De onwerkelijke rustpauze van Soesterberg is bijna voorbij. Ga er nu van genieten.

Ook al breekt vandaag nog de oorlog uit, straaljagers zullen er niet meer landen. 200.000 bezoekers per jaar hebben ze nu minimaal nodig, op Soesterberg. De voormalige vliegbasis in het hart van Nederland, waar tot 2009 een squadron F15 straaljagers paraat stond om de toenmalige vijand, de communisten, een lesje te leren, komt in handen van het publiek. De projectontwikkelaar legt er de laatste hand aan het Militair Luchtvaartmuseum. Kleine delen van de vijf kilometer lange landingsbaan worden omgeploegd, en een paar hangars krijgen een bestemming als bergplaats van kunst.

Het gebied van een paar honderd hectare is decennialang afgesloten geweest van de buitenwereld. Nu het geen dienst meer doet als Navo-basis zullen steeds meer gewone mensen er bezit van nemen. Museumbezoekers, bewoners van de nieuwe woonwijken die er gepland zijn, natuurliefhebbers, zoekers van Navo-nostalgie en kunstliefhebbers.

[Tweet “De kunst is er de afgelopen jaren gemaakt door allerlei clubs die inmiddels zijn wegbezuinigd of opgeheven”]

De kunst, de afgelopen jaren mede mogelijk gemaakt door allerlei clubs die inmiddels zijn wegbezuinigd of opgeheven, zoals het Centrum voor Beeldende Kunst en De Vrede van Utrecht, vindt onderdak op vijf plekken, die allemaal een flink eind fietsen uit elkaar liggen. Er is een natuurbibliotheek in een ondergronds bunkercomplex, er staat een buitenaards vliegtuig in een bomvrije vliegtuigshelter. De voormalige verkeerstoren is een minimuseum.

Al die kunst laat zich het beste in klein verband genieten. De grootse weidsheid van de vliegbasis maakt je hoe dan ook nietig, maar met zijn tweetjes de trappen van de oude verkeerstoren beklimmen voelt net even wat spannender dan in een rij met 10 anderen.

De vier verdiepingen zijn ingericht door het kunstenaarsduo Kaleb de Groot en Roosje Klap, dat opereert onder de spannende naam ‘De Receptor’. Er zijn vitrines met herinneringen aan het leven op de vliegbasis, er is bescheiden kunst en de vloerbedekking refereert aan de camouflagemotieven van de Navo-legers. En aan de blur die het gebied jarenlang was op Google Maps.

[Tweet “Hoeveel flessen jenever er wel niet pasten in de loop van een Leopardtank.”]

Topstuk is de bovenste verdieping, die nu is ingericht als tweepersoons lounge. Op koptelefoons hoor je de nuchtere opsomming van ongelukken en bijna ongelukken in de geschiedenis van de basis. Vliegtuigen die een radslag maakten, op hun rug landden of door hun remmen heen schoten. Onderwijl kijk je uit over de uitgestrekte leegte van de landingsbanen. Heerlijk, maar niet met tien mensen om je heen.

De gidsen zijn een verhaal apart. De veteranen, de mensen die rond de basis woonden of er werkten geven er net even dat beetje extra sjeu aan. De verhalen over de dranksmokkel die gebruikelijk was in het leger zijn heerlijk. Hoeveel flessen jenever er wel niet pasten in de loop van een Leopardtank, bijvoorbeeld.

De intimiteit die de nu nog grotendeels afgesloten basis biedt, doet je het best beseffen hoe luid, groot en bizar de oorlogsmachine was die hier de hele twintigste eeuw de dienst uitmaakte. De stilte laat je beseffen hoe onwerkelijk vrede eigenlijk is.

Zeker nu.

Meer weten: http://www.hartvandeheuvelrug.nl/projecten/vliegbasis-soesterberg/