En dus dreigen tekorten. Nooit gewenst, maar zeker niet op een moment dat je juist mooie resultaten moet presenteren aan de provincie om in aanmerking te komen voor nog meer geld. De rekening moet dus elders worden neergelegd.
Maar waar?
Op marketing en fondsenwerving kan niet bezuinigd worden. Sterker daar moet geld en mankracht bij, anders zijn de doelstellingen niet haalbaar. Het aantal concerten kan evenmin omlaag, daar eveneens verzekerd is dat de bezoekersaantallen omhoog gaan. Ook op educatie en projecten om een nieuw en vooral jonger publiek binnen te halen moet juist fors geïnvesteerd worden.
Blijft over: de eigen organisatie.
Anders dan bijvoorbeeld een regionaal ziekenhuis is de organisatiestructuur van een regionaal symfonieorkest zeer ‘plat’. Ook de dirigent en de solisten zijn niet de zwaarste kostenpost. Het personeel én het kapitaal zit op het podium en in de orkestbak.
Verder met een kleiner orkest?
Onmogelijk. Beide orkesten moeten immers een eigen klankkleur behouden om een bovenregionale uitstraling te behouden. Dus: wel samenwerken, natuurlijk, maar nou ook weer niet zoveel dat je uitsluitend voor sommige Mahlers en Bruckners elkaar nodig hebt. Beethoven moet elk orkest gewoon zelf kunnen en blijven doen.
Geen kleiner orkest dus. Iedereen mag blijven. Maar de omvang van het arbeidscontract van de musici wordt wel teruggebracht naar 60%. Geen wonder dus dat de hervorming, de gewenste ‘omslag naar een flexibele organisatie’ naar eigen zeggen alleen het Gelders Orkest al 6,9 miljoen kost.
De orkesten stellen onomwonden:
De omvorming van het orkest moet ook aan de basis plaatsvinden. Musici moeten zich medeverantwoordelijk gaan voelen voor het verdienvermogen van het orkest. Ook nieuwe activiteiten die niet direct horen bij de core business moeten bijdragen aan het genereren van publiciteit en/of verdienvermogen.
Maar juist dat is lastig. Het rapport van Berenschot wijst op belemmeringen in de huidige orkest-CAO. Een CAO die al twee jaar verlopen is, maar orkestdirecties weigeren een nieuwe overeenkomst.
En dus concludeert Van der Bunt in zijn contra-expertise:
Bij HGO is het besluit genomen om arbeidscontract te reduceren naar 60%. Is dat de juiste aanpak? De musici worden dan medeverantwoordelijk gemaakt voor het oplossen van het probleem. Moet je de musici daarvoor de prijs laten betalen?
Ja, vinden de orkestdirecties. Hoe precies is in Gelderland nog niet duidelijk, want de ondernemingsrechtelijke, arbeidsrechtelijke en fiscale details worden momenteel uitgewerkt met externen.
En wie zijn die externen? Uiteraard het NSO, waarmee inmiddels de personeelszaken gedeeld worden. En juist daar beginnen de musici zich zorgen te maken. Uit de operasubsidie-aanvraag van het NSO wordt duidelijk dat de muzikanten ondergebracht zullen worden in een aparte bv. Tekenen voor die bv betekent afzien van wachtgelden en een deel van het pensioen. De vakbond is begrijpelijk zeer ongerust.
Geen CAO, geen frictiekosten, maar wel 40% minder salaris en financieel medeverantwoordelijk voor een hachelijke toekomst. Een voorbeeld voor de hele sector, aldus staatssecretaris Zijlstra.We begrijpen nu waarom.