Drie dansers en drie dansproducties zijn genomineerd voor de Zwanen 2016. Op vrijdag 7 oktober laten Daphne Bunskoek en Art Rooijakkers in Maastricht tijdens het Openingsprogramma 2016 van de Nederlandse Dansdagen weten wie de winnaars zijn. Maar je kunt alvast een paar conclusies trekken uit het lijstje van genomineerden.
Want wie zijn de genomineerden voor de Zwanen?
- Three van Introdans, choreografie: Robert Battle
- The Lost Room van het Nederlandse Dans Theater, choreografie: Franck Chartier
- Light van LeineRoebana, choreografie: Andrea Leine en Harijono Roebana
- Sarah Murphy voor haar rol in Infant
- Anna Tsygankova voor haar rol in Mata Hari
- Jozefien Debaillie voor haar rol in Pas de deux
1. Nominatie is al prijs
Allereerst: het doel van de Zwaan is ‘de prestaties van dansers en gezelschappen te eren door deze onder de aandacht te brengen van een groot publiek’. Dat stelt de VSCD, de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties die de prijs uitreikt. Oftewel, genomineerd worden is al een prijs. Win je de echte prijs uiteindelijk niet dan is er geen man overboord. Want je hebt al extra erkenning. Zo’n lijstje wordt daarom opgesteld om dansers en dansmakers een hart onder de riem te steken. Dat betekent andersom dat van het lijstje van genomineerden eigenlijk ook bekend is wie de winnaar is.
2. Het Nationale Ballet is aan de beurt
We hebben geen glazen bol maar er is een patroon herkenbaar. Dat houdt in dat Het Nationale Ballet aan de beurt is. Niet omdat directeur Ted Brandsen dat kan opeisen, maar omdat er een soort spreiding aan winnaars is tijdens de afgelopen jaren (zie het lijstje onderaan). En bovenal is er een gezaghebbende en allesoverstijgende rol van de Russische ballet-ster Anna Tsygankova, in het ballet Mata Hari. Na een eerdere nominatie voor een Zwaan in 2011 is het voor haar zeker tijd die prijs, een beeldje van Toer van Schayk, te pakken.
3. Wat betekent dat voor de overige genomineerden?
Jozefien Debaillie maakt bij Scapino Ballet Rotterdam een verpletterende indruk. En het gezelschap viert komend seizoen ook nog eens een 70-jarig (!) jubileum. De Belgische won nog niet eerder een prijs in Nederland. De Canadese Sarah Murphy wordt daarnaast geroemd om haar optreden in Infant. Ze won in 2015 al een Piket Kunstprijs en een prijs in Stuttgart. Maar het kan dus zomaar zijn dat beide danseressen met de nominaties simpelweg en regelrecht geprezen worden om hun dansprestaties. En niet winnen.
4. De timing is gunstig voor Arnhem
The Lost Room van choreograaf Franck Chartier bij NDT 1 is een meesterlijke, bedwelmende theaterervaring. NDT won de afgelopen jaren geen Zwaan voor een dansproductie maar wel twee keer voor beste danser. De dansopera Light van Andrea Leine en Harijono Roebana zet een 25-jarig jubileum van het choreografenduo kracht bij. Dat is bijzonder. LeineRoebana won voorzover bekend niet eerder een Zwaan. Dan is er Three van Introdans van Amerikaans choreograaf én artistiek directeur van het legendarische Alvin Ailey American Dance Theater, Robert Battle. Afgaande op de aanwezigheid van Introdans in de annalen van de Zwanen is het tijd voor een Zwaan voor het prestigieuze Arnhemse gezelschap.
Dansprijzen in Nederland
Al sinds 1983 worden dansprijzen in Nederland uitgereikt. Eerst nog onder de naam Theaterdansprijs. Sinds 2003 noemt organisator VSCD het de Zwanen. Interessant is het overigens dat in het jaar dat een (Amerikaanse) vrouw de grootste barst in het glazen plafond slaat, drie danseressen genomineerd zijn voor een zwaan. Dat komt mooi uit!
Hier een juryrapport en een overzicht van de voltallige jury in 2016. En hieronder winnaars van de Zwanen in de afgelopen jaren:
2015
Gouden Zwaan: Roel Voorintholt
‘meest indrukwekkende dansprestatie’ 2012: Morge Nozal van Nederlands Dans Theater
‘meest indrukwekkende dansproductie’: The Black Piece van Ann Van den Broek
2014
Gouden Zwaan: Larissa Lezhnina
‘meest indrukwekkende dansprestatie’ 2012: Igor Podsiadly
‘meest indrukwekkende dansproductie’: Romance, Het Nationale Ballet
2013
Gouden Zwaan: Bonnie Doets
‘meest indrukwekkende dansprestatie’: Medhi Walerski van Nederlands Dans Theater
‘meest indrukwekkende dansproductie’: Midnight Rising van Club Guy & Roni
2012
Gouden Zwaan: Anouk van Dijk
‘meest indrukwekkende dansprestatie’ 2012: Matthew Golding
‘meest indrukwekkende dansproductie’: ROCCO van ICKamsterdam
2011
Gouden Zwaan: Ton Lutgerink
‘meest indrukwekkende dansprestatie’: Jurgita Dronina
‘meest indrukwekkende dansproductie’: TRIP en masse van Dansgroep Amsterdam
2010
Gouden Zwaan: Krisztina de Châtel
‘meest indrukwekkende dansprestatie’: Heather Ware
‘meest indrukwekkende dansproductie’: Mourning van het Internationaal Danstheater