Hij bestaat dus echt. Een hoge weg door de bergen van Roemenië. Voltooid in 1974. Bekeken door mijn vader in datzelfde jaar, terwijl zijn ‘gids’ hem vertelde dat hij niet te dicht langs de rand moest lopen, omdat hij niet de eerste zou zijn die over de rand zou storten. Waarna zijn ‘gids’, de geheim agent die elke westerse journalist in het Oostblok meekreeg, hem een speels zetje gaf. Voor mijn vader reden om na jaren van intimidaties door de geheime diensten van de DDR, Polen, Rusland en nu dus Roemenië, zijn journalistieke werk in het Oostblok op te geven. De Roemeense Securitate was de ergste van het stel. Ik wist dat in 1974, de rest van mijn vrienden kwam er in 1989 achter, toen de massagraven, geheime gevangenissen en andere gruwelen van de voormalige Oostblokregimes bekend werden door de val van het IJzeren Gordijn.
Ik dacht dus stiekem ook dat het een mythe was, die weg, maar hij bestaat, en het verhaal eromheen is ook nog eens te lezen in Het Oostblokboek, op pagina 172. Zo biedt eigenlijk iedere pagina van het boek wel een verrassing. Dat maakt het door Hellen Kooijman en Guido van Eijk samengestelde naslagwerk ook tot zoveel meer dan een simpele reisgids door Oost Europa. In plaats van coole tips van medetoeristen, waarin gidsen als Lonely Planet grossieren, staat dit vol met dingen die je echt nog niet wist, en die zijn opgeschreven door echte journalisten en schrijvers: correspondenten, specialisten, mensen die het land in kwestie van haver tot gort kennen, en vooral ook weten wat backpackersgidsen niet interessant vinden. En dat is dus vaak wel het interessantst.
Want natuurlijk zijn de megalomane beelden, de gigantische paleizen en fragmenten van de kazernes en verdedigingswerken subliem om te zien. Natuurlijk willen we nog steeds weten hoe op een paar uur reizen van huis achter een ondoordringbare muur werd gebouwd aan een heilstaat die al zijn inwoners monddood maakte. De resten zijn vaak snel verwijderd, zoals de Berlijnse muur, die op nog maar een paar plekken tastbaar aanwezig is. Vaker is verwijdering helemaal geen optie, omdat de bouwwerken te omvangrijk zijn of omdat men er stiekem toch ook een beetje trots op is.
Er is inmiddels een hele generatie opgegroeid die het Oostblok alleen nog kent van horen zeggen. Het is wachten op de eerste Stasi-ontkenners, zoals er ook mensen die niet kunnen bevatten dat er in de vijf jaar tussen 1940 en 1945 6 miljoen mensen systematisch en machinaal zijn uitgeroeid door een leger van hoogopgeleide Straussliefhebbers en Goethe-lezers.
Het mooiste compliment van deze reisgids is echter dat je dankzij dit boek niet eens meer echt op reis hoeft. De foto’s zijn prachtig, de verhalen variëren van hilarisch tot gruwelijk en je weet bijna zeker dat het in de werkelijkheid alleen maar kan tegenvallen.
Although.
Door een tip via Facebook van een van de schrijvers van dit boek kwam ik een tijdje geleden terecht in de Milchbar Café Sibylle aan de Karl Marx Allee in voormalig Oost Berlijn. Gewoon een kroeg waar je kunt gaan zitten om je proberen voor te stellen hoe dat vroeger was: melk drinken in een café. Gelukkig hebben ze er nu heel aardige wijn. Dat helpt dan weer om de naam van die dodenweg in Roemenië uit te spreken.
Transfăgărașanul.
English (UK) 
Nederlands 
Français 
