Van 1 juni tot en met 1 juli 2023 vindt de 76e editie van het Holland Festival plaats met ruim 200 voorstellingen. Toonaangevende voorstellingen van kunstenaars van over de hele wereld zijn te zien op 20 verschillende plekken in Amsterdam. Naast vaste festivallocaties, zoals de Gashouder, Muziekgebouw, Carré en Het Concertgebouw, zijn dat ook nieuwe plekken als het Planetarium, Donau en de Gerrit van der Veenstraat. Er is nieuw werk te zien van associate artist ANOHNI en van onder anderen Laurie Anderson, Simon McBurney, Julian Rosefeldt, CocoRosie, Marlene Monteiro Freitas, Romeo Castellucci, Susanne Kennedy, Lisaboa Houbrechts, Meredith Monk, Tan Dun, Blixa Bargeld en Sigúr Ros. Stuk voor stuk kunstenaars die alternatieve werelden creëren, kritisch kijken naar de maatschappij en grensverleggend werk maken. In De Balie is een nieuw festivalcentrum met een speciaal programma. Voor tickets, het volledige programma en meer informatie, zie hollandfestival.nl.
Associate artist ANOHNI
Een deel van het programma is tot stand gekomen in samenwerking met associate artist ANOHNI. Haar werk bestaat uit muziek, performance, beeldende kunst en activisme. Met haar eigen voorstellingen en haar bijdrage als associate artist vraagt ze aandacht voor onderwerpen als kwetsbaarheid, de vernietiging van de natuur en de urgentie om een nieuwe visie op de samenleving te formuleren. Ze omarmt een verscheidenheid aan identiteiten en levensstijlen en komt op voor iedereen die wordt uitgesloten, gemarginaliseerd en uitgebuit door de westerse, kapitalistische samenleving. In haar werk staat één vraag centraal: ‘Wat is er écht aan de hand?’
ANOHNI is aanwezig met drie projecten. The Disintegration Loops (for Euterpestraat) is een gratis toegankelijke locatievoorstelling met meditatieve muziek van de Amerikaanse componist William Basinski, uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest. Dit evenement is ontstaan uit de persoonlijke ervaring van ANOHNI, die als kind korte tijd in die straat woonde. Ook presenteert ANOHNI haar eigen beeldende kunst in samenhang met foto’s van haar belangrijkste muze, dr. Julia Yasuda. De tentoonstelling SHE WHO SAW BEAUTIFUL THINGS is een samenwerking met het Amsterdam Museum en is in Huis Willet-Holthuysen te zien.
Future Feminism is een groep kunstenaars onder wie ANOHNI, Kembra Pfahler, Johanna Constantine en Bianca en Sierra Casady (CocoRosie). Ze doen voorstellen voor een betere, vrouwelijker toekomst. In het Muziekgebouw presenteren ze de installatie 13 TENETS OF FUTURE FEMINISM, die in 2014 in New York voor het eerst getoond werd. De installatie gaat vergezeld van een reeks optredens (wereldpremières) door hen, poëtische interventies, rituelen en gesprekken, die het publiek aansporen een standpunt in te nemen en samen een gelijkwaardige, vrouwelijke wereld te verbeelden.
Verbeeldingen van een alternatieve wereld
Deze 76e editie opent met Drive Your Plow Over the Bones of the Dead, geregisseerd door graag geziene gast op het festival Simon McBurney. De voorstelling is gebaseerd op de gelijknamige roman van Olga Tokarczuk, die in 2018 de Nobelprijs voor Literatuur won, en verbeeldt een visie op de wereld waarin de dieren wraak nemen op de mensen. De invloed van macht, geweld en gebrek aan respect voor de natuur wordt kritisch onderzocht. Activisme is, naast de poëtische vertelling met charismatische personages, de drijvende kracht achter deze radicale nieuwe kijk op de wereld.
Ook een aantal grootschalige locatieproducties dompelen het publiek onder in alternatieve werelden. Julian Rosefeldt toont in zijn spectaculaire filminstallatie Euphoria in de Centrale Markthal het kapitalistische systeem in zijn volle breedte, van consumptiedrang tot wanhoop, en komt met een kritische herziening van deze ideologie. De jonge Poolse regisseur Łukasz Twarkowski fantaseert over een utopische samenleving in zijn zes uur durende performance Respublika, waarin hij muziek, theater, rave en performance combineert.
LEMNISKATA is een poëtische en grootschalige dansvoorstelling van de Mexicaanse choreograaf Lukas Avendaño, waarin hij inzoomt op de kwetsbaarheid van de muxe. Zijn werk komt voort uit een sterk anti-patriarchale visie op de samenleving. In EXÓTICA, een nieuw werk van de Chileens-Mexicaanse Amanda Piña, brengt de choreograaf een vergeten aspect van de westerse geschiedenis van de moderne dans naar voren. Ze zet een aantal choreografen en dansers van kleur die in de jaren 20 veel succes genoten opnieuw in de schijnwerpers.
Multidisciplinaire kunstbeleving
At Angela (a strange loop) onderzoekt Susanne Kennedy met behulp van virtual reality de vraag hoe het leven van een individu er van A tot Z uitziet. In Ribingurumu no Metamorufuoshiu van de Japanse theatermaker Toshiki Okada en componist Dai Fujikura wordt de muziek gaandeweg zelf de hoofdrolspeler. De Brit Ed Atkins, die in de voorhoede staat van de digitale videokunst, is tweemaal te zien: als avatar in zijn recente videowerk The worm en live in de performance Epitaph.
Voor Meredith Monk, een levende legende in de avant-gardemuziek, is creëren een spirituele bezigheid. Haar werk Indra’s Net is een collectieve ervaring met video, beweging en muziek, inclusief vocale experimenten. Multidisciplinair kan ook betekenen: kunst beleven op andere manieren, bijvoorbeeld door participatie en zintuiglijke prikkelingen, met het publiek als deelgenoot in plaats van consument. In To Feel A Thing: A Ritual for Emergence van de Amerikaanse adrienne maree brown is het deelnemende publiek onderdeel van de performance. De Australische kunstenaar Lynette Wallworth, die door ANOHNI als mentor wordt beschouwd, combineert nieuwe technologieën om meeslepende ervaringen te creëren. Ze presenteert drie werken: de installatie Evolution of Fearlessness, de live performance HOW TO LIVE (After You Die) en de 360-gradenfilm Coral: Rekindling Venus.
Tussen generaties
Een thema in het programma is de wisselwerking tussen generaties. Zo vertelt Vake Poes; of hoe God verdween van de jonge Belgische theatermaker Lisaboa Houbrechts een familieverhaal over het geweld dat al generaties lang is ingebed in het leven van individuele mensen. Blixa Bargeld, de legendarische frontman van Einstürzende Neubauten, treedt op in een nieuw project van componist Jamie Man over duisternis, uitgevoerd door en geproduceerd in samenwerking met Asko|Schönberg.
Wuthering Heights van de Britse regisseur Emma Rice is een eigentijdse muziektheaterbewerking van het beroemde familie-epos van Emily Brontë, gepresenteerd met en in DeLaMar. De Warme Winkel bewerkt een andere klassieker, Brideshead Revisited van Evelyn Waugh, en laat de actualiteit zien van dit verhaal, waarin verboden verlangens botsen op machtsverhoudingen en normatieve visies op de liefde.
Dragons is een feestelijke show van de Zuid-Koreaanse choreograaf Eun-Me Ahn. De 60-jarige choreograaf toont een toekomstvisie die wordt uitgevoerd door haarzelf, haar gezelschap en dansers die geboren zijn in het jaar van de draak (2000). Voor het vervolg van het vorig jaar begonnen Sustainable Theatre Project doneert choreograaf Jérôme Bel, een legendarische figuur in de hedendaagse dans, een persoonlijk verhaal dat wordt bewerkt en opgevoerd door twee jonge makers: Maria Magdalena Kozłowska en Pankaj Tiwari.
Festivalcentrum en toegankelijkheid
De Balie is dit jaar het festivalcentrum, dat dienstdoet als ontmoetingsplek, servicebalie, kassa en podium voor debatten en gesprekken met artiesten. Voor de ‘doe-het-zelvers’ zijn er de masterclass Writing from the Sprit door adrienne maree brown en workshops van het collectief skinship, waarin manieren worden geoefend waarop we ons met elkaar kunnen verbinden. Ook online is het festival aanwezig met streams, een podcastserie in samenwerking met De Groene Amsterdammer en een filmprogramma in samenwerking met Cinetree. Internationale en lokale artiesten komen samen in een programma met online radiostation Echobox Radio. Melkweg Expo presenteert werk van fotograaf David Jack Lyons, dat de ervaring van queer- en transgemeenschappen in het Amazonegebied belicht. Onder andere het programma rondom Future Feminism, de Melkweg Expo, het programma van Echobox, The Disintegration Loops (for Euterpestraat) en de vertoning van Rusalka door De Nationale Opera in Park Frankendael zijn gratis te bezoeken.
Partners
Samenwerkingspartners dit jaar zijn onder andere Hartwig Art Foundation, Amsterdam Museum, Internationaal Theater Amsterdam, De Balie, BIMHUIS, DeLaMar, De Nationale Opera, Het Nationale Ballet, Koninklijk Concertgebouworkest, Frascati Producties en Koninklijk Conservatorium. Mediapartners zijn VPRO en NTR. Het festival wordt mede mogelijk gemaakt door ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, gemeente Amsterdam, productiepartner Ammodo, hoofdbegunstiger Fonds 21 en presentatiepartner Hartwig Art Foundation. Daarnaast is er steun van VandenEnde Foundation, Fonds Podiumkunsten en vele andere fondsen, bedrijven en particuliere donateurs.