Eind augustus kwamen de cijfers. En wat voor cijfers. Door de stapeling van de extreme bezuinigingen van overheid, provincies en gemeenten, de afschaffing van de succesvolle Wet Werk en Inkomen Kunstenaars en de al even succesvolle cultuurkaart, plus de BTW-verhoging op de kunsten zou de culturele sector van Nederland uiteindelijk 1 miljard euro aan inkomsten missen. Berenschot had dat in een kosteloos uitgevoerd bronnenonderzoek bij elkaar gecijferd en de toch al zo in de verdomhoek zittende kunstsector was boos.
De oppositie vroeg aan Halbe Zijlstra om een reactie en die reactie was er dus op vrijdag 23 september. Kort gezegd komt het erop neer dat Zijlstra het onderzoek om te beginnen al niet serieus neemt, omdat het in opdracht van een belangenvereniging (Kunsten ’92) is uitgevoerd. Vervolgens stelt hij dat er minstens twee andere onderzoeken zijn die laten zien dat het wel eens mee kan vallen. Hij verwijst ermee naar het onderzoek ‘Geven in Nederland‘ dat tweejaarlijks door de Vrije Universiteit wordt gedaan, en op de zeer voorzichtige conclusies van onderzoeksbureau DSP naar de bezuinigingen bij lagere overheden. Volgens het eerste onderzoek stegen de giften aan cultuur tussen 2007 en 2009 van 8 naar 10 procent van het totaal aantal giften. Saillant detail daarbij is overigens wel dat de onderzoekers van de VU concluderen dat de algemene geefbereidheid van de Nederlander bedroevend klein is. En dat veruit het meeste wordt gegeven aan de kerk. Bedrijven geven alleen aan sport. De kunst moet het hebben van nalatenschappen.
Passages die de staatssecretaris over het hoofd ziet, zoals hij ook blijft verwijzen naar het rapport ‘Cultuur in beeld’ waarover wij eerder aantoonden dat de staatssecretaris daaron uiterst creatief met de waarheid is omgegaan.
Uit de eerste conclusies van DSP meent Halbe Zijlstra al even creatief vast te kunnen constateren dat de bezuinigingen bij gemeentes veel lager uitvallen dan de 25% die Berenschot becijferde. De passage uit de brief van Zijlstra hierover is interessant:
“Uit het rapport blijkt dat bij het merendeel van de gemeenten (55%) de omvang van de bezuinigingen over de periode 2013-2016 nog niet bekend is. Van de gemeenten waarvan het wel bekend is, gaat 4% niet bezuinigen, 27% van de gemeenten denkt minder dan 10% te gaan bezuinigen. Ruim 7% van de gemeenten denkt tussen de 10 en 20% te gaan bezuinigen en 7% van de gemeenten denkt meer dan 20% te gaan bezuinigen.”
Ook uit deze cijfers valt niets te concluderen, behalve dat de gemeentes voor het overgrote deel in februari 2011 nog geen idee hadden waar ze aan toe waren (dat weten ze sinds Prinsjesdag pas). Overigens wist PVV-coryfee Martin Bosma in februari al een paar gemeentes te noemen waarin de bezuinigingen op cultuur veel verder gingen dan wat het kabinet voorstelde.
Enfin: net als eerder VVD kansspelbelastingwoordvoer Bart @deliefde al verwees naar andere cijfers en onderzoeken, maar die niet wist te produceren, gaat zijn partijgenoot Zijlstra zijn eigen weg met onderzoeken en cijfers. De overzichten van het zeer degelijke rapport Atlas der Gemeenten noemt hij niet, waarschijnlijk omdat de conclusies daarvan veel ernstiger uitpakken dan die van Berenschot.
Blijft slechts over dat Zijlstra de gevolgen van de economische crisis in de gaten zal houden, en verder veel verwacht van de Geefwet, die bedoeld is om de 200 miljoen op te leveren die het kabinet nu van de sector heeft afgenomen. In de brief noemt hij overigens niet de aankondiging in de miljoenennota, dat het kabinet de gevolgen van de BTW-verhoging op de kunsten nog al gaan onderzoeken.
Wordt – uiteraard – vervolgd
De brief: beleidsreactie-rapport-berenschot-inzake-dalende-omzetten-van
English (UK) 
Nederlands 
Français 
