Les "Sketches/Notebook" de Meg Stuart nous libèrent de l'individualisme acharné (HF16)

Dès la première scène, 'Sketches/Notebook' de Meg Stuart et de son groupe Damaged Goods plonge le public dans une pléthore d'expériences. Se pencher en avant et faire des pirouettes rapides. Faire osciller une lampe et placer quelques collègues artistes dans un cercle de lumière. Faire des figures avec tes mains. Poser des pierres sur le sol et marcher attentivement autour d'elles. Choisis parmi des étagères de vêtements richement garnies pour faire de toi une création colorée et bizarre. Monter un mur autour de soi et regarder ce que l'autre en fait : imiter, bouger, briser, dissoudre dans l'espace. Joue avec des faisceaux de lumière et de la corde. Courir dans tous les sens. Sauter sur place. S'agiter sauvagement sur une batterie. Motifs musicaux persistants.

 

De chorégraphe Meg Stuart a déjà présenté des œuvres au Holland Festival : "Alibi" (2002) et "Forgeries, Love and Other Matters" (2004). Cette année, 'Sketches/Notebook' surprend, étant plus ludique et plus léger que son travail précédent.

Aan haar artistieke wortels in het New York van de jaren zeventig heeft Stuart onder meer overgehouden dat ze dans ziet als iets collectiefs. Een choreografie is iets wat gezamenlijk tot stand komt en gezamenlijkheid uitstraalt. Ze geeft dan ook alle disciplines – belichters, musici en kostuumverzorgers – een rol in de voorstelling. In onze tijd van verbeten individualisme werkt ‘Sketches/Notebook’ bevrijdend en inspirerend.

De spelers zijn één voor één performers waar je lang naar wilt kijken. Aan alles is te zien dat ze zichzelf zijn in hun spel. Hoe eigenzinnig ook, wat ze doen is niet nadrukkelijk of demonstratief. De voorstelling is gebaseerd op improvisaties en hoewel veel ervan is vastgelegd, geeft de ongedwongen sfeer het gevoel dat alles ter plekke ontstaat. De performers leven hun fantasieën uit, maar sluiten zich er niet mee op in hun eigen brein. Telkens wordt het publiek bij de voorstelling betrokken, op een leuke, niet opdringerige manier. Er wordt dan ook veel gereageerd, vooral als een van de performers een verhaal vertelt dat bij zijn vingers begint en uiteindelijk het universum omvat.

Dat het publiek zo gemakkelijk meegaat, komt omdat het spel zo aanstekelijk is. De voorstelling zit vol eenvoudige, direct aansprekende vondsten. Zo rollen er plotseling massa’s knikkers over de vloer. De groep bevriest, komt langzaam over zijn verbazing heen. Ook als toeschouwer ga ik meteen mee in de fascinatie voor zoiets simpels als knikkers. Vervolgens kijk je geboeid naar wat de performers èn de toeschouwers op de eerste rij ermee doen.

Nog een voorbeeld van zoiets aanstekelijks – bij mij komt meteen de gedachte op: dit wil ik ook proberen. Twee performers staan tegenover elkaar en bewegen hun naar voren gestrekte armen precies gelijk op en neer, steeds sneller. Ze raken elkaar niet aan, maar dit is contact, grappig, geconcentreerd, spannend en knap.

Zo wemelt het van de invallen. Opmerkelijk is dat geen moment de vraag in me opkomt wat dit allemaal betekent, ook niet op bizarre momenten. Het is gewoon wat het is.

‘Sketches/Notebook’ mag dan lichter zijn dan eerder werk van Meg Stuart, tussen de speelsheid is er toch plaats voor ernst. Meg Stuart zelf schittert in een danssolo van een grote ontroerende kracht. Intussen komen de andere performers de vloer op en hurken bij elkaar om een dicht gesloten kring te vormen. En dan – verrassend en grappig – duikt Stuart in deze bloem van vlees om er geheel in te verdwijnen. Stuart noemt de voorstelling een reeks schetsen en daardoor fragmentarisch. Dat neemt niet weg dat er mooi uitgewerkte ontwikkelingen in zitten. Wat er met die bloem van vlees gebeurt is daar een fraai, meeslepend voorbeeld van.

Na de voorstelling was ik pas laat thuis, te laat om direct met het schrijven van dit stuk te beginnen. Ik moest er een nacht overheen laten gaan. Toen zat ik met een probleem. De voorstelling had zich onverminderd in mijn droom voortgezet. De ruimte bleek onbegrensd. Hoe weet ik nu zeker of alle beelden en scènes die ik hier heb aangestipt echt in de voorstelling voorkomen? Mocht er iets ingeslopen zijn wat niet in De Brakke Grond heeft plaatsgevonden, dan hierbij mijn excuses. Maar echt erg is het niet, want ook al komt het uit mijn droom, het is uiteindelijk toch een creatie van Meg Stuart en Damaged Goods. En die creatie geeft een goed gevoel.