Groots Gala van Het Nationale Ballet zoomt in op duetten

Vrijdag 28 juni sloot Het Nationale Ballet in Amsterdam het seizoen feestelijk af met een gala. Het gezelschap van zo’n 80 dansers neemt daarin vooral relaties onder de loep. Van de 12 werken zie je maar liefst 9 duetten. Een liefdesbrief, een relatie in troubled waters, een wapenstilstand, een anticlimax, een conflict, een huwelijksdansfestijn, een levensreis, een onbereikbaar geluk, een visduik.

Een gastdanser

Gala’s zijn vaak programma’s met plukjes dans van verschillende gezelschappen. En een aantal gastsolisten. Gala van Het Nationale Ballet (HNB) is een gala van 1 gezelschap met alle dansers. Of eigenlijk, er is een gastdanser: Herrold Anakotta van ISH. Die danst geen klassieke solo uit Le Corsaire or Don Quichot, maar heeft een spannende rol in een urban ballet. Dit is Gala 2023-2024.

Grand Défilé

Als dansgezelschap dat in zijn eentje een gala organiseert, kan Het Nationale Ballet groots uitpakken. Megagroot. Een Grand Défilé (grote parade) presenteert bijna 250 dansers, inclusief leerlingen van de Nationale Balletacademie en de dansers van de Junior Company. Wat een fenomeen voor dit kikkerlandje.

Klassieke meesterwerken

Trois Gnossiennes van Hans van Manen mag je gerust een klassiek meesterwerk noemen. De choreograaf, in de zaal aanwezig vanavond, viert binnenkort zijn 92ste verjaardag. Een briljant idee van hem om een concertvleugel traag over het podium te laten rollen, aangestuwd door drie dansers. Pianiste Olga Khoziainova blijft intussen gewoon de prachtige muziek van Erik Satie doorspelen.

In de Tchaikovsky Pas de Deux van George Balanchine lijkt solist Victor Caixeta in eerste instantie niet opgewassen tegen de ervaren prima ballerina Maia Makhateli. Maar de jonge Braziliaan die bij het Marijinski Ballet in Sint-Petersburg danste, ontpopt zich als een ware ster met flair. Het Balletorkest onder leiding van Matthew Rowe pompt dankzij de blazers muziek en dans tot bombastische hoogtepunten.

Raymonda – Pas Classique Hongrois biedt liefhebbers de kans te genieten van de fluwelen danskunsten van Young Gyu Choi en wederom Maia Makhateli. Een klein ensemble gestoken in klassieke pakjes en tutu’s ondersteunt het ballet.

Nu al een meesterwerk: ANIMA ANIMUS – Finale, van Associate Artist David Dawson. In een wervelwind priemen tien dansers door de ruimte van het enorme toneel, scherp afgestoken tegen een wit achterdoek. Violiste Frederieke Saeijs vertolkt knap de spannende muziek van Ezio Bosso. Dit is ballet in de overtreffende trap, boordevol zelfvertrouwen.

Sonate van Uwe Scholz hoort in dit rijtje thuis. Het stamt uit 1987, is suikerzoet en wat voorspelbaar (een hoge noot betekent bijvoorbeeld een hoge lift). De sprekende onbevangenheid van tweede solist Elisabeth Tonev echter, met danspartner Victor Caixeta, raakt je onverwacht en neemt je zo mee in de beleving.

Eerste solist Constantine Allen levert knap danswerk, naast Riho Sakamoto, in Two Pieces for HET van Van Manen. Een van de technische hoogstandjes van Gala.

Tot slot After the Rain. Dit sublieme duet vat de essentie van ballet samen. Vrijheid dankzij techniek, kennis van muziek, elegantie en toch menselijk. Prachtig gedanst door Anna Ol en Jacopo Tissi. Als hoogtepunt Ol, die met los haar als een boegbeeld schuin naar voren wordt getild. Links van het toneel produceren Ryoko Kondo (piano) en Artur Trajko (cello) de kalmerende klanken van Arvo Pärt’s Spiegel im Spiegel. Klasse.

Modernere werken

Spannend en creatief is Burden, van Lars de Vos (ISH) op muziek van Jurre Hofman. Een urban ballet met Soshi Suzuki (Junior Company) en Herrold Anakotta. Golvende bewegingen van twee lichamen achter elkaar zetten je brein aan het werk. Burden gaat over de spanning tussen twee broers. Spoiler alert: het eindigt niet goed. Verrassende dans met fraaie sprongen van Suzuki en intense hiphop popping van Anakotta.

Remembrance van Joshua Junker komt ongedwongen over. Je vergeet zelfs even dat je in een balletgala zit. Het collectief van jonge dansers neemt je in een energie van verbondenheid mee naar een eigen wereld. Van swingend en ritmisch tot rust: de vele overgangen houden je aandacht goed vast. 

Sterdanseres Olga Smirnova toont een ingetogen expressieve kant in Postscript – ‘Black duet’, van voormalig NDT-choreografen Sol León en Paul Lightfoot. Een stroeve, asymmetrische pas de deux met partner Jacopo Tissi. Zoek je feel-good ballet? Kijk dan verder. Wil je psychologisch ballet, kies LeónLightfoot.

Future’s Tense, van Remi Wörtmeyer. De titel klopt. De pas de deux ook wel. Die valt in de categorie aantrekken en afstoten, strijden en lijden, bevestiging geven en afwijzen. Ondanks de Hans van Manen-invloeden (dansen met handen op de heupen) toch een eigen stijl.

DanThando van Mthuthuzeli November. De Zuid-Afrikaanse choreograaf sleept wereldwijd opdrachten binnen. Voor Gala maakte hij een duet met Anna Tsygankova op spitzen en Giorgi Potskhishvili als verpletterende natuurkracht. Geen opzienbarend uitgewerkt thema (liefde), maar de combinatie van de begeerlijke Anna en de brute energie van Giorgi slaat enorm aan bij het publiek. 

Dat zit meteen in de stemming voor het galafeest.

Lees hier het programma van Gala. 

With Gala neemt HNB ook afscheid van Matthew Rowe (muzikaal leider van Het Nationale Ballet en chef-dirigent van Het Balletorkest), pianiste Olga Khoziainova en een aantal dansers. Sem Sjouke is daar een van. Wat hij gaat doen kun je eigenlijk hier al lezen.