Skip to content

Sustainability is a luxury issue in Jerome Bel's airplane-less autobiography (and the show turns out to be more fun than I first thought)

Input van de leden: daar drijft deze club op. Let maar eens op. Gisteren schreef ik dit stuk:

Jerome Bel is me er eentje. De man die zich identificeert als choreograaf heeft zichzelf vanwege duurzaamheidsoverwegingen verboden te vliegen en daarom kon hij niet vanuit Parijs naar Amsterdam komen om zijn eigen autobiografie voor te lezen. Hoe nobel het niet-vliegen ook is, ik kan het niet nalaten om de man die de afgelopen 30 jaar de conceptuele danskunst naar een nieuwe dimensie trok, te wijzen op het bestaan van elektrische treinen. 

Maar dat is natuurlijk ook de valkuil van de conceptuele kunst: voor je het weet maak je met je kritiek deel uit van het concept, en dat blijkt ook aan het einde van deze exact twee uur en tien minuten durende selfkick met lichtbeelden. Bel snapt dat er een licht populistisch kantje te signaleren valt aan zijn weigering te vliegen. Temeer omdat, zoals ook in een betekenisvolle scene in het elders op dit Holland Festival vertoonde ‘Euphoria’ wordt aangestipt, de westerse hang naar duurzaamheid en zelfvoorzienendheid ook een heel luxe gedachte is: grote delen van de wereld kunnen niet anders dan overleven op hun eigen groenten, en zouden drie levens moeten sparen voor een goedkope vlucht met een budgetflyer naar een vakantiebestemming, overigens ook iets wat alleen in het rijke westen bestaat. Duurzaamheid heeft decadente kantjes.

Lokale kunstenaars

Maar Jerome Bel heeft zijn autobiografie dus uitgeschreven en stuurt de tekst de wereld rond om hem te laten voorlezen door lokale kunstenaars, inclusief bijgevoegde YouTube-video’s. Idealiter zou dat moeten gebeuren in de lokale taal, maar omdat onze hogere kunstopleidingen zeer internationaal zijn, is bij de Amsterdamse versie gekozen voor twee Engelstalige uitvoerders: Pankaj Tiwari, een kunstenaar uit het armste deel van India, en de Poolse performer Maria Magdalena Kozłowska. 

Het duo steekt zijn kritiek op de heiligheid van Bel niet onder stoelen of banken. Maria Magdalena Kozłowska zet hem als een clichématige wufte fransoos neer (best wel terecht, dus) en Pankaj Tiwari besluit dat hij best wel vaak moet reïncarneren wil hij Jerome Bel kunnen zijn en begint ter plekke alvast met de eerste sterfscène. 

Plassen

Maakt dat deze avond tot een Hollandfestivalwaardig product? Ik moet zeggen dat ik redelijk geboeid tot het einde heb gekeken, al hadden ze beter niet al in het eerste halfuur moeten beginnen over een Bel-stuk waarin plassen op het podium de hoofdact vormde. Ondergetekendes blaas had daar commentaar op. Blijft over dat Jerome Bel een interessant kunstenaar is, en dat sommige van zijn werken buitengewoon spannend klinken.

Ik sloot af met deze alinea: 

Wat irriteert aan zo’n tekst van 130 minuten is dat er, overigens net als in de extended TED-Talk van Lynette Walworth, geen andere stemmen klinken dan die van de maker zelf, want ook het tegengeluid van de uitvoerders is deel van het programma. Daarmee past dit project goed in het huidige tijdsgewricht waarin mensen liever zelf de (sociale) media ter hand nemen, dan dat ze zich kritisch laten bevragen door anderen. 

En toen kreeg ik deze mail van de oud-directeur van Frascati: 

Beste Wijbrand,

Ik las je recensie en was benieuwd naar je mening over Jerome Bel – ikzelf vond het namelijk erg goed, al viel mijn idool van z’n voetstuk. 
Ik verbaasde me over je laatste alinea waarin je stelt dat hier alleen de schrijver aan het woord is. De helft van de voorstelling – alles wat niet van de laptop wordt gelezen – zijn toch echt de teksten van Maria Magdalena en Pankaj zelf.  Hun geënsceneerde revolte tegen de autobiografie van deze Europese grootheid is geen idee van Bel, maar gevolg van de weigering van de twee makers om klakkeloos en zonder commentaar zijn teksten de zaal in te slingeren. Ik begreep dat Bel wel carte blanche heeft gegeven toen ze hem ( via de producer ) lieten weten ook iets van henzelf in de voorstelling te stoppen, maar hij heeft de teksten niet gelezen en de voorstelling niet gezien…
Of wist je dit en snapte ik jouw recensie niet?
Vraag is nu natuurlijk of ze met deze voorstelling op tournee kunnen. I hope so! 
Het is een interessante spiegel die ons wordt voorgehouden. 
hartelijke groet,
Nan van Houte
Ik vind dat een nuttige aanvulling. Toch?

Jerome Bel is nog te zien op 14 juni in Theater Frascati.
 

Appreciate this article!

Happy with this story? Show your appreciation with a small contribution! That's how you help keep independent cultural journalism alive. (If you don't see a button below, use this link: donation!)

Donate smoothly
Donate

Why donate?

We are convinced that good investigative journalism and expert background information are essential for a healthy cultural sector. There is not always space and time for that. Culture Press does want to provide that space and time, and keep it accessible to everyone for FREE! Whether you are rich, or poor. Thanks to donations From readers like you, we can continue to exist. This is how Culture Press has existed since 2009!

You can also become a member, then turn your one-off donation into lasting support!

Wijbrand Schaap

Cultural journalist since 1996. Worked as theatre critic, columnist and reporter for Algemeen Dagblad, Utrechts Nieuwsblad, Rotterdams Dagblad, Parool and regional newspapers through Associated Press Services. Interviews for TheaterMaker, Theatererkrant Magazine, Ons Erfdeel, Boekman. Podcast maker, likes to experiment with new media. Culture Press is called the brainchild I gave birth to in 2009. Life partner of Suzanne Brink roommate of Edje, Fonzie and Rufus. Search and find me on Mastodon.View Author posts

Small Membership
175 / 12 Months
Especially for organisations with a turnover or grant of less than 250,000 per year.
No annoying banners
A premium newsletter
5 trial newsletter subscriptions
All our podcasts
Have your say on our policies
Insight into finances
Exclusive archives
Posting press releases yourself
Own mastodon account on our instance
Cultural Membership
360 / Year
For cultural organisations
No annoying banners
A premium newsletter
10 trial newsletter subscriptions
All our podcasts
Participate
Insight into finances
Exclusive archives
Posting press releases yourself
Own mastodon account on our instance
Collaboration
Private Membership
50 / Year
For natural persons and self-employed persons.
No annoying banners
A premium newsletter
All our podcasts
Have your say on our policies
Insight into finances
Exclusive archives
Own mastodon account on our instance
en_GBEnglish (UK)