'So Anyway'. A political Christmas column

Maar dan. Een dag voor kerst beleeft de premier een slapeloze nacht. Hij heeft geen zin in de door de huishoudelijke dienst verzorgde Glühwein. Het kerstpasteitje, bezorgd door een bevriende VVD-bakker, blijft onaangeroerd. De beveiligers zien hun object rechtop in zijn bed zitten…

Lees en huiver

Die zomeravond zit Michelle de Kat besmuikt in een hoekje van de bloedhete studio van waaruit de verkiezingen worden verslagen. Verkiezingen die noodzakelijk volgden op de val van kabinet Rutte II. Diepgaande meningsverschillen tussen VVD en PvdA over de dramatische uitslag van het dramatische verlopen Europa-referendum van april 2016 luidden deze val in. Ruim 70 % van de kiezers had een ‘Neen’ tegen het verdrag met Oekraïne ingevuld, zonder kennis van de inhoud van het verdrag. De kiezer is angstig en boos en pleegt op deze manier verzet. En dat net in een tijd dat Nederland het halfjaarlijks voorzitterschap van de EU vervulde.

De Kat heeft geen behoefte aan uitleg over de miskleun in haar voorspellingen. Ze heeft er genoeg van. De enige reden dat ze er nog is, is de noodzaak nieuw opdrachten binnen te halen. De trend had ze wel te pakken, maar de extreme uitslagen op de beide flanken – links en rechts – miste ze ten ene male. Dat de PVV de verkiezingen zou winnen was duidelijk, maar 45 zetels (30%) was nagenoeg ondenkbaar. Het verlies van de regerende VVD en PvdA, gereduceerd tot splinterpartijen, had ze ook niet zien aankomen. Ze luistert niet naar de commentaren van de politieke leiders. Ze stuurt haar Amerikaanse vriend een berichtje: ‘A nightmare is hanging over me. I just missed the essence of our Dutch policies’. Het had een bericht van zeer velen kunnen zijn. Personen, geen partijen

Er heerst een uitgelaten stemming in de overvolle, geïmproviseerde fractiekamer van de PVV.

Er heerst een uitgelaten stemming in de overvolle, geïmproviseerde fractiekamer van de PVV. Een speciale commissieruimte is vrijgemaakt om alle 45 nieuw gekozen leden te kunnen ontvangen. De Leider, ‘L’,  van de PVV stelt na het langdurige, hem toekomende applaus dat het Nederlandse volk overduidelijk heeft gesproken: ‘Stop de vluchtelingenstroom, vóór een hardere aanpak van Marokkaanse jongeren en het verwijderen van de bestuurlijke en artistieke elite die al zo lang het vertrouwen van gewone mensen verloren heeft.

Na de leider neemt de Ambtelijk Partijsecretaris (‘AS’), tevens fractielid van de PVV, het woord. Er volgt een naar PVV maatstaven relatief genuanceerd betoog over de samenwerking met andere, nieuw gekozen Kamerleden waarbij zij bewust de namen van de partijen van deze Kamerleden niet noemt. Dit past ook in de nieuwste trend die door De Kat is aangereikt: politieke leiders doen ertoe, niet de partijen die zij vertegenwoordigen. L, met zijn politieke eenmansstichting en autoritaire stijl past helemaal in dit beeld. Ook AS,  met een sterk gevoel voor stijl en design, is een toonbeeld van deze nieuwe realiteit. Met De Kat heeft ze helaas een shoppingspree moeten afzeggen. Jammer, want wat weet De Kat veel van hoe je omgaat met gewone mensen terwijl je toch onderscheidend kunt zijn!

Mislukking

De PVV werd bij de formatie van 2010 door de VVD en het CDA mede vanwege een oekaze vanuit het Paleis geraffineerd van het bordes geweerd. Een gedoogpositie van de PVV was toen het meest haalbare. Voor zover L nu denkt direct leiding te mogen geven aan het komende formatieproces, haalt De Kat hem uit die droom. De restanten van de Oude Politiek zijn nog overduidelijk aanwezig. Het CDA dat nauwelijks zetelverlies heeft geleden, krijgt de formatieopdracht een politiek zakenkabinet ‘nieuwe stijl’ te vormen met veel ‘vrije kwesties’ waarin partijen naar eigen inzicht kunnen streven naar meerderheden in het parlement. Met de nieuwe politieke leiders van D66, SP en CU – samen met het CDA en een paar ongebonden Kamerleden precies 76 zetels – lijkt de CDA formateur een heel eind te kunnen komen. Op het allerlaatste moment struikelen de gezamenlijke leiders over de vernieuwing van de Participatiewet waarvan iedere leider een eigen variant op tafel heeft gelegd. De definitieve mislukking van de Oude Politiek is een feit.

Nazomerakkoord

In het land ontstaat mede door de campagne in de Ochtendkrant, ondersteund door de nodige peilingen van De Kat, veel rumoer over deze Oude Politiek. Een speciale informateur moet nu samen met L komen tot een ‘kabinet dat kan rekenen op een meerderheid in het parlement’. L heeft intussen – samen met de AS – niet stilgezeten. Hij heeft waar mogelijk steun gezocht voor het welslagen van de formatieopdracht die hij onafwendbaar op zich af ziet komen. Geheel in de stijl van ‘wel personen, geen partijen’ weet hij in snel tempo – binnen twee weken – tien ongebonden Kamerleden uit het versplinterde politiek landschap voor zich te winnen. Zo komt hij met zes uit de VVD, vijf uit het CDA en de SP, drie uit D66 en drie uit de nieuwe combinatie GroenLinks/PvdA, keurig op 77 zetels. En ‘voor wat hoort wat’ in de onzichtbare regie van De Kat: de een krijgt een wet waarvoor al zo lang gelobbyd wordt, de ander een fonds voor het eigen werkterrein, weer een ander wordt op termijn een burgemeesterschap toegekend, etc..

Omdat de politiek alleen nog maar gaat over personen, gaat het ook alleen nog maar om het verhaal dat verteld wordt aan de eigen achterban

Omdat de politiek alleen nog maar gaat over personen, gaat het ook alleen nog maar om het verhaal dat verteld wordt aan de eigen achterban, en de manier waarop de media daarin zullen meegaan. De Kat’s Peilingen zijn daarin cruciaal. Controlemechanismen die politieke partijen en traditionele media hanteren, verdwijnen als sneeuw voor de zon.

De afspraken die de PVV maakt, worden vervat in het zogenaamde ‘Nazomerakkoord’.

De kernpunten van dit akkoord zijn:

• Vluchtelingenbeleid: aanscherping van begrip ‘vluchteling’, systematische terugkeer naar thuislanden van vluchtelingen die na 1 januari 2015 zijn binnengestroomd, geen verstrekking verblijfsvergunningen aan ‘evidente gelukzoekers en criminelen’;
• Veiligheidsbeleid: meldplicht voor jongeren van 14 tot 26 jaar van Marokkaanse afkomst, melding vindt plaats bij plaatselijke politieposten die tevens zullen worden versterkt met militairen;
• Cultuur: volledige privatisering van de culturele sector, inclusief topinstellingen en halvering van het aantal kunstvakopleidingen;
• Reorganisatie Rijksdienst met als resultaat vijf kernministeries (Algemeen inclusief Bestuur, Economie/Sociaal, Onderwijs, Ruimte en Veiligheid – vrij naar de Commissie Vonhoff uit 1981). De ambtelijke top van SG’s en DG’s (Secretarissen Generaal en Directeuren Generaal) wordt drastisch gesaneerd, alle betrokkenen verliezen hun functie en vloeien af. Of in de woorden van De Kat: ‘doorspoelen, niet schoonspoelen’. Over de resterende onderdelen is afgesproken dat het bestaande beleid wordt voortgezet met extra aandacht voor zorg, ouderen en onderwijs. Tot ieders verrassing krijgt ‘Weg uit Europa’ – één van de verkiezingsitems van de PVV – totaal geen aandacht: Europa is benoemd tot een ‘vrije kwestie’.
• Wetgeving zal voornamelijk plaatsvinden via een AMVB (Algemene Maatregel van Bestuur) waarbij instemming van het parlement niet is vereist.

In de media wordt nauwelijks stilgestaan bij de snelheid van de formatie. Alom is er behoefte af te rekenen met de Oude Politiek en dat raakt ook het functioneren van de journalistiek.

De poppetjes

Om alle nieuwe posten – ministers, staatssecretarissen en ambtelijke topposities – zo snel mogelijk te kunnen bezetten is een Amerikaans adviesbureau ingehuurd. Dit bureau krijgt versterking van een ex-generaal (man) , een hoogleraar (man), een artiest (vrouw) en een ondernemer (vrouw), allen BN’er. Deze personen zijn tevens kandidaat-minister voor een kernministerie. L heeft als beoogde premier, tevens belast met het ministerie ‘Algemeen’, geen vertrouwen in de AIVD bij de gebruikelijke screening van kandidaat-ministers. Via zijn Amerikaanse bronnen is hij op de hoogte van de dubbele agenda’s die naar hun zeggen de AIVD hanteert. Volgens de Amerikaanse vrienden heeft de dienst internationaal gezien een onbetrouwbaar label gekregen. L, achterdochtig geworden dankzij zijn jarenlange persoonlijke beveiliging, laat deze screening nu op advies van De Kat en een Amerikaanse denktank uitvoeren door dat Amerikaanse bureau. De financiering van de adviesdiensten loopt vooralsnog via de Denktank richting de eenmansstichting van L.

Het kernkabinet van vijf ministers telt een corps van 15 staatssecretarissen, drie per minister. AS wordt vanwege haar juridische achtergrond staatssecretaris voor inlichtingendiensten. Hoewel AS aanvankelijk twijfelde en graag de creatieve industrie als portefeuille had gehad, wist De Kat haar naar deze kant te trekken.

De koning heeft griep

Zes weken na de verkiezingen verschijnt het nieuwe kernkabinet op het bordes van het Paleis. De koning heeft zich wegens een plotseling opkomende zomergriep laten vervangen door de vice-voorzitter van de Raad van State. De persfoto, overgenomen door elk denkbaar medium, laat een lachende premier zien, een wegkijkende vice-voorzitter, en stralende ministers: de onderneemster op Economie/Sociaal, de artieste op Onderwijs, de professor op Ruimte en de ex-generaal op Veiligheid.

‘minder, minder is vaak nog niet genoeg’

De premier geeft die avond tijdens een speciale tv-uitzending van de Rijksvoorlichtingsdienst een korte toelichting op het voorgenomen kabinetsbeleid. Het publiek lijkt met instemming te luisteren naar zijn woorden over de onveiligheid in de wereld, de noodzaak van een sterke defensie, hulp aan bejaarden en het scheiden van het kaf van het koren in het eigen Nederland. Het ‘minder, minder is vaak nog niet genoeg’ lijkt het nieuwe credo. Aan het slot van de uitzending dankt hij het volk uitbundig voor de steun die hij de afgelopen weken mocht ontvangen.

De website van De Kat meldt direct na de uitzending dat 60% van de bevolking vertrouwen heeft in het nieuwe kabinet en dat 70% vertrouwen heeft in de leider van dit kabinet.

Kerst 2016: onrust

In de media heerst er vooralsnog rust aan het politieke front. De protesten vanuit de samenleving vanwege het vermeend discriminerend en anticultureel kabinetsbeleid worden verveeld afgedaan als een oude koe uit de multicultisloot. De media vinden het interessanter voor de lezer, luisteraar en/of kijker om persoonlijke nieuwtjes te brengen over de leden van de nieuwe regering. Door het veiligstellen van de rechten van ouderen en zorgbehoeftigen heeft het kabinet veel goodwill gekregen. L heeft zijn positie als premier versterkt door de externe communicatie van de kernministers en staatssecretarissen via hem te laten lopen, daarbij op afstand gesteund door De Kat. Heel soms verschijnt er een cartoon over ‘L als onze polder MAO’.

Hoewel de percentages van De Kat over het vertrouwen een lichte daling laten zien, zijn ze nog steeds bovengemiddeld: 55 % voor het kabinet en 60% voor de premier.

Maar dan. Een dag voor kerst beleeft de premier een slapeloze nacht. Hij heeft geen zin in de door de huishoudelijke dienst verzorgde Glühwein. Het kerstpasteitje, bezorgd door een bevriende VVD-bakker, blijft onaangeroerd. De beveiligers zien hun object rechtop in zijn bed zitten, lezend in een ‘in handen van’ dossier van enkele kantjes A4, opgesteld door AS. Al een paar dagen liggen enkele van zijn ministers onder vuur door wat schijnt ‘mineure kwesties’ (één over een filmrolletje en de ander over wat ongebruikelijke privéreisjes naar Azië) maar zeker niet onoverkomelijk, zij het dat op de social media het rumoer toeneemt.

Vingers trommelen

Maar dit keer vertellen de dossiers de harde feiten achter de kwesties en die zijn zeer ernstig. In een opwelling en zonder nader overleg met De Kat, annuleert de premier zijn nieuwjaarsreis naar Hongarije die hij na kerst zou maken. De smurrie van natte sneeuw, ijswater, modder en pekel buiten weerspiegelen zijn gedachten. Het is voor L nu moeilijk in te schatten wat harder aankomt bij het volk: de gebleken, actieve bemoeienis van de minister van Veiligheid bij het verdwijnen van het beruchte filmrolletje van Srebrenica uit 1995. Of de bevestigde seksreizen van de minister van Ruimte naar Thailand waar de professor misbruik maakte van minderjarige jongetjes.

Als de twee ministers middenin de nacht en met hun besneeuwde jassen nog aan op het Torentje voor het bureau van de premier verschijnen, zien zij dat zijn vingers van de rechterhand trommelen op de rug van zijn linkerhand. Intimi weten dat dit een slecht voorteken is.

Als de twee ministers middenin de nacht en met hun besneeuwde jassen nog aan op het Torentje voor het bureau van de premier verschijnen, zien zij dat zijn vingers van de rechterhand trommelen op de rug van zijn linkerhand. Intimi weten dat dit een slecht voorteken is. Inwendig is de premier ook woedend over de screening door het Amerikaanse bureau maar daarvan laat hij nu niets blijken. Zijn gif richt zich op de twee. Hij laat ze staan en overhandigt ze een ontslagaanvrage die zij ongelezen moeten tekenen. Met de AS – staatssecretaris voor Justitie –  moeten ze de zaak verder regelen. Hij wil ze zelf niet meer zien.

Inmiddels heeft hij twee bevriende buitenstaanders al geselecteerd voor de vacante ministerposten. Ook is via het bureau van De Kat een supersnelle peiling gehouden onder een aantal PVV-kiezers over de op handen zijnde wisselingen. Deze kiezers hebben positief gereageerd: nu hebben ze eindelijk een antwoord voor de steeds rumoeriger wordende achterban. Binnen de social media is de leus “Weg met die twee” binnen één dag al een miljoen keer geliked. De premier vertelt dat de twee niet kunnen rekenen op een coulante behandeling in de bevriende Ochtendkrant. Met de redactie van deze krant heeft hij inmiddels afgesproken dat de hele voorpagina op de ochtend na kerst zal worden beheerst door een kop in chocoladeletters: VERTROUWEN IN DE PREMIER ONGESCHONDEN. Wat L wel stoort is dat De Kat zelf naar het schijnt van de aardbol is verdwenen. Waarom neemt ze niet op? Voor zover hij weet, heeft ze nog nooit op de ski’s gestaan. Maar waar is ze dan wel?

Kerstavond 2016: opnieuw Europa

Wat de doorgaans achterdochtige premier niet weet is dat de beginnende onrust rond zijn kabinet al snel heeft geleid tot de vraag bij intimi wat de toekomst van de PVV en haar leider zal zijn. Is de houdbaarheidsdatum van L sinds het eerste optreden in 2006 niet al door de geschiedenis ingehaald? Een terloopse vraag van De Kat die maar in de hoofden van de intimi blijft rondzingen. Of: is het grote vertrouwen in L niet op sociaal drijfzand gebaseerd?

Waarom reageert De Kat niet op haar voicemails? Ze heeft De Kat nu nodig!

Vooral is er onvrede omdat vele staatssecretarissen uit de PVV zijn gerekruteerd maar geen enkele trouwe PVV’er tot minister is benoemd. De magische benoemingsgrens ligt geheel en al opgesloten in de argwaan van L, zo ervaren de betrokkenen deze situatie. Een bericht uit onverwachte hoek brengt een versnelling in het denken en handelen van deze groep. Het gaat nu niet meer over de val van de twee ministers. AS heeft als PVV-staatssecretaris van de eigen inlichtingendiensten kennisgenomen van een ultrageheim stuk over de plaats en betekenis van het door L ingeschakelde Amerikaanse adviesbureau. Dit bureau blijkt nauwe banden te hebben met de Duitse inlichtingendiensten. Op instigatie van de Duitsers heeft het bureau met succes L persoonlijk ervan overtuigd dat in het Nazomerakkoord geen nadelige voornemens omtrent Europa en de EU kunnen worden opgenomen. Europa moet als eenheid front blijven vormen tegen de terroristische Islamitische Staat, zo luidde de instructie. AS weet dat nu snel gehandeld moet worden en dat ze haar gedoodverfde positie als mogelijke opvolger van L nu kan verzilveren. Waarom reageert De Kat niet op haar voicemails? Ze heeft De Kat nu nodig! Maar vooral: wat wist De Kat van de instructie van het bevriende adviesbureau?

De partijen van het toenmalige gedoogakkoord uit 2010 worden door AS vertrouwelijk geïnformeerd over haar overnameplan waarna zij en enkele helpers een principe-akkoord opstellen dat voldoende steun zal krijgen van VVD, CDA, D66 en de nieuwe combinatie GroenLinks/PvdA. Het akkoord voorziet in de val van het kabinet inclusief L en de noodzaak van nieuwe verkiezingen. Om de vertrouwensbreuk met de culturele sector te herstellen, gaan de partijen op aanraden van de leider van GroenLinks/PvdA in het geheim werken aan een structureel herstelprogramma.

Onomkeerbaar.

Vroeg op kerstavond verschijnt op een Belgische nieuwssite een onthulling over de kwestie Europa bij de totstandkoming van het Nazomerakkoord. Politieke waarnemers van links tot rechts omschrijven het bericht als ‘dodelijk voor premier en kabinet’. De groep rondom AS heeft afgesproken niet te reageren als ze door L worden gebeld. De vice-voorzitter van de Raad van State is inmiddels door de initiatiefneemster op de hoogte gebracht.

De Kat reageert nog steeds niet. Waar is zij toch? Intussen heeft zij alles gevolgd en is weer meer dan 100% zeker van haar glazen bol. De nachtmerrie is geheel als sneeuw voor de winterzon verdwenen. Ze laat via via haar vakantieadres achter voor AS. Maar contact met wie dan ook wil ze niet.

So Anyway

De website van de Ochtendkrant brengt als eerste pontificaal het grote nieuws over het nieuwe akkoord dat ‘Kerstpakket 2016’ wordt genoemd.

Alle media willen van De Kat weten hoe het volk reageert op het nieuws. Maar de Kat neemt niet op. Zij geniet samen met haar Amerikaanse vriend van een korte, naar eigen beleving welverdiende vakantie. Even geen geKat in de media, grapte ze tijdens de vroege kerstborrel naar haar trouwste medewerkers.

En dan: een klop op de deur van haar vakantiehuis: UPS levert een groot kerstpakket af. Opgewonden leest ze de naam van de afzender. Ze fluistert praktisch onhoorbaar voor zich uit: ‘So Anyway’. Nog diezelfde avond vervroegt ze haar retourvlucht naar Amsterdam. Ze weet het zeker: ze zal geen enkele nieuwjaarsreceptie rond AS missen.

De Kat is back in town!