National Travel Opera possibly first victim of culture cuts

De snelle bezuinigingsoperatie van minimaal 200 miljoen op de cultuursector moet nog worden ingevuld, maar één ding is al duidelijk. Als het aan staatssecretaris Halbe Zijlstra ligt, maakt de vanuit Enschede opererende Nationale Reisopera grote kans om te sneuvelen bij die operatie. In zijn adviesaanvraag aan de Raad voor Cultuur, die de week voor kerst werd verstuurd, staat het volgende:

"Ik verzoek u aan te geven of bij de opera efficiency is te boeken, door bezoekers meer te laten reizen, of door uit te gaan van een organisatievorm waarbij gekozen wordt voor één vaste standplaats, gecombineerd met een reisaanbod.”

Deze formulering betekent dat de twee operagezelschappen buiten de Randstad, te weten opera Zuid en de Nationale Reisopera niet in hun huidige dure vorm behouden zullen blijven. Dat zal debat oplevereen tussen de regeringspartijen, want het CDA heeft gezegd streng vast te houden aan de eisen van regionale spreiding van al het aanbod.

Internationalisering

In de brief aan de Raad voor Cultuur wordt verder duidelijk dat de inkomenseis voor gesubsidieerde instellingen zal worden opgetrokken naar 17,5 procent, en dat er voor die paar instellingen die nog onder de basisinfrastructuur zullen vallen, de internationale uitstraling een vitale rol zal spelen in de beoordeling. Dat zou zomaar kunnen betekenen dat instellingen die nu weinig uitstraling hebben op lokaal gebied, zoals De Internationale Keuze van de Rotterdamse Schouwburg, de Basis voor Actuele Kunst in Utrecht en dansfestival Springdance grote kans maken om aan die criteria te voldoen, terwijl Scapino en Groninger Museum buiten de boot zouden kunnen vallen. Hoewel dit allemaal zwaarder koffiedik kijken is dan het geval is met het opera-bestel feit blijft dat met de relatief lage extra inkomenseis de bezuiniging vooral zal leiden tot het opheffen van instellingen en gezelschappen, zeker nu de staatssecretaris ook eist dat er jeugdtheater in de basisinfrastructuur moet komen. Dat zit er n u niet in. Ook bestaat er een kans dat er in plaats van twee dansgezelschappen nog maar één zal overblijven, en dat er plek komt voor een theatergezelschap, en dat zal dan hoogstwaarschijnlijk de internationaal zeer hoog aangeschreven Toneelgroep Amsterdam zijn.

Ook op filmgebied zal internationaal succes een veel belangrijker criterium worden. Dat betekent dat oerhollandse thema’s het moeilijk zullen krijgen.

Research & Development

Waar zullen de klappen gaan vallen? Behalve bij opera en orkesten, waarvan er zeker ook twee zullen verdwijnen, zal dat gebeuren op lokaal niveau bij de productiehuizen en opleidingen. Het ooit door staatssecretaris Rick van der Ploeg geroemde ‘Utrechts Model’ van los samenwerkende groepen, zal definitief ten grave worden gedragen nu de staatssecretaris vraagt om meer bundeling: Als er voor een stad als Utrecht überhaupt nog een gezelschap overblijft, zal dat naast de vaste bespeler van de Schouwburg, ook de ontwikkelingsrol over moeten nemen van instellingen als Huis en Festival a/df Werf en Theater Kikker. Voor een stad als Arnhem zal het zelfde gaan gelden, en ook de Brabantse situatie zal aan de nieuwe clusteringseisen moeten voldoen.

In het voorjaar moet de Raad voor Cultuur zijn advies klaar hebben. Eerder al gaf die aan weinig trek te hebben in deze taak.

De hele brief is hier te downloaden: adviesaanvraag-cultuurbeleid