And the category is: sjamanisme

Voguing en religie in Yishun is Burning bij Julidans

Grapje: Een politieman uit de VS vertelt dat hij ooit drie gewapende drugsdealers tegelijk in de handboeien kreeg. Een brandweerman uit Engeland schept op dat hij tien mensen uit een brandende flat redde. Een Singaporees zegt dat hij in Yishun woont. Iedereen klapt voor de Singaporees.

Yishun is de dystopische voorstad van Singapore. En het is het vertrekpunt voor de voorstelling Yishun is Burning van Choy Ka Fa met performer Sun Phitthaya Phaefuang

Sjamanen en rituelen

Singapore is een stad waar de vrijheid van meningsuiting en religieuze vrijheid stevig onder druk staat. In de voorstad is er wél plaats voor die vrijheid, en zijn er tempels, moskeeën en kerken waar iedereen min of meer vrij is om rituelen uit te voeren. Choy Ka Fai kwam er een vrouwelijke sjamaan tegen die de godinnen Kali en Guanyin belichaamt. De documentaire filmfragmenten uit de voorstelling laten zien dat ze even spiritueel als pragmatisch is: de godinnen zitten elkaar niet in de weg, ze komen gewoon op verschillende dagen.

De filmpjes laten de rituelen zien die uitgevoerd worden om het kwaad uit te drijven. Dat gaat niet altijd even subtiel, metalen pinnen en haken doorboren wangen en ruggen. Soms is het dan weer lyrisch, met rituele bewegingen die uitgevoerd worden tot de deelnemers in trance zijn. Sun Phitthaya Phaefuang is een van de deelnemers, hij beweegt zich tussen trance, overgave, queerness en performance.

Over religie en het lichaam

Hij roept daarmee vragen op over wat religie precies is, wat het voor ons betekent, in hoeverre het intrinsiek performatief is. Is het demonstratief op de eerste rij in de kerk zitten anders dan een pin door je wang steken? Het is minder pijnlijk, dat zeker. Maar je kunt twisten over het verschil tussen hosties en dans, beide vereisen een lichamelijk daad in plaats van een geestelijke.

Regisseur, multimediakunstenaar en choreograaf Choy Ka Fai stelt de vraag naar de relatie tussen spiritualiteit en het lichaam, gender en seksualiteit. Hij laat het bevrijdende van de religieuze trance zien, bevrijding van de ziel door bevrijding van het lichaam. Maar kun je je lichaam wel bevrijden als het door opgelegde gendernormen wordt belemmerd? De twee godinnen zijn genderdiffuus, de uitvoerders van de rituelen ook. En Sun Phitthaya Phaefuang is dat zeker.

https://vimeo.com/532584152

Hij is getraind in klassieke dans, maar is daarna de ballroomscene in Zuidoost Azië ingedoken. Dit geeft hem veel meer vrijheid om te zijn wie hij is, maar ook om die vrijheid op het podium te bevechten. Want we denken wel dat Thailand, zijn geboorteland, een queer paradijs is, maar dat is helaas schone schijn. Transvrouwen kunnen hun gender niet aanpassen in hun paspoort, bijvoorbeeld.

Vogue is een stuk meer dan Madonna ons doet geloven

De titel is gebaseerd op de legendarische film Paris is Burning over de vogue en ballroomscene in New York in de jaren ’80. Daarin ‘lopen’ dansers van verschillende houses tegen elkaar in verschillende categorieën, waarin ze gender, klasse en professionele rollen persifleren en een uitweg bieden uit de dagelijkse realiteit. De categorieën kunnen thema’s, skills of technieken zijn, de competitie is pittig.

Hoewel er nu netflix series zijn over de scene en Ru Paul ook bijdraagt aan de populariteit, is er nog altijd ook een underground scene. Die scene is geboren uit noodzaak om een veilige plek te vinden en een gekozen familie te hebben, de houses. Het klassieke voguing zien we bij twee liedjes. In Theater Bellevue zijn vier dansers van Nederlandse houses aanwezig die hun beste moves laten zien. Sun danst de sterren van de hemel en flirt met het publiek.

In een kort wit kanten capeje dat me deed denken aan kardinaalskleding, en een Thaise hoofdtooi, liet hij zien waar het allemaal over gaat. Geef je eigen leven vorm, maak je eigen religieuze rituelen, je eigen genderidentiteit. Vogue en ballroom komt uit de Bipoc queer en trans gemeenschap in New York. Activisme en het uiten van wie je wilt zijn in een veilige omgeving zit in de genen van deze dansvorm.

Helbewakers en one night stands

Yishun is Burning brengt live performance samen met live muziek die in Singapore wordt gespeeld door het duo Nada en percussionist Cheryl Ong. Nada speelt in de dracht van Chinese helbewakers, zij die de verloren zielen naar de hel moeten leiden. De zanger is helemaal witgeschminkt, een vingerwijzing naar het Butoh-verleden van Choy Ka Fai? Daarnaast zien we filmpjes uit Yishun, met de sjamaan, rituelen en straatscènes. En teksten die met een moordend tempo worden geprojecteerd. Deze veelheid is aantrekkelijk, het geeft een enorme dynamiek aan de voorstelling. Maar het is ook soms teveel, zodat niet duidelijk is welke keuzes Choy wil maken, waar hij precies heen wil.

De score leidt ons door de voorstelling. De live muziek is opzwepend, met een belangrijke rol voor percussie. De liedjes waarop aan het einde gevogued wordt zijn bedrieglijk. Het eerste komt over als een klassiek Aziatisch popdeuntje, maar blijkt een liedje over one night stands te zijn. Het zijn dit soort licht subversieve ingrediënten waaraan de voorstelling zijn kracht ontleent. De inhoud is politiek, de vorm bijna feestelijk. Je hoeft niet met een spandoek de straat op om je mening te verkondigen. Het kan ook heel goed met een wit mini capeje en opzwepende muziek.