Minder werkloze kunstenaars. 3 redenen waarom dat geen goed nieuws is.

Interessant nieuws (uit augustus) van de HBO-monitor werd vandaag door lobbyclub Kunsten 92 in de wereld gebracht. Nog nooit was de werkloosheid onder pas afgestudeerde kunstenaars zo laag als in 2016. Met slechts 3,1 procent ligt die zelfs onder het gemiddelde van alle HBO-studenten. Het gemiddelde uurloon van verse kunstenaars ligt wel ruim 30 procent onder dat van hun collega’s in andere vakken.

Maar al met al: die bezuinigingen van een half miljard op de kunsten hebben dus best goede gevolgen gehad. Is dit reden om te juichen? Ik zou het graag zeggen, maar laten we het nieuws even combineren met een paar andere nieuwsfeiten.

Minder banen, meer zelfstandigen, meer stages

Zoals de HBO monitor al meldt is de dalende werkloosheid niet rechtstreeks te danken aan de groei van het aantal banen in de sector. Een groot aantal afgestudeerden, helaas niet precies aangeduid, werkt als zelfstandig ondernemer. De monitor zegt vervolgens ook niets over de gemiddelde honoraria die daarvoor gelden. Met de uurlonen bedoelen ze immers alleen de uren in loondienst.

Uit andere berichten weten we dat niet alleen het aantal zelfstandigen in de cultuursector sterk toeneemt. We zien ook een stijging van het aantal nepstages, ofwel stages voor afgestudeerden. Laten we het juichbericht alvast afzwakken: het aantal als werkloos ingeschrevenen onder kunstenaars daalt. Het aantal banen in de kunstsector neemt nog steeds af.

Minder studenten, niet per se meer kwaliteit

De HBO monitor meldt ook – als mogelijke verklaring – dat een sterke daling van het aantal aangenomen studenten bij kunstvakopleidingen een rol speelt. Nergens in de kengetallen staan echter die absolute aantallen gemeld. De HBO monitor meldt slechts percentages. Een beetje doorzoeken leert dat er in de jaren tussen 2009 en 2016een daling heeft plaatsgevomden. Zo dat er nu 1600 studenten minder staan ingeschreven bij het Kunstvakonderwijs dan in 2009.

Dat komt deels omdat kunstopleidingen de vrijheid hebben gekregen om meer op kwaliteit te selecteren. Een andere reden is natuurlijk dat sinds de aanval op de kunsten het vak van kunstenaar nog minder populair is geworden, vooral juist ook onder die groepen die streven naar economisch succes, respect en erkenning in onze samenleving. Dat het gemiddelde maandloon van afgestudeerde kunstenaars op 1499 euro ligt, helpt natuurlijk ook niet.

Aantrekkende economie: meer horeca

De HBO monitor meldt vervolgens dat de toegenomen werkgelegenheid ook kan komen door de aantrekkende economie. De bezoekcijfers van met name de kleinere kunstinstellingen, podiumkunsten en lokale musea wijzen echter niet op een enorme booming business. Fijntjes meldt de HBO-Raad dan ook dat de aantrekkende economie vooral ook voor meer werkgelegenheid zorgt in de horeca.

Iedereen die wel eens uitgaat kan beamen dat de artistieke kwaliteit van de bediening in de vaderlandse horeca de laatste jaren enorm omhoog is gegaan.

Het is jammer dat een instituut dat de waarheid en integriteit zo hoog in het vaandel heeft staan, zo slordig en selectief omgaat met de cijfers. Het is nog jammerder dat een belangenorganisatie als Kunsten 92 dat zo kritiekloos overneemt.