Wat kan kunst voor kinderen toch mooi zijn als er een echte kunstenaar mee bezig is. Wanneer thema’s als dood, verliefdheid, eenzaamheid en buitensluiting op een zo mooie manier invoelbaar worden gemaakt dat je met een dieper gevoel over het leven naar buiten stapt?
Met theatermaaktser Moniek Merkx, kan dat. Een jaar geleden nam ze afscheid als artistiek leider van het Rotterdamse gezelschap Maas Theater en Dans. Nu pas is haar afscheidsvoorstelling te zien, en die moet je gaan zien, ook als je geen kinderen hebt.
Het muziektheaterstuk heet ‘Ik ben er even niet’ en is een voorstelling geworden die op een prachtige manier afrekent met een tijd van lockdown en isolatie.
Heroes
Denk bij de beelden die je te zien krijgt aan het werk van Jeroen Bosch, Magritte of Salvador Dali, maar dan op een draaitoneel van een paar meter breed. Boven dat toneel twee monitoren waarop we kinderen zien die teksten uitspreken van oudere mensen, om dat toneel heen een soort showgordijn waar we een buitenwereld of een hemel kunnen denken.
Het begint met eenzame ouderen die eenzaam naar een betere werkelijkheid overgaan en eindigt met jongeren die nog moeten leren hoe dat is: dicht bij anderen zijn. Dit alles begeleid door een soundtrack waarin ook nog eens een prachtige cover van Bowie’s ‘Heroes’ te genieten valt. Uiteindelijk eindigt het met een luchtig beeld waarvan je met je hoofd in de wolken het theater verlaat.
Laatste van een generatie
Moniek Merkx is een van de laatste vertegenwoordigers van de generatie theatermakers die van het Nederlandse jeugdtheater iets gemaakt hebben dat wereldwijd bewondering oogst. Belangrijkste kenmerk van die generatie is dat ze voor het eerst onderkenden dat kinderen veel meer verbeelding en incasseringsvermogen hebben dan ouders en ouderen vaak denken. Hun theater ging niet op de knieën, maar klom vaak naar een nog hoger plan dan theater dat exclusief voor volwassenen gemaakt wordt: abstracter, wilder, gewaagder en eigenlijk altijd mooier en leuker.
Eerder dit jaar nam generatiegenoot Josee Hussaarts gedwongen afscheid als artistiek leider van het Nijmeegse jeugdtheater Kwatta, en ook Hussaarts stelt, net als Merkx, het eigen kunstenaarschap centraal. Het zijn twee voorbeelden van makers die een nieuwe generatie hebben opgeleid in de durf om grenzen te verleggen voor een publiek dat de wereld nog als grenzenloos ervaart.
Die vrijheid, die de kinderen ervaren in het theater dat door mensen als Merkx is ontwikkeld, raak je als mens in je verdere leven meestal kwijt, omdat er chefs, buren, een god of een socialemediareputatie in de weg staan. Wil je nog een keer meemaken wat er aan verbeelding mogelijk is, ga dan naar deze voorstelling van Maas Theater en Dans.
Er zijn nog kaarten. Inlichtingen via de website.
Luister hieronder naar het gesprek dat ik vorig jaar had met Moniek Merkx.
