De katheder. De lessenaar. Het papierhoudertje, zo mogelijk met een eigen lampje, dat, omhoog schijnend, strenge schaduwen van de leesbril op het gezicht van de dichter tekent. Het is het soort noodzakelijk kwaad waar ieder poëzie- of literatuurfestival mee van doen heeft. Alleen de powerpoint ontbreekt om er een saai zaaduientelerscongres van te maken.
Poetry International Festival Rotterdam heeft in zijn 49ste editie een buitengewoon verfrissende draai aan de noodzakelijke lessenaar gegeven. Hij is er nog steeds, maar het ding staat niet vast. Sterker nog, het is een licht, vrijwel onzichtbaar muzieklessenaartje geworden, dat door een technicus op- en af wordt gedragen, al naargelang het nodig is.
Balonnetje
Het lessenaartje verschijnt op meerdere plekken op het lege toneel van de Rotterdamse Schouwburg. Vlak naast de steeds weer andere plek waar een schemerlamp-ballonnetje uit de toneelkap komt zakken, met daaraan een plankje waarop de teksten van vier dichters losbladig bevestigd zijn. De eerste dichter van dienst haalt het plankje van het haakje en legt het papier op de lessenaar. Nadat zij haar eigen gedicht gelezen heeft, neemt ze haar eigen velletje(s) mee, de volgende dichter komt op.
Het is Poetry-lessenaartje is geen lessenaartje om comfortabel op te leunen. Het is ook geen lessenaartje waar de dichter van dienst tegenaan kan rijden, zoals sprekers nogal eens met lessenaartjes plegen te doen. Zeker als ze massief zijn, en voorzien van logo’s of gebeeldhouwde letters.
Getraind
Het gevolg van deze briljante ingreep is dat het tempo van de avond ongelooflijk versnelt. Geen geschuifel van dichters op zoek naar het papiertje in hun zak, geen gedoe met microfoonstandaards, geen spots die het wel en niet doen, en vrij in de ruimte staande dichters: ze staan actief, handen naast het lijf, als echte sprekers. Hier moet geregisseerd zijn, en getraind. Het kan niet anders. De intermezzo’s, met een briljante animatie, een fijn stukje dans en een vette loop-artiest kwamen door de frisse opzet niet eens meer over als intermezzo, maar gewoon als dichters die toevallig even wat anders deden dan een vers opzeggen.
Wat ook helpt is de jeugd van de dichters in het huidige festival. Op de openingsavond draafde het hele ensemble op, met uitzondering van een zieke, een mantelzorgster en iemand wier visum geweigerd werd. De jongste is dertig (Danez Smith uit de VS), de oudste 60 (Zeyar Lynn uit Myanmar), terwijl de rest daar comfortabel als veertiger en vijftiger tussenin hangt.
En nu de rest nog
De programmeurs van het festival hebben hun best gedaan een afwisselend tableau te maken, en blijkens het openingsprogramma is dat zeker gelukt. De voor zeker driekwart gevulde zaal van de Rotterdamse Schouwburg was enthousiast.
Of het de komende dagen even fris blijft, gaan we checken. Volg ce site voor updates. En luister ondertussen naar het sfeerverslag op Anchor, iTunes of op deze site.
Hier het sfeerverslag.
(met de stemmen van achtereenvolgens Tijdelijke Toon, Safiya Sinclair, een festivalbezoekster, Joost Baars, de redactie van Awater, Jan Baeke en Feline Streekstra.)