Na afloop van de wereldpremière van Words & Beyond II: Nan Sul Hun van Seung-Won Oh gisteren in het Muziekgebouw aan ’t IJ, stond het publiek als één man op om Slagwerk Den Haag en de solisten toe te juichen. Het was dan ook een magische voorstelling, die herhaald wordt in De Doelen in Rotterdam en in Theater aan de Parade in Den Bosch. Vier redenen om erheen te gaan.
1. Het verhaal
De Koreaans/Nederlandse Seung-Won Oh (1969) liet zich inspireren door het tragische leven van de Koreaanse dichteres Nan Sul Hun. Zij werd geboren in 1563 in een aristocratische familie van de Chosun-dynastie en werd Cho-Hee genoemd. Hoewel dit niet veel meer betekent dan ‘kind van de familie Cho’ was dit uitzonderlijk, want meisjes kregen vaak alleen een naam als ‘het vijfde kind’. Ook werd zij in haar ouderlijk huis gestimuleerd om haar talenten te ontplooien: al op zeer jonge leeftijd schreef ze gedichten van hoge kwaliteit.
Haar vrije leven veranderde drastisch toen ze op haar vijftiende, zoals gebruikelijk, werd uitgehuwelijkt. Haar nieuwbakken echtgenoot beschouwde vrouwen als minderwaardig en weigerde haar als zijn gelijke te behandelen. Ook met de rest van haar schoonfamilie kon zij niet op haar eigen niveau communiceren en Cho-Hee belandde in een sociaal isolement. Dit werd des te schrijnender toen ze in korte tijd haar broer en twee van haar kinderen verloor.
Cho-Hee trok zich terug in haar eigen kamer, van waaruit ze weemoedig uitkeek op de tuin en de bergen. Ze vervatte haar eenzaamheid, verlangens en het gebrek aan liefde in uiterst beeldende, persoonlijke gedichten. ‘Ze vond vriendschap in haar poëzie’, zei Seung-Won-Ah Oh hierover in een gesprek dat ik met haar voerde voor muziekvan.nu. (Deze website werd in 2015 stopgezet).
Ook de natuur bood een zekere troost: Cho-Hee bezingt in haar verzen bijvoorbeeld de schoonheid van een orchidee en de maagdelijke onschuld van sneeuwvlokken. Uiteindelijk kiest ze zelfbewust een eigen naam: Nan Sul Hun – orchidee, sneeuw, huis. Ze sterft op haar zevenentwintigste zoals ze in een gedicht voorspeld had, maar bleef dankzij haar poëzie voortleven en geldt als een van de eerste bestsellerauteurs van Azië.
2. De muziek
Seung-Won Oh componeerde aanvankelijk volgens het vigerende avant-gardistische, atonale idioom. Pas toen ze naar Nederland kwam voor een postdoctorale studie bij Louis Andriessen, ging ze op zoek naar haar wortels. ‘Hij vroeg me naar wat ik eigenlijk zelf wilde vertellen’, zei ze hier gisteren over tijdens de inleiding. De Koreaanse traditionele muziek bleek een goudmijn en Seung-Won-Ah Oh ging elementen hieruit incorporeren in haar eigen werk. In bovengenoemd interview benadrukt ze niet de oppervlakkige kenmerken te willen gebruiken, zoals bijvoorbeeld het gebruik van de pentatonische toonladders (vijf tonen, zonder halve toonafstanden), maar juist het wezen van deze muziek te willen doorgronden.
Dat zit hem in de uiterste verfijning en microtonale inflecties tussen de tonen van een melodie. In Words & Beyond II: Nan Sul Hun kunnen we deze niet alleen beluisteren dankzij een komungo, een Koreaanse citer, maar ook in het Chong-Ga, het traditionele gezang van de Koreaanse aristocratie. Min-Hee Park hield ons ademloos met uiterst langgerekte noten, die in hun puurheid en gevarieerde klankkleuren rechtstreeks naar de hemel reiken. Bijzonder was ook haar moeiteloze schakeling van een diep gonzend laag register naar de ijlste hoogten. Minder spannend waren de momenten waarop Seung-Won-Ah Oh haar ‘westerse’ melodieën in de mond legde.
3. De enscenering
Seung-Won Oh streeft naar een vorm van totaaltheater en vroeg de Koreaans/Amerikaanse Jinnie Seo de vormgeving voor haar rekening te nemen. Seo ontwierp niet alleen het fraaie toneelbeeld maar ook de kostuums van zowel zangeres, dansers, als musici. Op het toneel staan enkele sculpturen van samengevlochten, in rotsachtige vormen gevouwen plastic draden, en op de achterwand zien we een schaduwspel van twee dansers. Mede dankzij de subtiele regie van Ria Marks ontstaat een grote eenheid van muziek, beeld, licht en dans, temeer daar ook de musici zich gedragen als acteurs. Opvallend is hoeveel stilte Seung-Won-Ah Oh in haar partituur opneemt, waardoor de klanken veel impact hebben en alle gelegenheid krijgen de kleinste uithoeken van de zaal te bereiken.
4. De uitvoering
Hoewel het een wereldpremière betrof en nog niet al het muzikale materiaal zijn goede plek had gevonden, was de uitvoering betoverend. De percussionisten van Slagwerk Den Haag, de accordeoniste Marieke Grotenhuis en de komungospeler Soo-In Son musiceerden in opperste concentratie en wisten – zonder de hulp van een dirigent – hun vaak lastige timing spatgelijk te krijgen. De jonge dansers Yann Dorsaz en Frederik Kaijser toonden zich zowel meesters in ultratrage verstilde bewegingen als in meer agressieve, wilde sprongen.
Min-Hee Park maakte diepe indruk met haar Chong-Ga gezang en door de waardige manier waarop zij over het podium schreed. Maar ondanks de grote concentratie van alle uitvoerders zakte de voorstelling op tweederde toch wat in, op wat eigenlijk het hoogtepunt had moeten zijn. Precies op het moment dat Cho-Hee haar eigen naam kiest in een Engelstalige monoloog, viel de boventiteling weg. Omdat het Engels van Park te wensen overliet, moesten we vaak gissen naar wat ze zei. Words & Beyond II: Nan Sul Hun is nog een work in progress is en ongetwijfeld zullen beide euvels in de komende uitvoeringen zijn opgelost.
Seung-Won Oh Words & Beyond II: Nan Sul Hun
Muziekgebouw aan ’t IJ 29 oktober 20.15 uur (wereldpremière)
De Doelen, 3 november 20.15 uur
Theater aan de Parade, 8 november 21.00 uur (November Music)
Slagwerk Den Haag
Ria Marks, regie Jinnie Seo, decor, installatie, kostuums Kenzo Kusuda, choreografie Stefan Dijkman, lichtontwerp Jerry Williams, vertalingen en dramaturgie Min-Hee Park, Chong-Ga zang Marieke Grootenhuis, accordeon Soo-In Son, komungo Yann Dorsaz, Frederik Kaijser, dans
English (UK) 
Nederlands 
Français 
