Wachten in de bardo: het Boeddhistisch filmfestival gaat van start

De Gouden Kalveren zijn  nog niet eens uitgedeeld of het volgende filmfestival staat al te beginnen. Vrijdag 30 september gaat het elfde Buddhist Film Festival Europa  (BFFE) van start in Eye te Amsterdam met een heel speciale film. De openingsfilm is geproduceerd in één van de kleinste filmlanden en één van de meest fascinerende landen in het verre oosten: Bhutan.

Volgens IMDB zijn er maar 59 films gemaakt in Bhutan. De eerste in 1999 door de regisseur van de openingsfilm van het BFFE: Khyentse Norbu. Aan het eind van de vorige eeuw maakte hij The Cup, een uiterst charmante film over voetbalkoorts in een Tibetaans klooster. Nu is hij terug met Hema Hema, sing me a song while I Wait. De film speelt zich af in een bos, waar gemaskerde mensen een zeldzaam ritueel opvoeren waarbij alle deelnemers anoniem moeten blijven.

Dat anonimiteit niet altijd het beste in mensen naar boven haalt, is een mooi uitgangspunt voor het verhaal. Het belooft iets met verraad, moord en liefde, maar het is ook een tocht naar zelfkennis. Dit klinkt alsof het verhaal hard uit de bocht kan vliegen of dat het juist een te zweverige film-met-een-boodschap is, maar het Toronto International Film Festival spreekt van een dazzling film. Norbu is dan ook een doorgewinterde filmmaker, met inmiddels 5 titels op zijn naam. Hij heeft ook als technisch adviseur meegewerkt aan Little Buddha, de spectaculaire biopic over Boeddha van Bernardo Bertolucci.

Filmende lama

Naast filmmaker is hij lama, boeddhistische monnik. Dat is goed af te lezen aan de verhalen die hij vertelt en de settings waarin hij dat doet: kloosters, monniken en rituelen. Toch is Hema hema niet gebaseerd op eeuwenoude rituelen, maar heeft Norbu het grootste deel zelf geschreven en zijn maar een paar rituelen en maskers traditioneel.

In de bardo

De tijd, het wachten uit de titel, is een verwijzing naar de Bardo, een term uit het Tibetaanse boeddhisme die slaat op de tijd (veertig dagen, meen ik), dat een gestorvene wacht op een nieuwe incarnatie. Een tussentijd, dus. De bardo is dit jaar al eerder in een film opgedoken, namelijk in Laurie Andersons Heart of a Dog, over de overgangsperiode van Laurie’s hondje naar diens overlijden.

Hema Hema: Sing me a song while I wait is de openingsfilm van het BFFE. De ambassadeur van Bhutan zal de opening verrichten. Wellicht kan ze ons dan ook vertellen waarom het Bruto Nationaal Geluk (Gross National Happiness) misschien een gezondere index voor een land is dan het bruto nationaal product.