The Nation op het Holland festival: een theaterverslaving in wording #HF17

Netflix en HBO zijn tegenwoordig hofleveranciers van onze gesprekken met vrienden, familie en collega’s. De ultieme ijsbreker op een feestje met onbekenden is praten over series, over geliefde personages. Leeft Jon Snow nog? Waar is Barb? Nadat ik de eerste twee werkvoorstellingen van ‘The Nation’ heb gezien heb ik sterk de indruk dat ik in Eric de Vroedt een collega-liefhebber heb gevonden. Een telefoongesprek een week later bevestigt die indruk.

Bingewatchen maar dan anders

Het Nationale Theater heeft zichzelf de uitdaging gesteld om van ’the Nation’ een verslavende, zesdelige theaterthriller te maken. Een die niet onderdoet voor een populaire tv-serie. De zoektocht hoe een serie in het theater vorm te geven lijkt me een behoorlijke uitdaging.

Want tja, Er is geen privacy bij het kijken, zoals thuis. Integendeel, de tribunes aan weerszijde van het speelvlak en de aanwezige camera’s maken ons als publiek heel zichtbaar. ik zit in een theaterzaal en niet in mijn fleece onesie met een bak chips op schoot en de afstandsbediening binnen handbereik. Even het scherm op pauze zetten om gillend door de kamer te hollen of een kussen naar de TV te gooien is er niet bij.

De Vroedt en consorten kiezen voor de beleving van de nabijheid. De acteurs zitten tussen ons, naast ons, kijken en spreken ons aan. Die vorm is niet ‘nieuw’ (moet dat?) maar het werkt. Het voelt bij vlagen alsof je ‘in’ de serie bent gestapt.

De onhandige, keurige politieagent van buiten, de volkse ‘zo gaat dat hier’ collega, de aimabele zakenman, de gladde politicus: ze zijn er allemaal, inmiddels archetypes in ons hedendaagse serie -landschap.

“Den Haag is opwindend”

De Vroedt had voor zichzelf geen betere inburgeringscursus in Den Haag kunnen verzinnen dan met het maken van ‘The Nation’.  Hij deed maandenlang research, liep mee met agenten, verzorgenden, en verkende iedere straathoek van de Schilderswijk. ‘Het is een opwindende stad’ zegt hij ‘veel opwindender dan ik dacht’.

De opening geeft een mooie eerste indruk van hoe Den Haag onder een vergrootglas is gelegd. In een weergaloze trailer wordt de stad neergezet als het bloedeloze dreigende Washington uit ‘House of Cards’. Licht verstrijkt, standbeelden komen dreigend in beeld en de lege piepende schommels in combinatie met een mysterieuze Engelstalige titelsong maken de beleving af. De thematiek, een verdwenen kind, een moslimjongen en mensen met een hoop kruisende belangen vormen samen een miniatuur van de religieuze onlusten en misverstanden die ons land de afgelopen jaren overspoelden.

Bellen met Eric

Het is een raar moment om te bellen, vlak na de dodenherdenking. Ik moet een enigszins geladen en serene sfeer van me afschudden om De Vroedt het hemd van het lijf te vragen over zijn kijk- en bingewatchgedrag. En hij heeft het druk.

Ga er maar aan staan. Elke drie weken een nieuw stuk repeteren en spelen, terwijl de helft van de afleveringen nog geschreven moet worden. De Vroedt schrijft alles zelf, behalve de monologen van het mysterieuze personage ‘Beer’, wiens zangerige dreigende raptaal door Joeri Vos wordt geschreven.

De drie voorstellingen van voor de zomer gaan in première op het Holland Festival. Na de zomer volgen deel vier, vijf en zes. De Vroedt vertelt dat dit snelkookpan-proces hem roekelozer maakt, sneller. Er is geen tijd om eindeloos zaken door te spreken of op tien manieren te proberen. Daardoor sla je als maker nieuwe wegen in, die je van te voren niet bedacht had.

Toch wijst hij de meer traditionele manier van werken in het Nederlandse theater niet ineens af. “Gek genoeg ben ik door dit project de zorgvuldigheid en precisie van acht weken aan iets repeteren weer meer gaan waarderen.”

Je verwacht het niet

Naast series als ‘The Killing, the Bridge en House of Cards stonden er heel andere genres in het kijklijstje van de Vroedt. Hoe zit het bijvoorbeeld met ‘The Get Down’ en ‘The Crown’ vraag ik hem?

Over ‘The Crown’ hoeft hij niet lang na te denken. Twee ‘ larger than life’ personages die tegen over elkaar staan, Churchill en Elizabeth, dat hebben wij ook. Bij ons in de vorm van een ondernemer en een politicus, alhoewel die personages natuurlijk ook gebaseerd zijn op Haagse verhalen.

Tijdens het schrijven van deel drie keek de Vroedt Baz Luhrmans ‘The Get Down’, over de ontstaansgeschiedenis van de hiphop in de Bronx van de jaren 70. ‘The Nation lijkt in niets op de the Get Down. Niet qua onderwerp of muzikaliteit. Dat moeten mensen echt niet denken. Maar toch, de snelheid en de muzikaliteit van die serie hebben me onbewust beïnvloed bij het schrijven van een snel gemonteerde, perspectiefwisselende finale voor deel 3.’

Renaissance van het theater

‘Al die kleine verhalen samen, vertellen het grote verhaal. Vertellen iets over de complexe geglobaliseerde wereld waar wij in leven’ stelt De Vroedt. Dat is precies wat hem zo aanspreek aan de huidige TV series. ‘Het lijkt allemaal heel plotgedreven maar je kunt over zulke complexe processen en maatschappelijk dynamieken vertellen.’

De Vroedt vertelt hoe in zijn tijd aan de theaterschool het plot dood was verklaard. ‘Plot, dat was bijna iets ordinairs, hoe minder verhaallijn hoe beter vonden we in die tijd. Door dit proces ben ik het plot gaan herwaarderen.’ Bescheiden en voorzichtig formuleert hij een wens. ‘ 15, 20  jaar geleden dachten ‘we’ dat ‘de televisie’ dood was, en nu bloeien series als nooit te voren. Het is een ware renaissance. Misschien dat we in het theater, op onze eigen manier en met onze eigen middelen ook ooit weer zoiets kunnen meemaken..’