Documentaire over Remco Campert krijgt voorproef op Poetry (PI16)

Het belooft een prachtig portret te worden, de film die regisseur John Albert Jansen aan het maken is over dichter Remco Campert. Poetry International (van 7 t/m 11 juni in Rotterdam) vertoont alvast een voorproefje. ‘Ik vind het ontroerend te zien dat er bij Remco nog altijd sprake is van een zekere verlegenheid, alsof het jongetje nog altijd onder de oppervlakte verborgen zit. Dat komt heel mooi in beeld.’

De documentaire Dichter bij Campert bestrijkt een jaar uit het leven van de 86-jarige Remco Campert. Regisseur John Albert Jansen en cameraman Jeroen Wolf, stiefzoon van Campert, zijn aanwezig bij de grotere en kleine momenten, zoals het roken van de eerste sigaret ’s ochtends op bed, scheren, schrijven.

‘De film heeft niet de pretentie van volledigheid,’ benadrukt Jansen, ‘en het wordt ook geen portret van nog één keer de Vijftigers. Het gaat over het verglijden van de tijd, vergankelijkheid, herinneringen en mijmeringen, de melancholie van de schrijver. De huiselijke tafereeltjes met zijn vrouw Deborah, en de wisselwerking tussen hen. Op deze leeftijd wordt iemands universum steeds kleiner, dus de film beweegt zich voornamelijk in en om het huis. Je ziet hoe een zekere roerloosheid zich van Remco meester maakt, al is zijn geest nog steeds helder. Juist het feit dat Wolf de stiefzoon van Campert is, maakt het mogelijk die intieme momenten vast te leggen en zo dichtbij mogelijk te komen.’

Wolf en Jansen filmden Campert terwijl hij zijn maatkostuum past voor de spiegel, ter gelegenheid van de uitreiking van de Grote Prijs der Letteren, in de auto bij de Belgische koning, en tijdens bezoeken van vrienden, zoals Hagar Peeters en Cees Nooteboom. Meestal is Campert dan de zwijgzaamste van de twee, die wel af en toe een rake of geestige opmerking uit de hoek komt, vertelt Jansen. In kleine dingen openbaart zich wie Campert is, zoals in het gesprek met Nooteboom over het feit dat ze allebei pijnlijk gevallen waren, Campert gewoon thuis in Amsterdam bij het ophangen van een schilderijtje, Nooteboom in de Pyreneeën. ‘Remco zei tegen hem: “Ja, Cees, dat is nou het verschil tussen jou en mij: jij valt op mooie plekken.” Zo’n opmerking is heel typerend voor Remco.’

Op Poetry International laat Jansen een aantal fragmenten zien en gaat hij met Jeroen Wolf in gesprek. Jansen, die eerder schrijversportretten maakte van Herta Müller, Hugo Claus, Adonis en Wislawa Szymborska, verwacht zijn film over Campert na de zomer te voltooien. Op dit moment is hij druk met de montage van zijn nieuwe film, Lied van ballingschap[hints]Een documentaire over de Iraanse schrijver Nasim Khaksar, die in Utrecht neerstreek nadat hij zijn vaderland moest ontvluchten. Een film over hoe het is om gevangengezet en gemarteld te worden en vervolgens je leven lang vluchteling te zijn – een bijzonder actueel thema. Lied van ballingschap zal op het Nederlands Film Festival te zien zijn[/hints]. Hierna hoopt Jansen de laatste opnames te maken om Dichter bij Campert te kunnen afronden. ‘Ik ben nog op zoek naar een rafelrandje.’ Want, zegt Jansen, de charmante innemendheid van Campert maakt ook dat het moeilijk is om écht de kern te pakken te krijgen. Bij de uiteindelijke montage zal de regisseur zich, zoals bij al zijn films, laten leiden door het ritme, de sfeer en de compositie. ‘Want het is natuurlijk een film over een dichter,’ aldus Jansen. ‘Wat ik bij Claus zag, zie je ook bij Remco: als alle stof is neergedaald, blijft de poëzie over. Dat is hem het dierbaarste en het meest dichtbij.’

Poetry International is van dinsdag 7 tot en met zaterdag 11 juni op diverse locaties in Rotterdam. Dichter bij Campert vindt plaats op woensdag 8 juni in de Grote Zaal van het RO Theater, en begint om 20.00 uur. Na de pauze volgt de film The Complete Works van Justin Stephenson, over de Canadese dichter Barrie Phillip Nicol (bpNichol). Na afloop wordt Stephenson geïnterviewd.