Will Kylián's work return to NDT? (The 3 questions everyone is asking as Paul Lightfoot announces departure)

Paul Lightfoot, artistiek leider van Nederlands Dans Theater, kondigt zijn vertrek aan per 2020. Een opvallend besluit. Onlangs nog stond de energieke leider op het toneel van het Zuiderstrandtheater om op een goede manier Gerald Tibbs, voormalig artistiek leider van NDT2 uit te zwaaien naar zijn pensioen. Maar er zijn wel wat vragen.

1: Waarom daags erna een eigen vertrek aankondigen?

Relaties eindigen

Bij veel relaties die eindigen is het of vanwege een ander, of vanwege te veel ruzie. Meestal het eerste. Ook in dit geval lijkt het daarop. Lightfoot zegt zich meer te willen wijden aan zijn andere passie: dans maken in plaats van dansorganisaties leiden. Het zij hem gegund. Negen jaar lang leidde hij bevlogen en vol schwung het sublieme dansgezelschap. Dat kan een keer genoeg zijn. Het einde van het 60-jarig jubileum in 2020 is dan een goed moment om afscheid te nemen.

Jammer wel, dat het nieuwe Spuiforum er dan nog niet is. Of misschien juist: gelukkig maar. Lightfoot toonde zich een hartstochtelijk tegenstander van de cultuurkolos die het originele pand van Rem Koolhaas in 2021 moet vervangen. Nu zal een ander artistiek leider er zijn intrek nemen. En de grote vraag is wie?

Artistiek genie?

Wat die vraag betreft: het valt te bezien of een artistiek genie de scepter overneemt. Meer in de verwachting ligt een praktisch denkend persoon met een soepel en groot genoeg ego. Er zijn immers grote ambities voor het prestigieuze cultuurcomplex in de internationale stad van recht en vrede. De andere optie is een grote naam met een radicaal andere aanpak die na een jaar of wat vol kapitaalvernietiging zijn biezen kan pakken.

Dan die andere vraag.

2: Komt werk van Jiří Kylián terug op het repertoire?

Dat ligt er onder andere aan waar het mis ging. Een blik op een persbericht uit 2013: ‘Gedurende drie jaar…zal NDT geen werk van Kylián ten tonele brengen. Deze logische stap is gebaseerd op zijn [Kyliáns] wens NDT alle vrijheid en ruimte te bieden om de eigen versie verder te ontwikkelen’.

Als iemand mij van tevoren vertelt dat iets een logische stap is ben ik op meestal mijn hoede.

Zoals gezegd, er zijn redenen waarom relaties eindigen. De stop op Kyliáns werk kwam in een periode dat succesvolle choreografen die ouder werden (onder andere Mats Ek en William Forsythe) zich afvroegen of hun werk nog door andere generaties moest worden opgevoerd. Er was dan ook de nodige verwarring ten tijde van de beslissing en er was flink wat paniek bij de officiële bekendmaking ervan.

In het eerdergenoemde persbericht stond dat Lightfoot de logische stap volledig ondersteunde. Tegelijkertijd herhaalt de huidig artistiek leider in een recent interview dat de beslissing een schok was. Daar lijkt iets te wringen. Nu is het in ieder geval 2018 en heeft het gezelschap definitief een eigen koers en gezicht gekregen. Los van Kylián. Hulde daarvoor, missie alleszins geslaagd. Zelfs met een afgebroken theater voor de deur en een onbereikbare speelplek ver in de haven. Enig minpunt is dat het NDT ietwat zuinigjes omgaat met het vertrek van Lightfoot door te stellen dat zijn invloed ‘uiterst positief’ was.

3: Is het mogelijk dat werken van Lightfoot en Kylián op het repertoire komen, zonder dat een van hen artistiek leider is?

De vraag stellen is hem beantwoorden.