Johann Sebastian Bach en Kate Moore in één concertprogramma. Met deze keuze voor de vijfde aflevering van haar serie ‘Cello 020’ overtreft celliste Lidy Blijdorp zichzelf opnieuw in originaliteit. En het effect van deze keuze is fenomenaal.
Versterkte wisselwerking
Niet alleen brengt ze werk van twee totaal verschillende componisten bij elkaar, ze versterkt de wisselwerking nog eens extra door hun muziek om en om ten gehore te brengen. Zo komt een wisselwerking tot stand waarin de componisten bijzondere kwaliteiten in elkaars werk losmaken. Bach en Moore laten elkaar bloeien, zeker in de vertolking door Lidy Blijdorp en twee leden van het trio Villa Stolz: Jellantsje de Vries (viool) en Marieke Schut (althobo).
Soepel, doorleefd en met een verfijnde zachtheid speelt Lidy Blijdorp de zes delen van de vijfde suite voor cello solo van Bach. Het is donkere, introverte muziek. Toch weet Blijdorp ook iets lichts en zilverachtigs in de tonen te leggen. Dat maakt dat, hoe ingehouden de muziek ook van start gaat, de klank toch al gauw expansief wordt en de hele ruimte van de Amstelkerk met zijn fraaie akoestiek bestrijkt.
Verhaal
Van begin tot eind vereenzelvigt Blijdorp zich met de meesterlijke wendingen in Bachs muziek. Het visele aspect – dat wil zeggen: zoals je haar ziet spelen – komt helemaal overeen met haar vertolking van deze muziek. Ze kijkt rond alsof ze door een bos loopt en met verwondering de ene noot na de andere aan de bomen ziet hangen. Ze kent de noten door en door en toch legt ze er de spanning in van een nieuwsgierig makende ontdekking. Lidy’s spel is een verhaal.
In deze intieme sfeer treden Marieke Schut en Jellantsje de Vries na elk deel van Bach binnen. Hun ijle heldere klanken mengen zich prachtig met de cello. Het is een treffende vondst om beiden aanvankelijk vanaf de hoger gelegen passages rondom het publiek te laten spelen. Het verhoogt de aangrijpende ruimtelijke werking van de muziek van Moore.
Contact van ver
De ijle klanken waarmee ‘Mystic Trumpeter’ inzet, geven je het gevoel van een stem die vanaf een verre overkant contact maakt. Later, in ‘Tarantella’, wordt het zacht beginnende samenspel met de cello tot razende kracht opgevoerd. De eenzaamheid van Bach heeft plaatsgemaakt voor intens verstrengelde samenklanken. De muziek van Moore klinkt alsof ze de hele wijde rumte wil doordringen.
Hierin ligt het bijzondere van de afwisseling van Bach en Moore. Telkens wordt na de beslotenheid de ruimte opengegooid. En telkens volgt een terugkeer. Vooral de neergaande lijnen in de Sarabande zijn een prachtige verklanking van de verinnerlijking, de verdieping in zichzelf.
Ademende beweging
Zo krijgt het programma een ademende beweging tussen diep en breed, tussen gesloten en weids. Heel goed dat deze niet door een pauze wordt onderbroken. Anders was uit deze adem nooit zo mooi de ontwikkeling op gang gekomen naar de onstuimige slotscène. De Gavotte en de Gigue van Bach brengen al een opener karakter. Als dan de vijf werken van Moore volgen – het geestige ‘Telephone’, de ‘Dance’, het woeste ‘Dies Irae’, het verlangende ‘Journeyers’ en het bloeiende ‘Apple Tree’ – wordt de ruimte vol overtuiging veroverd.
De verovering van de ruimte
Wat een prachtige verrassing als in het slotgedeelte twee dansers – Luana van Eekeren en Luca Cacitti – de vloer opkomen en zich door de klanken door de ruimte laten waaien. Ze hebben en mooie wisselwerking die de spanning van de muziek extra kleur geeft. Ook de musici veranderen van plaats en nemen nu en dan dansachtige houdingen aan. Luana van Eekeren blijkt ook nog te kunnen zingen, ‘Journeyers’, een lied over eindeloos reizen.
Zomer
Het programma staat in het teken van 21 juni, het begin van de zomer. Als je zo’n thema kiest, denken veel mensen al gauw aan midzomernachtsdroom en zonnige klanken. In dit programma ligt het thema niet zo aan de oppervlakte. Het gaat meer om wat je innerlijk voelt bij het vooruitzicht van het zomderseizoen. Wat je voelt is de beweging van klein en verborgen zijn naar openheid. De gewaarwording die je krijgt als de tijd van vrijheid aanbreekt. De wijde wereld ligt voor je open. De sprong naar een tijdloos gevoel.