Nerdpodcast Live: Marijn Lems, Erik Snel en Bran Remie over de waarde van publiek en de noodzaak van kritiek

De nieuwe serie nerdpodcasts van Cultuurpers gaat over de vraag hoe je theater laat aansluiten bij je publiek, en wat er gebeurt als de beroepskijker op zijn eigen manier blijft kijken. En het gaat over de ambities van ‘de regio’.  We praten dus ook met Bran Remie, auteur en bedenker van de succesvolle Enschedese theaterserie ‘Huize Enschede’, elders op onze website juichend besproken.

Bran Remi stelt dat marketing geen oplossing is om nieuwe doelgroepen aan te boren. Je moet het aanbod aanpassen: “In Enschede heb je wel veel culturele instellingen, maar ik zie daar nauwelijks studenten. En dan zijn er 24000 studenten hier in Enschede. Niemand komt hier kijken, komt naar ons theater toe. Ze weten niet dat het bestaat. Dan kunnen we alle voorstellingen via marketing pushen, en zeggen: Dit is echt iets heel erg leuks voor jullie, maar dan laten ze dat gewoon van zich af laten glijden. Dus ik dacht: als we nu hun verhalen naar het podium brengen, dan kunnen we ze beter introduceren in de theaterwereld.”

Een direct lijntje

Ook aangeschoven is Maxime Vandommele. Zij speelt in de op deze site eveneens zeer juichend besproken voorstelling Metamorfosen II van Theatergroep Aluin: “Ik ben nu vijf of zes jaar voor scholen aan spelen. Ik heb al wel veel mensen gehoord die naar aanleiding van onze voorstellingen zeggen: Als jullie een open voorstelling hebben, dan kom ik nog eens met mijn ouders. Dat geeft wel een heel direct lijntje.”

Ook taal is belangrijk, zegt Bran Remie: “Wat ik heel belangrijk vond, was dat je sowieso de taal spreekt van de studenten, dus dat je echt zorgt dat het niet te bedacht is, want ik krijg je een soort overheidsfilmpje dat stoer wil doen.”

Hoe werkt het?

Op de site Theaterkrant.nl schreef recensent Marijn Lems een recensie over Metamorfosen II waarin hij vooral kritiek had op de inbreng van regisseur Erik Snel. Die ging, via e-mail, het gesprek aan met Lems:  “Ik wil heel graag van Marijn weten hoe hij tot deze beschrijving komt, en vraag me ook af:  weet hij wel hoe het werkt? Dat is misschien wel een wat pedante reactie, maar dat was ik meende op dat moment. Overigens ik vind het allerbelangrijkste dat de acteurs niet het het deksel op hun neus krijgen, want die moeten het elke avond of elke middag spelen. Ik kan ergens in een hoekje mijn wonden likken.”

Lems ging via mail, en ook in deze podcast de uitdaging niet uit de weg: “Ik vind een recensie het begin van een gesprek. Ik ben altijd blij als er een reactie komt van theatermakers, van acteurs en iedereen die bij hun productie betrokken is. Dat gebeurt, soms, en ik ben altijd heel blij als dat gesprek gevoerd kan worden. Erik en ik hadden al eerder gesprekken gevoerd, ook over eerdere voorstellingen en teksten van zijn hand. Het was dus fijn dat die drempel al geslecht was en Erik zich vrij voelde om mij daar vragen over te stellen.”

Spelregie en kamelen

Het gesprek leverde al wat nieuws op: “Wat ik niet in de recensie had opgenomen, waar ik spijt van heb, is dat de spelregie natuurlijk ook van zijn hand is. In de recensie lijkt het alsof de acteurs dat helemaal autonoom hebben gedaan, terwijl Erik daar natuurlijk de hand in heeft gehad. Dat was echt een zeer terecht kritiekpunt waarvan ik dacht: dat kan ik de volgende keer echt beter doen.”

Er is ook enige discussie over de vraag wat we moeten met de kritiek dat er ‘niets wordt toegevoegd’. Ook ik, als host van de podcast, heb daar problemen mee. Erik Snel beaamt dat: “Ik vind de vraag of er iets wordt toegevoegd aan een stuk een struikelwoord. We hadden op de toneelschool altijd een uitdrukking: “er zaten weer geen kamelen in”. Dus dat betekende dat het soms ging over wat er niet in zat in plaats van wat er wel in zat.  Ik ben in principe wel een liefhebber van kijken naar wat er wel in zit en zien wat dat met je doet. Op het moment dat dat niet voldoende is, snap ik dat je verder gaat zoeken.”

Honger

Marijn Lems doet een poging het idee verder toe te lichten: “Ik vind niet dat ieder stuk een actueel maatschappelijk thema moet hebben. Maar de makers moeten wel hebben nagedacht over de vraag wat het betekent om dit verhaal nu te vertellen? Wat betekent dat voor mij? Wat betekent het voor het publiek? En dat vond ik dus in Metamorfose II te veel afwezig, omdat het voelde als vooral een stuk dat heel erg ingaat op hoe mooi die oude verhalen zijn. Dat heeft heel veel waarde, maar ik schrijf een recensie vanuit m’n eigen blik en niet van om de vraag te beantwoorden of het stuk waarde heeft. Dit is de ontmoeting tussen mij en het stuk geweest, Voor mij, als kijker, dan blijf ik bij dit stuk een beetje op m’n honger zitten.”

In de podcast gaat het nog over veel meer, met veel toegevoegde waarde omdat je de stemmen echt hoort en de emoties echt voelt. Luisteren dus!