‘Niks Te Verbergen’ in Nijmegen. Een Sleepwetfestival om de burger objectief te informeren

De wet op het raadgevend referendum heeft, behalve veel verwarring, ook een nieuwe categorie festivals opgeleverd. Het ‘Oekraïnereferendum’ leverde minstens 1 festival op (in het Amsterdamse debatcentrum De Balie) en het sleepwetreferendum op 21 maart 2018 is aanleiding voor het Sleepwetfestival ‘Niks te Verbergen’ in Nijmegen. Prominent lid van het organiserend team is Viola van Alphen. Met haar stichting Violavirus organiseert ze festivals met ’tech’ als thema. Bekendste voorbeelden: eerder GOGBOT in Enschede en nu Manifestations in Eindhoven, tijdens de Dutch Design Week.

Viola’s missie is ‘Tech for good’: ‘Wat we eigenlijk willen is dat technologie beter wordt ingezet. We willen dat mensen nadenken over wat voor rol technologie in de toekomst heeft. Dat doen we dus via kunst, maar ook via spektakels en muziek. Dat zijn dingen waar mensen op afkomen, omdat ze het cool vinden en dan beter dit soort onderwerpen leren begrijpen. Zoals in dit geval de sleepwet.’

Objectief informeren

Het Sleepwetfestival is een eenmalig gebeuren, dat we niet moeten zien als een demonstratie vóór of tegen de wet. Van Alphen: ‘We hebben hiervoor geld aangevraagd uit de campagnepot die voor referenda door de overheid beschikbaar wordt gesteld. Je moest rond de kerst iets insturen als je in aanmerking wilde komen voor ondersteuning: het doel was om mensen te betrekken bij het referendum over de Sleepwet. Je mocht kiezen tussen voor, tegen of neutraal. Toen hebben we even overlegd, en bedachten: als je het één of het ander roept zetten mensen vaak de hakken in het zand. Dan gaat het erover dat je opvatting niet klopt. Wij willen daarom de burger objectief informeren zodat hij zelf geïnformeerde beslissingen kan maken.’

Behalve muziek, kunst en performance is er ook ruimte voor serieuze voorlichting en debat. Een korte blik op het programma leert dat er zowel voor- als tegenstanders aan bod komen. Bij Het Grote Sleepwetdebat is ook een prominente plaats ingeruimd voor de directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD), die uiteraard voorstander is. Hij zal in debat gaan met Merel Koning en Peter Koop, beiden kenners van digitalisering, afluistertechniek en privacy. De dag wordt toepasselijk afgesloten met een gemaskerd bal.

Gigantische bak mensen

De organisatie waakt ervoor dat het festival alleen maar ernst is. Het wordt geen aangeklede debatavond, benadrukt Van Alphen: ‘Als je alleen maar een debat doet, krijg je mensen die al affiniteit hebben met het onderwerp. Dan mis je juist de hele grote doelgroep. Terwijl als je juist allerlei leuke partijen uit de stad erbij betreft: én kunst, én theater én muziek, én lekker eten én ‘local heroes’, dan heb je een leuke mix. De hoop is dat er dan een gigantische bak mensen op af komt.’

Voor de samenstelling van het programma zocht Van Alphen niet alleen in haar eigen netwerk: ‘Hier was de strategie: we moeten veel mensen betrekken bij het onderwerp. Kunst is natuurlijk een uitstekend middel, vanwege de beeldende taal. Daarmee kun je mensen dingen op een leuke manier uitleggen. Ik heb dus in mijn eigen netwerk rondgekeken, maar ook bij lokale clubs, zoals Oddstream, een mediakunstfestival in Nijmegen, De Paraplufabrieken of de Honigfabrieken, wat ook creatieve plekken zijn in Nijmegen. Die partijen heb ik zelf met een voorstel laten komen. Ik heb zo niet alleen een eigen stempel erop willen leggen, maar ervoor gezorgd dat het iets van ons allemaal is. In de hoop dat ze ook hun achterban meekrijgen.

PS: Sfeerimpressie.

Druk was het niet, in Nijmegen, op de koudste 17 maart in eeuwen. Op het festival in de prachtige rafelrand van de Honigfabrieken ging het over de sleepwet, en waren vooral tegenstanders van die wet aanwezig. Bits of Freedom, de Piratenpartij, de Partij voor de Dieren, allemaal hadden ze stands ingericht op de informatiemarkt. Vanwege de kou en de grote afstand tot de binnenstad was het publiek minder gemeleerd dan de gasten bij het debat. In de zaal vooral hipsters en hippies, op het podium een directeur van de MIVD, een juriste en een onderzoeker. Met een opvallend genuanceerd verhaal, overigens. Ik was agnost voor ik naar het festival kwam, en vertrok er best positief over de wet en de parlementaire democratie. Of ik desondanks tegen zou moeten stemmen om de kamer scherp te houden? Weet jij het?