Muziektheater wekt 17e-eeuws schilderij uit het Rijksmuseum tot leven in een gesprek over vrouwelijke ontembaarheid
Ter gelegenheid van de aftrap van het jubileumjaar Amsterdam 750 kondigen we graag alvast een festivalvoorstelling aan waarin de complexe geschiedenis van de stad en het land centraal staan. Met deze voorstelling wil het Holland Festival vanuit de kunsten – schilderkunst, muziek, theater en vormgeving – kijken naar het DNA van Amsterdam.
In 2025 presenteert het Holland Festival de wereldpremière van Otemba – Daring Women, de muziektheatervoorstelling van componist Misato Mochizuki, librettist Janine Brogt en regisseur Jan van den Berg met hoofdrollen voor solisten Ryoko Aoki en Bernadeta Astari. Het stuk is gebaseerd op het schilderij Portret van Pieter Cnoll, Cornelia van Nijenrode, hun dochters en twee tot slaaf gemaakte bedienden(Batavia, 1665) van Jacob Coeman , dat in het Rijksmuseum hangt. Otemba – Daring Women belicht de koloniale geschiedenis van Nederland maar ook het internationale karakter van de stad Amsterdam door verschillende, soms uiteenlopende perspectieven te laten zien van zowel de personages als de internationale makers. Mochizuki (Tokio, 1969) verbindt in haar muziek elementen uit verschillende muzikale tradities uit Japan en het westen.
Otemba – Daring Women gaat op 19 juni in wereldpremière in het Muziekgebouw te Amsterdam.
De kaartverkoop start op 28 november 2024.
Ontembaar
‘Otemba’ is niet alleen de titel van de voorstelling, maar ook één van de meer dan honderdzestig woorden die het Japans heeft ontleend aan het Nederlands. Het betekent ‘ontembaar’; en wordt specifiek gebruikt voor zelfstandige (opstandige) meisjes en vrouwen die zich niet onderwerpen en hun eigen gang gaan.
Otemba – Daring Women is geïnspireerd op het opmerkelijke levensverhaal van de vrouw die staat afgebeeld op het doek. Cornelia van Nijenroode was de dochter van de Japanse vrouw Surishira en Cornelis van Nijenroode, een Nederlandse koopman in Hirado, de eerste VOC-handelspost in Japan. Cornelia trouwde op 23-jarige leeftijd met Pieter Cnoll, een welgestelde opperkoopman uit Batavia. Vier jaar na het overlijden van Pieter Cnoll hertrouwde Cornelia met Joan Bitter, een rampzalige beslissing omdat Bitter voornamelijk geïnteresseerd was in Cornelia’s geld. Het huwelijk verslechterde snel en onherstelbaar. Cornelia vroeg, zeer ongebruikelijk in die tijd, een scheiding aan. Tot aan de Hoge Raad heeft ze geprocedeerd voor haar rechten in de eerste Nederlandse echtscheidingszaak waarin een vrouw haar handelingsbekwaamheid over eigen vermogen opeiste.
Opmerkelijk genoeg staat op het schilderij ook de latere Indonesische vrijheidsstrijder Untung Surapati afgebeeld. De Republiek Indonesië eert hem sinds 1975, dertig jaar na het uitroepen van de Republika Indonesia, als nationale held.
At Otemba – Daring Women stapt Cornelia van Nijenroode uit haar lijst en tijd de 21e eeuw en een ander continent binnen. Daar ontmoet ze Kirana Diah, de Indonesische restaurator die aan het doek werkt. Kirana is aanvankelijk vooral in het schilderij geïnteresseerd vanwege Untung Surapati. Maar dan daagt Cornelia haar uit tot een nachtelijk gesprek over vrouwelijke ontembaarheid, hun kijk op zichzelf en de ander, over dekolonisering en zelfbeschikking. Want hoe kijk je over de eeuwen heen naar elkaars culturele realiteit? Het is een magisch moment in het restauratieproces, een eenmalig nachtelijk treffen dwars door de beperkingen van tijd en ruimte; tussen schilderij en realiteit, tussen toen en nu, tussen Oost en West.
De ontmoeting levert een confrontatie op tussen de personages en hun levensgeschiedenissen die radicaal van elkaar verschillen, maar ook verrassende overeenkomsten vertonen. Bij het gesprek is ook een scanning robot aanwezig, kunstmatige intelligentie die als neutrale data-analist aanwezig zou moeten zijn, maar ook een eigen stem blijkt te hebben .
De voorstelling gaat tijdens het 78e Holland Festival op 19 juni 2025 in première in het Muziekgebouw en zal in een later stadium nationaal en internationaal op tournee gaan.
Het volledige programma van het Holland Festival wordt in maart 2025 bekend gemaakt.
Cast en crew:
Composition: Misato Mochizuki (J) werkt op drie continenten en heeft zo’n 60 composities op haar naam staan die de westerse en Japanse traditie op geheel eigen wijze combineren.
Libretto: Janine Brogt (NL) is toneelschrijver, dramaturg, librettist en vertaler voor theater, opera en dans. In haar veelzijdige oeuvre staan veelal uitzonderlijke vrouwen centraal.
Ensemble: New European Ensemble (EU) is in 2009 opgericht en combineert muziek vaak met film, dans, theater en beeldende kunst. Bij voorkeur zet het ensemble de communicatieve kracht van muziek in om verhalen te vertellen die ons begrip van de menselijke ervaring en onze omgeving uitdagen, inspireren en verdiepen.
Artistieke leiding & regie: Jan van den Berg (NL) werkt als film- en theatermaker op het snijvlak van wetenschap en podiumkunst. Hij is oprichter en artistiek leider van Theater Adhoc.
Cast:
Cornelia van Nijenroode: Ryoko Aoki (J) heeft een unieke positie als Noh-zangeres in een van oorsprong strikt mannelijke traditie. Bovenal is ze de pionier van en inspiratiebron voor een nieuwe artistieke vorm die utai — traditionele Noh-recitatie — combineert met hedendaagse muziek.
Kirana Diah: Bernadeta Astari (ID/NL) is een stemkunstenares met een expressieve stem. Tijdens haar opleiding won ze de Dutch Classical Talent Award en het Prinses Christina Concours. In 2012 studeerde ze cum laude af aan het Utrechts Conservatorium.
Scanning Robot: TBD
Light: Gé Wegman was medeoprichter en vaste lichtontwerper van het Veem Theater, het productiehuis voor mime en bewegingstheater. Als onafhankelijk lichtontwerper werkt hij samen met een diversiteit aan Nederlandse regisseurs, gezelschappen en werkplaatsen.
Costumes: Lisa Konno is een uitgesproken, interdisciplinaire kunstenaar en ontwerper uit Amsterdam. In 2018 won ze de Dutch Design Award.
English (UK) 
Nederlands 
Français 
