In The Loom of Mind bundelen de IJslandse folkzanger Mugison, zijn boezemvriend Pétur Ben, en het Vlaamse barokensemble B.O.X. hun krachten. Hoe klinkt dat: melancholische IJsland-Blues met 17e-eeuwse instrumenten? Als een stand-up storytelling concert performance? Of als een dronken panda die een potje wil knokken?
Hoe hebben jullie elkaar gevonden?
Pieter Theuns, luitspeler en oprichter van B.O.X.: “Ik heb Mugison tien jaar geleden voor het eerst live gezien. Ik heb al zijn platen en ben lifelong fan. Twee jaar geleden speelde hij in Brussel in het voorprogramma van een andere artiest. Hij was geweldig, maar de hoofdact viel tegen dus na twee nummers nam ik de benen. Na afloop stapte ik een willekeurige bar binnen en daar stond hij een biertje te drinken. Ik heb hem aangesproken.”
Mugison: “Er heerst een rare ziekte onder kunstenaars. Ze gaan naar de bar, gaan tegen elkaar aan praten, vinden elkaar aardig, worden dronken, en tegen een uur of twaalf hebben ze elkaar gezworen om ab-so-luut eens te gaan samenwerken om een meesterwerk te maken. Ik heb in de afgelopen vijftien jaar een stuk of duizend van dat soort gesprekken gevoerd. Meestal wordt het niets. Die ontmoeting met Pieter is een van de weinige keren dat het wél iets werd. Dat had ik niet verwacht. De morning after dacht ik: leuke vent. We zien wel. Maar hij hield contact: ‘Mugi, we moeten dit doen! Ik was om. Pieter heeft zo’n toffe, energieke geest. Sommige mensen hebben een extra grote tank benzine om dingen voor elkaar te krijgen. Hij gaf het hele project de levensadem. Het is zijn baby, maar dan met onze muziek. Al vanaf dag één.”
Theuns: “Ik was toen nog bezig met We Us You All, en bij een vergadering met de artistiek directeur van de Singel liet ik vallen dat ik eens iets wilde doen met Mugison. Ik had toen net een mail binnen dat hij de samenwerking wel zag zitten. Dat soort dingen kun je niet sturen. We kwamen er achter dan een van mijn favoriete tracks op zijn cd, Salt, mede gecomponeerd was door Pétur Ben. Er zit een prachtig klassiek arrangement in dat alle kanten op vliegt. Toen suggereerde Mugi om Pétur er ook bij te vragen – de twee zijn jeugdvrienden. Half jaar geleden waren de arrangementen in grote lijnen af en ben ik naar Reijkjavik gevlogen om ze verder uit te werken.”
Wie heeft die filosofische titel bedacht?
Mugison: “Al YouTube-surfend stuitte ik op een filmpje van een oude vrouw achter een weefgetouw. Ik heb het ademloos zitten bekijken en ging van filmpje naar filmpje. Zo’n weefgetouw is echt een magische, hypnotische uitvinding. Het ritme, de kleuren – prachtig dat de menselijke geest zo’n complex ding heeft kunnen bedenken. De titel schoot me opeens te binnen in een later gesprek met Pieter. Het is breed genoeg om alles te omvatten, maar ook ambigue. Pieter en zijn broer hadden ook al heel snel voor ogen hoe het podiumontwerp eruit zou moeten zien, met de Loominon, een scenische installatie (ontworpen door Jeroen Theuns) die dient als collectief bespeelbaar muziekinstrument. Een weefgetouw waar we ons allemaal aan kunnen verbinden. In ons leven hebben we zoveel emoties, instincten, ideeën. Het zijn duizenden draden die samenkomen en in de knoop raken.”
Theuns: “The Loom of Mind – het weefgetouw van de geest – is een hele boeiende titel. Looming betekent ‘dreigend opdoemen uit de mist’, en in combinatie met ‘of mind’ krijg je gelijk een hele geflipte metafoor. Het mysterieuze, dreigende aspect van de geest. We hebben er veel over gesproken en eigenlijk gaat de muziek op een los-vaste manier ook over die thematiek. We proberen daar een aantal aangrijpende persoonlijke anekdotes mee te verweven. Het is natuurlijk zo dat onze geest tegelijkertijd van alles is. Heel mooi en creatief, maar tegelijkertijd ook zeer kwetsbaar en ongrijpbaar. Die metafoor van een weefgetouw met al die draadjes is een mooi beeld, want die draden kunnen ook in de war raken of breken. Het leven is wonderlijk complex.”
Is het theater of muziek?
Theuns: “De vorige productie van BOX – You Us We All met Shara Worden – begon met een licht-theatrale dimensie die uitgroeide tot een soort opera. Eigenlijk wilden we met deze productie iets meer in die theatrale dimensie duiken. Dat gezegd hebbende, is het nog steeds een stel muzikanten op een podium die een optreden geven. We gaan niet acteren ofzo. Er zijn geen personages of verhalen. Hoe moet je het voorstellen? Ik heb het ooit bij de opzet proberen te omschrijven als een stand-up storytelling concert performance. Er zit een beetje van alles in. Het is niet een overkoepelend verhaal, maar per nummer maken wel we tijd om een verhaal te vertellen.”
‘Monkey Music’ noemt Mugison zijn muzikale creaties. Wat voor soort dier is The Loom of Mind?
Mugison: “Ik denk dat het verwant is aan de aap. Of nee, het zit in de berenfamilie. Een panda? Het is zacht, mooi en aaibaar. Maar het kan ook een gemeen kreng zijn, dat het publiek én de muzikanten wil opvreten. Het is wel een mooi beest denk ik, een beetje melancholisch. Dus: een dronken panda die een potje wil knokken?”
Hoe klinkt dat?
Mugison: “We spelen songs die nog niet zijn uitgebracht, en die totaal nieuwe arrangementen hebben gekregen. Dit is trouwens de eerste keer dat ik werk met klassiek geschoolde muzikanten die niet van papier hoeven te lezen. Een verademing. Ook de klankkleur van hun instrumenten is fantastisch. Zo’n viola da gamba ziet eruit als een mutatie. Je herkent er verschillende instrumenten in, maar het is véél ouder dan de gitaar of de cello. En zo’n rare fluit, een soort schoenlepel. We hebben een heel vreemd palet van atypische geluiden. Dat gevoel zit verweven in de voorstelling. Maar ook Chinese toonladders en passages hedendaagse clustermuziekscheisse komen voorbij. Het is heel modern, maar ook bluesy en barok. Met een twist.”
Theuns: “Ons muzikale dna, de klankkleur van onze instrumenten, is natuurlijk heel erg barok. We staan kniediep in die traditie, en we zijn daar ook in opgeleid. Maar daar moet je overheen kunnen stappen. Ja, ik ben een specialist in barokmuziek, maar ik ben net zo goed opgegroeid met Jimi Hendrix. In muzikale dialoog met andere komen toch die barokwortels weer bovendrijven. Wat we doen is geen fusion of crossover, omdat we nieuwe muziek maken. Onze invloeden laten we onderbewust meespelen. Tegelijkertijd bevinden we ons in het hier-en-nu, in improvisatie en dialoog. Zo kom je tot een resultaat dat behoorlijk nieuw is. De eerste paar optredens werden heel goed ontvangen. Het zit nu al goed, nu kan die muziek alleen nog maar meer doorleefd raken, en zich verdiepen in de ziel van muzikanten.”
Mugison: “The Loom of Mind is boven alles doordrenkt met een gevoel van eenzaamheid en zwartgallige humor. We richten ons op de breekbare kant van de menselijke geest. Daar zit ook de schoonheid, een herkenbaar gevoel van menselijke compassie. Life’s tough, and we’re all just trying to sing our way through it.”
English (UK) 
Nederlands 
Français 
