De Amerikanen hebben er een woord voor: production value. Daarmee kun je aangeven dat een voorstelling technisch perfect is. Het geluid klopt, het toneelbeeld is uitstekend, de kostuums zijn helemaal oké, de belichting schitterend en de acteurs, zangers en muzikanten: top notch. Zelfs de figuranten zijn op hun best. Een voorstelling met een hoge production value kan dus op weinig dingen mislukken. Ze kan wel te perfect zijn. Zoiets ervoer ik bij Tryptich, de muzikale theatervoorstelling waarvoor Bryce Dessner (The National) de muziek schreef.
Met deze ode aan Robert Mapplethorpe is dus helemaal niets mis. De muziek, uitgevoerd door topensemble Asko|Schönberg, laveert tussen pop, blues en middeleeuws, met hier en daar wat moderne dissonanten. De zang is goddelijk, want uitgevoerd door Room Full Of Teeth. We horen verwijzingen naar Monteverdi, naar baptistensoul, naar Philip Glass. Opvallend is dat alles versterkt en speciaal gemixt is, zodat er vanaf het toneel een heuse wall of sound op je af komt. Wanneer de bassen inzetten, trilt je stoel. Dit is dus kwaliteitsmuziek, ook geschikt voor popfestivals.
Biblebelt
De enorme foto’s van Mapplethorpe worden schitterend geprojecteerd op gaasdoeken, wat ze letterlijk gelaagd maakt. Dat levert dus een live expositie op van het werk van deze fotograaf die zowel de sterren, als klassieke mannelijke naakten als aan pornografie grenzende sm- en bondagebeelden schoot, met een vaak prominente plek voor het geheven mannelijke lid. Dat zou voor bepaalde mensen aanstootgevend kunnen zijn, maar in Nederland moet je daarvoor diep de Biblebelt of de Schilderswijk in, waar mensen niet houden van plaatjes van stijve zwarte piemels.
Mapplethorpes werk was ook aanleiding voor een rel in Amerika, waar dertig jaar geleden een museumdirecteur gevangen werd genomen omdat hij een expositie van Mapplethorpe in zijn museum vertoonde. Teksten van de aanklacht en de rechtszaak vormen de basis van het libretto van deze voorstelling, die verder, naarmate het uur vordert, ook vragen stelt bij de manier waarop Mapplethorpe met zijn modellen omging. Betaalde hij ze eigenlijk wel, en was hij niet ook eigenlijk bezig met het objectificeren van het zwarte mannenlichaam? Om die vraag goed en zonder mogelijke misverstanden bij het publiek neer te leggen, wandelt, zit en ligt er een jonge, zwarte balletdanser voorop het toneel. Perfect lichaam ook, hele fijne kleren.
Bloedserieuze eredienst
Wat een probleem kan zijn bij een avond met zo’n hoge production value, is dat het allemaal te veel mooi wordt, en te weinig hart heeft. En dat gebeurde dus, ondanks dat er gospel- en souklanken werden geproduceerd. Ik miste een ziel, iets dat echt wrong, iets wat lucht in deze bloedserieuze eredienst zou kunnen brengen. Ik begon terug te verlangen naar die heerlijk tegendraadse voorstelling uit het Holland Festival van vorig jaar, Gesualdo. Daarin plaatste Theatergroep De Warme Winkel mooie tegenkanten bij de madrigalen van deze omstreden middeleeuwse componist, die zijn carrière offerde aan liederlijkheid en moord.
Iets minder production value graag, en iets meer wilde woestheid. Dan zou ik echt een goede avond hebben beleefd.