Dansfilm The Garden toont de zeer draaglijke lichtheid van het bestaan

Drie woorden staan mij voor ogen wanneer ik aan Sem Sjouke denk: ik wil ook. Als jongste van drie zonen wilde Sem wat zijn oudere broers hadden of konden. Ging de een naar buiten, zei Sem: “ik wil ook”; kreeg de ander gitaarles, Sem:“ik wil ook”; gingen de grote broers allebei met pa ’s avonds naar een voorstelling, Sem: enfin je begrijpt het wel. Het viel ook niet mee de jongste te zijn, maar dat werd grotendeels gecompenseerd door de liefde van zijn ouders. Ik heb nog nooit iemand zo doodgeknuffeld en gezoend gezien als de kleine Sem.

Gelukkig wil Sem nu dansfilms maken. 

Wie hem daarin voorgingen zijn Altin Kaftira en Mathieu Gremillet, ex-dansers bij Het Nationale Ballet die allebei filmer werden. Bij het dansgezelschap kregen ze ruimte om te pionieren en stonden ze aan de wieg van vele flitsende programmatrailers. Maar je hebt natuurlijk ook Henk van Dijk, die filmregistraties maakte van alle balletten en een heel archief aanlegde, naast onder andere zijn pionierswerk als cameraman in het ballet Live (lees de recensie van de recente uitvoering hiervan).

The Garden is een nieuwe dansfilm van Sem, inmiddels ook danser bij Het Nationale Ballet, die afgelopen week in première ging. De choreografie is van de Britse danser Pascal Johnson, waarbij vijf dansers op het dak van het bekende kunstwerk Jardin d’émail van kunstenaar Jean Dubuffet in de beeldentuin van het Kröller-Möller Museum dansen. Op zich is dat bijzonder genoeg, het is echter het optimisme van de dansfilm dat indruk maakt.

Klopt, er zijn tal van dansfilms op het moment: nieuwe choreografieën aangepast op het coronatijdperk waarvan sommige beklemmend tot zelfs claustrofobisch. Op kleine meters dans maken zonder contact te hebben met anderen, zonder jezelf te kunnen geven aan een publiek, en zonder de opwinding van een live evenement: het is een emotionele last voor dansers en choreografen.

The Garden is daarom een welkome aanwinst. Zoals de dansfilm New Beginnings, een pas de deux gefilmd op het dak van een wolkenkrabber in New York, die 9/11 memoreerde. Ook daar sprak een optimisme, een hoop voor de toekomst, de waardigheid, of beter nog de esthetiek van het menselijk bestaan uit, ondanks tegelijkertijd de tragiek van een catastrofe. De vijf jonge dansers in The Garden bieden met hun jeugdigheid ook een vleug vertrouwen voor morgen. Gaat het voor ons niet beter worden, dan in ieder geval voor de generatie na ons. Zolang mensen zich kwetsbaar op durven te stellen.

Wat verder helpt, is de ongedwongen choreografie van Pascal Johnson, de lichtheid van de compositie Summer van Hania Rani, de vrijheid van de natuur om het zwart-witte kunstwerk heen en de dansers die iets groters delen dan zijzelf. De regie met close-ups en het gebruik van een drone om de doorlopende bewegingen van bovenaf in perspectief te zetten, geven The Garden een bepaalde gewichtloosheid mee. Zoals de wereld tot stilstand is gekomen door iets wat we met het blote oog niet kunnen zien (een virus), blijft die wereld gelukkig zichtbaar in beweging.

The Garden is daar een prachtig voorbeeld van. Ik wist al dat die liefde van Sems ouders ergens goed voor zou zijn.

Goed om te weten

Lees hier meer over Sems vader Rob Sjouke die ook bij Het Nationale Ballet danste en nu meedoet aan Project Rembrandt