Skip to content

‘Huilende mensen zochten wanhopig naar familiefoto’s’. Franco Faggiani schreef een roman over de aardbevingen in Italië

Huizen, monumenten, winkels en straten werden van de kaart geveegd. Bijna driehonderd mensen stierven onder het puin. Franco Faggiani (73) schreef een aangrijpend boek over de aardbeving die midden-Italië vijf jaar geleden trof: Soms zou ik de wind willen zijn.

Succes

Als het even kan trekt Franco Faggiani de Noord-Italiaanse bergen in.

De Italiaanse schrijver Franco Faggiani

Ook nu bevindt hij zich in de Piëmontese Alpen, op 1700 meter hoogte, in de zon en de sneeuw. ‘Vooral ’s winters ben ik hier graag. Morgen moet ik voor een lezing over mijn nieuwe roman naar Ligurië, 250 kilometer naar het zuiden, daarna rij ik weer terug,’ vertelt hij.

Na een lange loopbaan in de journalistiek debuteerde hij in 2018 op zijn zeventigste als romanschrijver met Tussen twee werelden. In Nederland brak hij een jaar later door toen het boekenpanel van De Wereld Draait Door zijn roman Het jaar dat Shizo Kanakuri verdween uitriep tot Boek van de Maand.

Het succes heeft zijn leven niet ingrijpend veranderd, zegt Faggiani. ‘Als schrijver word je vaak ten onrechte op een voetstuk geplaatst. Na een presentatie kwam er een mevrouw naar me toe die verbaasd uitriep: goh, u bent eigenlijk een heel gewoon mens!’

 Uw nieuwe roman gaat over de aardbeving van 24 augustus 2016, die in midden-Italië tal van dorpen en gehuchtjes met de grond gelijkmaakte. Kende u het gebied al van daarvoor?

‘Ja, ik kende de getroffen plaatsen goed, er woonden kennissen van me, dus mijn gedachten gingen meteen naar hen uit. Het historische centrum van Amatrice, waar mijn roman zich voornamelijk afspeelt, werd weggevaagd. Het dorp zelf telde 2200 inwoners, en dan heeft het ook nog 69 deelgehuchten verspreid in de bergen. Het weekend na de aardbeving zou het grote jaarfeest ter ere van de pasta all’amatriciana plaatsvinden, waar elk jaar duizenden bezoekers op afkomen. Ik vreesde dat er gigantisch veel mensen onder het puin zouden liggen. Omdat er geen communicatie mogelijk was, ging ik zodra het kon naar de geraakte gebieden. Wat ik aantrof was verschrikkelijk. De huizen, torens, gebouwen, monumenten, winkels en straten waren weggevaagd, er was alleen nog zand, aarde, stenen en stof.’

Amatrice na de aardbevingen. ©Marc Brester/A Quattro Mani

In Amatrice vielen 230 doden: een wonder, gezien de duizenden bezoekers. 

‘Inderdaad een wonder, zeker omdat de beving om half vier ’s nachts was én omdat de muren naar binnen ineenstortten, wat veel gevaarlijker is dan als ze naar buiten vallen. De eerste hulpdiensten waren er binnen een uur, anderhalf uur – ze moesten uit Rieti moesten komen, zo’n zestig kilometer verderop. Aan het eind van de eerste dag waren er al bijna meer hulpverleners dan inwoners. In zo’n situatie draait alles om snelheid. Er werden uiteindelijk 238 mensen onder het puin vandaan gehaald.’

Arquata del Tronto, een van de zwaar getroffen dorpjes. ©Marc Brester/A Quattro Mani

Wat raakte u het meest?

‘De verhalen van brandweerlieden over huilende huiseigenaren die vooral foto’s wilden redden: zwart-witfoto’s van opa’s en oma’s, bruiloften, familiefeesten op het platteland. Ze wilden hun herinneringen redden. Veel van die verhalen zijn in gewijzigde vorm in het boek terechtgekomen.

Onlangs was ik in café Meletti in Ascoli Piceno, waar de beginscène van mijn roman zich afspeelt. Daar ontmoette ik twee mensen die bij de aardbeving alles zijn kwijtgeraakt. Een van hen was een oma van 45 die haar kleinzoon van anderhalf was verloren. Ze vertelde me dat ze het aanvankelijk moeilijk vond mijn boek te lezen, maar uiteindelijk had ze er troost uit geput.’

Wederopbouw

Hoe is het nu in Amatrice?

‘Er zijn weer supermarkten, apotheken en andere publieke centra maar zo’n 70 procent van de bevolking kan nog steeds niet terug naar huis en woont nog altijd in de prefab-noodhuisjes van vijf jaar geleden. De heropbouw van hun huizen is een probleem. Niet alleen door de gigantische bureaucratie, ook omdat alles aardbevingsbestendig moet zijn. Ook zijn er nog allerlei grote gebouwen die moeten worden gesloopt, maar waar moet al dat afval naartoe? Niemand wil het hebben en de kosten om het af te voeren en verwerken zijn gigantisch. Voor bouwbedrijven is het bouwen van een appartementencomplex in de stad veel lucratiever dan het herbouwen van een bergdorp.’

De wederopbouw van het getroffen gebied gaat langzaam en moeizaam. ©Marc Brester/A Quattro Mani

 De economische schade is gigantisch, maar wat zijn de sociale gevolgen?

‘Veel mensen, vooral jongeren, zijn weggetrokken en dat baart me zorgen. Als de wederopbouw niet snel genoeg gaat, worden het verlaten spookdorpen. Daarom wilde ik met mijn roman deze situatie vijf jaar na dato opnieuw onder de aandacht brengen. Gelukkig is de wederopbouw van Amatrice sinds zeven maanden goed begonnen; er zijn vierhonderd arbeiders aangesteld om bijzondere stenen, tegels en versieringen te verzamelen waarmee ze de façades van de oude gebouwen en monumenten kunnen reconstrueren. Ook maken ze de gehuchten eromheen weer bewoonbaar. In een dorpje waar tot een half jaar geleden niets gebeurde staan nu elf hijskranen. Het is belangrijk het sociale weefsel te reconstrueren, want anders verliezen mensen de hoop. En zonder hoop is er geen toekomst.’

Goed om te weten Goed om te weten

Soms zou ik de wind willen zijn, vertaald door Saskia Peterzon-Kotte, uitgeverij Signatuur, € 20,99.

Lees ook deze reportage over het rampgebied

Waardeer dit artikel!

Blij met dit verhaal? Laat je waardering blijken met een kleine bijdrage! Zo help je onafhankelijke cultuurjournalistiek in stand houden. (Zie je geen knop hieronder, gebruik dan deze link: donatie!)

Vlot doneren
Doneer

Waarom doneren?

We zijn ervan overtuigd dat goede onderzoeksjournalistiek en deskundige achtergrondinformatie essentieel zijn voor een gezonde cultuursector. Daar is niet altijd plek en tijd voor. Cultuurpers wil die ruimte en tijd wel bieden, en voor iedereen GRATIS toegankelijk houden! Of je nu rijk bent, of arm. Dankzij donaties van lezers zoals jij kunnen we blijven bestaan. Zo bestaat Cultuurpers al sinds 2009!

Je kunt ook lid worden, dan zet je je eenmalige donatie om in blijvende steun!

Wijbrand Schaap

Cultuurjournalist sinds 1996. Werkte als toneelrecensent, columnist en verslaggever voor Algemeen Dagblad, Utrechts Nieuwsblad, Rotterdams Dagblad, Parool en regionale kranten via de Geassocieerde Pers Diensten. Interviews voor TheaterMaker, Theaterkrant Magazine, Ons Erfdeel, Boekman. Podcastmaker, experimenteert graag met nieuwe media. Cultuurpers heet het geesteskind dat ik in 2009 op de wereld zette. Levenspartner van Suzanne Brink huisgenoot van Edje, Fonzie en Rufus. Zoek en vind mij op Mastodon.View Author posts

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Months
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Year
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Year
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
en_GBEnglish (UK)