Skip to content

‘Ooit zal ik mezelf toestaan te huilen.’ Roberto Saviano maakte een graphic novel over zijn verwoeste leven na ‘Gomorra’

Sinds Roberto Saviano zijn boek Gomorra publiceerde en zich de haat van de Italiaanse maffia op de hals haalde, leeft hij ondergedoken. Hoe dat is, laat de graphic novel Ik leef nog messcherp zien en voelen.

Roberto Saviano is twaalf als hij van nabij meemaakt dat een man in zijn wijk wordt vermoord door de maffia. Vijftien jaar later publiceert hij een boek over de vete tussen twee Comorra-clans, die de straten van zijn buurt in een slagveld hebben veranderd. Na de publicatie van dit wereldberoemd geworden boek, Gomorra (2006), zijn de rapen gaar; de Comorra wil hem dood hebben en Saviano moet onderduiken en permanent worden bewaakt. ‘Alles zou hooguit een paar weken duren, zeiden ze, ik zou gauw weer naar huis kunnen. Er zijn vijftien jaar voorbijgegaan. 5475 dagen.’

Gevangen

In de graphic novel Ik leef nog, met prachtige illustraties van Asaf Hanuka, vertelt Saviano over wat er van zijn leven overbleef. En dat is bitter weinig, luidt de trieste conclusie. Saviano keerde nooit meer terug naar zijn eigen huis, kan nooit in zijn eentje een wandelingetje maken, geen biertje drinken op een terras. Een liefdesrelatie of een gezin, ook dat zit er niet in. Terwijl de criminelen vrij rondlopen, zit Saviano gevangen.

Aan de bedreigingen van de maffiosi raakt hij op een bepaalde manier gewend, ‘maar ik was er niet op voorbereid hoe gemeen fatsoenlijke mensen kunnen zijn’. Even wrang is het feit dat mensen die verklikken dat er een aanslag is gepland dat niet doen om hém te redden, maar om hun eigen hachje te redden.

Niet zwijgen

Saviano put moed uit woorden van lichtende voorbeelden. Zoals die van de directeur van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo, die omkwam bij de aanslag in 2015: ‘Liever staande sterven dan op mijn knieën leven.’ Of die van priester Giuseppe Diana, die in 1994 door de Camorra werd vermoord: ‘Uit liefde voor mijn volk zal ik niet zwijgen.’

Ook de Italiaanse journalist laat zich niet het zwijgen opleggen en spreekt zich in artikelen uit over maatschappelijke misstanden. Maar de prijs die hij daarvoor betaalt, is hoog. ‘Ooit zal ik mezelf toestaan om te huilen,’ schrijft hij in deze beklemmende en ontroerende graphic novel.

Om zijn woede, maar ook zijn verdriet en eenzaamheid het hoofd te kunnen bieden, is zijn lichaam verworden tot een pantser zodat hij niet hoeft te voelen. ‘Verdomde klootzakken, ik leef nog!’ schreeuwt hij zijn vijanden toe. Ja, inderdaad, hij leeft nog. Maar of je zijn leven nog wel leven kunt noemen, is maar zeer de vraag.

Goed om te weten Goed om te weten

Roberto Saviano en Asaf Hanuka, Ik leef nog (140 p.). Uit het Italiaans vertaald door Anne Tilleman en Wilfred Ploeg, Spectrum, € 24,99

Waardeer dit artikel!

Blij met dit verhaal? Laat je waardering blijken met een kleine bijdrage! Zo help je onafhankelijke cultuurjournalistiek in stand houden. (Zie je geen knop hieronder, gebruik dan deze link: donatie!)

Vlot doneren
Doneer

Waarom doneren?

We zijn ervan overtuigd dat goede onderzoeksjournalistiek en deskundige achtergrondinformatie essentieel zijn voor een gezonde cultuursector. Daar is niet altijd plek en tijd voor. Cultuurpers wil die ruimte en tijd wel bieden, en voor iedereen GRATIS toegankelijk houden! Of je nu rijk bent, of arm. Dankzij donaties van lezers zoals jij kunnen we blijven bestaan. Zo bestaat Cultuurpers al sinds 2009!

Je kunt ook lid worden, dan zet je je eenmalige donatie om in blijvende steun!

Wijbrand Schaap

Cultuurjournalist sinds 1996. Werkte als toneelrecensent, columnist en verslaggever voor Algemeen Dagblad, Utrechts Nieuwsblad, Rotterdams Dagblad, Parool en regionale kranten via de Geassocieerde Pers Diensten. Interviews voor TheaterMaker, Theaterkrant Magazine, Ons Erfdeel, Boekman. Podcastmaker, experimenteert graag met nieuwe media. Cultuurpers heet het geesteskind dat ik in 2009 op de wereld zette. Levenspartner van Suzanne Brink huisgenoot van Edje, Fonzie en Rufus. Zoek en vind mij op Mastodon.View Author posts

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Months
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Year
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Year
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
en_GBEnglish (UK)