Publiek, je hebt een troef in handen!

• Dankzij de informele tamtam ziet deze muziekverteller een megakans.

Trio

De grote drie. Daar wil ik het over hebben. Waarbij ik de Vlamingen Damiaan Denys, Paul Verhaeghe en Dirk de Wachter nu eens niet bedoel. Schrijvers Harry, Gerard en Willem F. laat ik ook links liggen. Vraag het de luisteraars van deze Muziekverteller en ze weten je vast te helpen: muziek-makers-publiek;* daar wil ik het over hebben.

Waarbij de nadruk nu even ligt op de derde pijler: publiek. Het publiek als onmisbare medespeler. Publiek voor je neus, dat is wat de meeste makers willen. Nodig hebben. Heerlijk vinden. Ik in ieder geval.

Samsam

Tijdens concerten (tot 2010) en tijdens presentaties (heden) word ik opgetild, aangevuurd en soms opgepord door luisteraars. Mijn gloeiende oren bezorgen hen minstens glimmende ogen. En vice versa. Geldt zeker weten ook voor andere makers. De aanwezigheid van nieuwsgierige luisteraars en hun luisterintentie dragen enorm bij aan de uitwerking van de performance. Voor publiek en makers. Er is druk heen-en-weer-verkeer. Uitwisseling van energie.

Contact

Voordat je het weet ontstaan er boemerangs van geluid, sfeer en (vooral) onzichtbare, maar sterk voelbare energie. Het wordt in zo’n geval een top-performance waarbij de makers tot het naadje gaan. Publiek dat huivert, schreeuwt of juist helemaal stilvalt. Met een kracht die ongrijpbare, niet per se na te vertellen, multizintuiglijke impact heeft. Gezamenlijk voelbaar. Het unique selling point van live performances. Contact via muziek.

Live

Live projecten met live publiek dus. Contact. Wat voor beide kanten nodig is. Dat node gemist wordt door iedereen, want uiteraard vindt bijna alles op dit Coronamoment online plaats. Virtuele live pogingen kunnen raken en spatten soms behoorlijk van het scherm af, het zal wel moeten de komende tijd. Want live podiumprojecten gaan er in de nabije toekomst heel anders uit zien. Áls ze er nog zijn.

Meer expertise s.v.p.

Dát ze er nog zijn is al een wonder na zo’n 15 jaar bezuinigingen in een wereld waarin ‘juist geen feeling hebben’ met kunst en cultuur een pré lijkt te zijn voor mensen op beslissende posten in politiek en in organisaties.

Óf de sector overeind blijft, is maar sterk de vraag gezien de huidige ‘hulp’ van de regering. Een regering met een onbegrijpelijk gebrek aan visie over en inzicht in deze sector. Een sector die trouwens een enorme uitstraling heeft naar andere sectoren. Met effecten die verder gaan dan de sector zelf. Iets dat niet lijkt te worden opgemerkt in woord en daad. De feitelijke cijfers lijken in dezer vreemd genoeg niet meegerekend te worden.

Makers

Makers blijven muziek maken. Ook nu. Zetten online acties op en laten tegelijkertijd via belangenorganisaties van zich horen. Check ik werk voor cultuur en #wijmakencultuur bijvoorbeeld. Minder fijn (en de markt ondermijnend) is daarbij dan natuurlijk het gratis aanbod van velen. Tja.

Organisaties

Organisaties ontwikkelen zich ook een slag in de rondte om makers nu een podium te geven. Om ze aan werk te helpen. Publiek te voeden. Er zijn organisaties waarbij makers juist nu mogelijkheid krijgen tegen betaling op te treden. De Erasmus Universiteit, zie video hieronder, en het Muziek Instrumenten Fonds kwamen na mijn oproep via mijn netwerk naar bovendrijven. Door Rietveldtheater Delft werd ik zelf benaderd, dat wordt vervolgd (maar nu nog even niet).

Minder geslaagde projecten zijn wat mij betreft projecten waarbij makers een online podium met donatieknop krijgen van goed bedoelende grotere theaters (met het ‘exposure-argument’ zucht) in ruil voor hun performance met (vereist!) nieuw werk. Ik werd er actief voor benaderd. Mijn eerste reflex: leuk! Benaderd worden, betekent immers aandacht voor jouw werk. Aandacht voor jou. Want zo persoonlijk is het natuurlijk. Uiteindelijk werd het een Non-Nein-Nee. Ik zie bij dit soort projecten af en toe opbrengsten van minder dan twee tientjes voorbijkomen bij een vijftigtal luisteraars. Ai.

Van dichtbij hoorde ik over afspraken van een gemeente bij geannuleerde projecten. Waarbij de toegezegde subsidies wel naar organisaties gaan, maar organisaties niet verplicht worden die subsidies door te sluizen naar het afgesproken doel: de zzp’er die de nieuwe voorstelling wel al maakte. Ben benieuwd hoe dat afloopt. Au.

Ahum

Publiek blijft ondertussen heerlijk genieten van kunst en cultuur. Genoeg online ontdekkingstochten te ervaren deze dagen. Daar zit een maar aan. En nu word ik persoonlijk. En wellicht wat ‘ongezellig’ om met de woorden van antropologe Aminata Cairo te spreken.
Als er in de toekomst niets basaals gaat veranderen aan het beleid en de waardering van de kunsten, dan blijft er weinig over. Makers en organisaties laten van zich horen. Waar is jouw support? Ongetwijfeld koop jij wel tickets en cd’s. Doneer je. Maar je kent vast muziekminnaars die voor hun extra biertje kiezen en daarbij dankbaar gratis online muziek blijft consumeren. Of de net-voor-het-einde-van-de-live-stream-wegzapper om het donatiepraatje te ontlopen? In het groot doen best veel organisaties daar ook op een bepaalde manier aan mee.

Inzicht

Gelukkig weet steeds meer publiek van de hoed en de rand. Dankzij hard werk achter de schermen van o.a. Platform voor Freelance Musici zijn er bezorgde luisteraars. Terecht, want zorgelijk is het. De toekomst van kunst en cultuur hangt aan een zijden draadje. Een sector waarin 350.000 mensen werken. Een sector die enorm gewaardeerd (fig.) wordt, maar toch wankelt. Makers hebben bezorgde fans, vrienden, familie, donateurs. Zeg ik uit ervaring. Sommigen uiten dat openbaar. Maar het moet grootser. Luider. Opvallender. Wil het niet stil vallen. Laat van je horen. Sterker nog: daar wordt om gevraagd!

De informele tamtam

Laat van je horen. Het gaat helpen als ik de woorden van een bekende muziekmaker met connecties op het Binnenhof moet geloven. Zijn woorden las ik recent via openbare kanalen: ‘(…) komt me vaak ter ore dat geadviseerd wordt om als cultuurmakers niet te stil in een hoek te gaan zitten, maar meer op de trom te slaan omtrent het belang van kunst en cultuur voor Nederland, als is het maar voor de economische waarde van de culturele sector.’ Ik heb nog even gefactcheckt. Het klopt. Dit zijn woorden uitgesproken door medewerkers van diverse ministeries.

Klaboem

Hier wordt via de informele tamtam nogal wat gezegd. ‘Stil in een hoekje blijven zitten’. Nee, makers rijden geen trekker. Barricaderen geen wegen. Wordt schreeuwen dus beloond? Het lijkt er op. Krankzinnig. Tekenend voor de huidige normen en waarden. Blijkbaar is er te weinig beweging zicht- hoor en voelbaar op het Binnenhof én sijpelen de acties en de waardes van kunst en cultuur nog steeds niet door naar hogere regionen.

Waarbij ik me natuurlijk direct afvraag wat er dan eigenlijk gedaan wordt op het Binnenhof. Die cijfers zijn toch al lang bekend? Wat wordt er beluisterd, bekeken en vergeleken? Wordt er wel geluisterd? Hoe worden oren gebruikt? Bij het laatste kan ik als beroepsluisteraar trouwens gerust helpen.

Voedsel voor de geest

Daarnaast laten creatieven, journalisten, economen, wetenschappers en fijne denkers zich al heel lang uit over die voelbare en onmeetbare kracht van kunst en cultuur. Met soms expliciet de gunstige, economische, sociale, gezonde meetbare bijwerkingen daarvan voor andere sectoren benoemd. Namen? Joke Hermsen, Thijs Lijster, Christiaan Weijts, Paul Verhaeghe, Erik Scherder zijn er een aantal van. Barbara Baarsma viel me recent op.

Ik ben bang dat deze lichting politieke leiders niet alleen behept is met een kortetermijnvisie (merci Barbara voor je inspirerende woorden daarover), maar ook met een kortetermijngeheugen. Om over het gebrek aan het creëren van saamhorigheid, solidariteit en het serieus nemen van cijfers maar te zwijgen.

Samen

Hoe dan ook. Publiek als onmisbare derde pijler. Je stem laten horen is dus nodig. Wordt informeel aangemoedigd. Kunst en cultuur makers zijn inclusief iedereen achter de schermen met zijn 350.000-en. Kunst en cultuurliefhebbers zijn met veel meer. Ik schat met zo’n … dikke 17 miljoen. Netflixkijkers tellen ook mee;). Net als museum & bioscoopbezoekers. En lezers en co. Er is vast een podium dat liefhebbers kan verenigen. De Unie van KC-fans. De bende van KC-beoefenaars. De Club van KC-members. De meute van KC-minnaars.

Zet er wat creatieven op voor de inhoud en huisstijl. Laat een overkoepelend podiumorgaan hierop inhaken. Dit is een winwinwinwinwin situatie. Iedereen heeft nu- net als bij live perfomances- baat bij elkaars energie: liefhebbers, organisaties en makers. Een andere drie-eenheid. Waardoor de muziek kan blijven klinken.

De impact op het leven van alles wat je doet op kunst en cultuurgebied moet blijkbaar in grote getale in chocoladeletters gespeld worden. Wordt actief! Dan lobbyen makers en organisaties ondertussen gewoon door. Enne… ook zij doen dat dan naast hun werk.

Of laat van je lezen.
Waar blijft de hashtag #ikhouvanKC. Of #ikbenKCfan #meercontactdoorKC, #ookikgeefomKC, #ikwilblijvendgeraaktwordendoorKC, #ikbeweegdoorKC, #zonderKCkomikmijnbednietuit, #neveradullmomentmetKC, #iklobbyvoormijnKChobby.

Actief

Zing, speel, dans, schrijf, rap, dicht en componeer erover. Laat politici ook merken welke korte en lange termijn effecten kunst en cultuur op jouw leven hebben. Op welke manieren het je leven kleurt. Het je werk optilt. Het jouw welzijn vergroot. Zinvol maakt. Spreek je netwerk aan. Preek buiten eigen parochie. Doe het desnoods alleen uit eigen belang. Wordt grootinvesteerder in kunst & cultuur. Lobby voor jouw hobby en hou zo makers aan het werk. Kunnen we allemaal heerlijk on- en offline samen blijven spelen.

Oh ja, mijn woorden lees je gratis. Waarderen kan via … ahum… donatie (ik was er een dag mee bezig) of door het delen van het artikel, waarvoor dank!

Samen, fair, solidair.

A suivre!

* vervang muziek gerust door andere vormen van podiumkunsten en lees dit schrijfsel met een ruime blik op alles wat er onder kunst en cultuur valt.