast elkaar ziet bewegen. Ze gaan dan ook een eind uit elkaar staan. Maar komt het nog wel goed als de handen in tegenovergestelde richting wijzen? Het ziet er mooi uit. Twee prettig eigenwijze mensen die ieder hun eigen richting kiezen en vinden dat de ander daar best in mee kan gaan.

Cinedans

Direct op Nautural volgen vier korte films van Cinedans. Mooi dat er in dit festival plaats is ingeruimd voor dansfilmpjes! Het laat zien hoeveel creatieve mogelijkheden er schuilen in de combinatie van dans en film. En daarbij heeft ook hier het thema van de dag de selectie bepaald.

Het geluk tegemoet

Gleichgewicht/Keeping Balance laat zien dat intermenselijke relaties ook zo triest kunnen zijn dat eenzaamheid een bevrijding is. Een meisje laat zich in de golvende draaiingen van een carrousel in een soort dans-trance brengen, om zo weg te waaien uit haar beklemmende omgeving, het geluk tegemoet.

De macht van de beperking

In The Battle danst Kayah Guenther, een kunstenaar met het syndroom van Down, met een andere danser. Als hij door de beperkingen die zijn lichaam hem stelt heenbreekt, noemt hij zichzelf ‘powerful’. Hoe moeizaam hij ook spreekt, dat woord is precies wat je bij de dansbeelden voelt. Hij vindt de kracht zichzelf als een uniek persoon neer te zetten en een perfecte harmonie op te bouwen met zijn danspartner.

Filmmontage als choreografisch middel

My Brother’s Room en Jump bewijzen hoe mooi het kan werken als filmmontage onderdeel van de choreografie wordt. Geen registraties van dans dus, maar montage als niet weg te denken onderdeel van het beeldenspel. In My Brother’s Room wordt een dromerige ruimtelijkheid gecreëerd met vervloeiende beelden van twee dansers in een fraai huis. In Jump blijken de korte shots van een springende man een komische striptease-act te vormen.

Instant Body Feedback

In de pauze geeft danseres Junadry Leocaria een instant reactie op Nautural. Fascinerend zoals ze haar armen in elkaar kronkelt en zo de intimiteit van de twee dansers uit Nautural in haar lichaam concentreert. En dan de kracht waarmee ze wijzende gebaren in de ruimte maakt. Het is ongelooflljk mooi zoals Leocaria deze korte act met haar soepele lichaam danst.

Weerloos wankelen

Een wonderlijke ervaring is In Memory of a Projection van choreograaf Guilherme Miotto. Tussen twee rijen lichtgevende paaltjes wankelen drie vrouwen over de vloer. Ze stralen weerloosheid uit. Alsof ze door onzichtbare wezens van buitenaf aangestoten worden. Alsof er aan hun armen en hoofd getrokken wordt met onzichtbare touwtjes. Het lijkt of ze in verzet komen met wild uitschietende bewegingsimpulsen, maar het zou even goed kunnen dat er harder aan hen geduwd en getrokken wordt. Even doet het denken aan een te snel afgedraaid filmpje. Grappig dus. Maar het is uiteindelijk pijnlijk. Ze krijgen iets verkrampts, paniekerigs. Uitputtend is het. Ontsnappen is er niet bij.

Een paar seconden saamhorigheid

Ze reageren wel op elkaar, maar lijken elkaar alleen maar te bevestigen in hun onderworpen toestand. Ze zijn eenzaam gevangen in één en hetzelfde lot. Aan verstandhouding of solidariteit lijken ze niet toe te komen. Totdat ze ineens op een rijtje dicht tegen elkaar aan gaan staan. Een paar seconden duurt het maar. Een portret van saamhorigheid. Alsof het thema van de avond even aangestipt wordt. Juist door die kortstondigheid en doordat het zo’n eilandje is te midden van het verkrampte geloop en gedraai, ontroert dit moment. En doet het pijn als de vrouwen weer uiteenstuiven.

Pass the Glass

Het kostte me moeite contact met deze voorstelling te krijgen, hoewel de beelden na afloop helder door mijn hoofd bleven gaan. Het Moving Futures festival moedigt contact tussen publiek en dansers/choreografen aan met de actie Pass the Glass. Wie met de theatermakers in gesprek gaat en hun zo een indruk geeft van hoe de voorstelling overkomt, krijgt eeen glas wijn. Om te onderzoeken waar dat gevoel van afstand vandaan kwam, besloot ik Guilherme Miotto en de drie performers aan te spreken. Nadat ze verteld hadden hoe het maakproces in zijn werk was gegaan, vroegen ze mij te vertellen wat ik had beleefd. Al pratende bleek dat de voorstelling toch heel wat in me had opgeroepen. Zo werd het mogelijk het bovenstaande stuk over In Memory of a Projection te schrijven. En de wijn smaakte prima.

De avond werd met veel allure afgesloten met een feest, waarbij een rijk uitgedoste indiaan het dansen inluidde.