Broadcaster Wakker Nederland on art: make a damned effort yourself. 

‘Terwijl veel regionale musea het moeilijk hebben, poppen commerciële musea als paddenstoelen uit de grond.’ Omroep Wakker Nederland, sinds we ‘wakker’ met ‘woke’ associëren, liever bekend als omroep ‘wij’ Nederland, moest iets met ‘kunst’.

De openingsregels van de eerste uitzending van ‘de Stand van Nederland’, hun ‘onderzoeksprogramma’, waren meteen raak, de beelden ook: de museumvereniging in de ballenbak van een belevenistoestand voor instagrammers, en gillend in de hilarische mini-achtbaan van het Spoorwegmuseum.

Regel 2: ‘Niet kijken naar platte kunst, maar onderdeel worden van het kunstwerk?’ (De mevrouw van het belevenisding voor TikTok met Gaudi, altijd leuk). Voice-over: ‘Hoe trek je de nieuwe generatie naar het museum?’

Volgt een persoonlijk bedoeld verhaal van de reporter, die zichzelf geen museumganger vindt, maar wel graag de grote werken wil zien, en die dus toch ‘iets’ wil met ‘kunst, of geschiedenis.’

Kunst in Teylers Museum?

Dat laatste moet later toegevoegd zijn, want uit alles blijkt dat de insteek was ‘Saaie kunst, en hoeveel dat wel niet kost’. Maar dat blijkt pas aan het eind van deze 20 minuten durende ‘onderzoeksreportage’. Probleem was dat er kennelijk geen kunstmusea wilden meewerken aan iets waarvan het uitgangspunt ‘saaie kunst’ was. Althans, niet in een straal van 30 kilometer rond Amsterdam. Dus geen Voorlinden, geen More, geen Designmuseum, of De Pont. Want te ver. En waarschijnlijk ook te hip. Of geen zin in WNL.

Dus kwam het team jonge onderzoekers uit bij het Teylers Museum in Haarlem, dat niet over kunst, maar over wetenschapsgeschiedenis gaat, en bij het Spoorwegmuseum in Utrecht, dat ook niet over kunst, maar over treinen gaat. Wat wel over kunst ging, was de lichtshow met werken van Gaudi, waar je dus zelf in hele grote dia’s kunt rondlopen.

Singer-Songwriter

Slachtoffer van dit alles was de Museumvereniging, die ons geen jaarverslagen meer stuurt sinds we die iets te goed lazen. En nu vallen ze in de klauwen van voorheen Woke Nederland. Met oma in de ballenbak van een ‘experience’ die zonder subsidie maar 5,95 euro meer hoeft te vragen voor een kaartje dan een gesubsidieerd museum. Museumkaart, anyone?

Men probeerde nog iets te mompelen over ‘collectiebeheer’, waarop de editor een leuk shot monteerde van een oude meneer die met een swiffer over een vitrine met oude meuk wapperde, en het punt was duidelijk: de onderzoekers hadden uitgevonden dat er belachelijk veel geld gaat naar stoffige dingen die niemand wil zien (ook nog iets met een singer-songwriter in een leeg zaaltje), en dat er waanzinnig toffe experiences zijn waar hele gezinnen zich tiktokkend een leven vol kunst in immersiferen. Of zoiets.

Eénzevendertigste deel

Nu zou ik hier kunnen gaan uitleggen hoe stom dit onderzoeksprogramma is, maar dat laat ik liever over aan oude wijze mannen. De vraag die ik hier wil neerleggen, is er één van journalistieke integriteit. Ik heb namelijk sterk de indruk, dat men één uitgangspunt had dat bewezen moest worden, en dat was dat kunst saai en duur is, en toch echt wel best de belastingbetaler bijna éénzevenendertigste deel kost van wat we met zijn allen aan de fossiele industrie weggeven. Of, nou ja.

De Tros (toen nog zelfstandig) had ooit een programmareeks ‘Kunst omdat het moet’. Daarin aangekochte derderangsdocumentaires op een uur waarop wakker nederland allang naar bed was. Puur om te voldoen aan de subsidie-eis van de publieke omroep dat je ook aan kunst moet doen als je zendtijd cadeau krijgt.

Ongemakkelijk

De Publieke Omroep kost ons, belastingbetalers, best veel geld. En heus, Wakker Nederland is niet de enige Amsterdamse omroep die voor een leuk onderzoekje op de VanMoof stapt en niet verder fietst dan de batterijen het uithouden, al zal dat bij WNL eerder een DikkeBandenMonster zijn. Wat vooral jammer is, is dat ze zo weinig moeite doen om te verhullen dat het ze geen moer interesseert, zolang ze maar een kunst-type in een ongemakkelijke situatie weten te manoeuvreren.

Waar ik, voor mijn zure belastingcenten, dus wel behoefte aan heb, is aan programmamakers bij de dik gesubsidieerde publieke omroep die zichzelf eens in ongemakkelijke situaties werken. Gewoon, juist omdat het niet kan, maar wel moet.

Verkiezingsprogramma?

PS: de premisse van deze onderzoeksreportage (Kunst is saai, kost geld en spreekt millenials niet aan, dus moet kunst meer ondernemen) kwam rechtstreeks uit het verkiezingsprogramma van de VVD. In de cultuurparagraaf (helemaal achteraan, op een kwart A4):

▶ Cultuur met impact. We dagen de sector uit bij te dragen aan maatschappelijke opgaven, en om andere doelgroepen zoals ouderen en jongeren te betrekken.
▶ Er komt een bibliotheekvoorziening in elke gemeente. De bibliotheek is ontmoetingsplek voor jong en oud, en een belangrijke plek om leesvaardigheden en digitale vaardigheden op te doen. Ook zetten we in op de online bibliotheek.
▶ Minder kunst in depots. De tientallen miljoenen kunstwerken in depots worden vaker uitgeleend of verhuurd. Zo kunnen meer mensen van kunst genieten. Wanneer kunstwerken niet meer vertoond worden, is verkoop op zijn plaats.
▶ Gesubsidieerde instellingen gaan meer ondernemen. Instellingen en organisaties krijgen meer ruimte om ondernemend te zijn, we stimuleren hen om meer geld zelf te verdienen.  

Er is niet zo veel nieuws onder de zon hier, en het stuk staat vol onjuiste veronderstellingen, maar nieuw is wel dat Wakker Nederland de touwtjes in handen heeft bij ’s lands koffiemachine, annex rookhok: de dagelijkse talkshow Op1. Zo’n spreekbuis voor een enkele politieke partij is misschien wat veel van het goede?