Veel lof voor Curlew River; minder voor De Keersemaeker en Mendes #hf10

 Curlew River Foto: Bertrand Stofleth

Tegenover elke onafhankelijke journalist staan in Nederland ongeveer 15 voorlichters. Dat die voorlichters dus voor een groot deel het beeld in de media bepalen, ligt voor de hand. Zou het daarom zijn dat in de kranten en televisieprogramma’s rond het Holland Festival de aankondigingen veel talrijker zijn dan de kritische nabesprekingen?

Een blik op de kranten van afgelopen week leert ons dat er met enige spanning werd uitgekeken naar Amal Maher’s Ode aan Oum Koulthoum en Sam Mendes’ Bridge Project. Achteraf bleek iedereen aangenaam verrast door de ongebruikelijke muzikale opening door de Egyptische schoonheid Maher, en zijn de kritieken op Mendes As You Like it lauw tot kritisch. Im de Volkskrant noemt recensente Karin Veraart de voorstelling vooral ‘keurig’, terwijl Trouw-recensente Hanny Alkema (alleen voor abonneee’s te lezen) een avond lang worstelde tegen de slaap, en alleen bij de les gehouden werd door Shakespeare’s taal. Over The Tempest, het laatste deel van het tweeluik van Mendez, zullen pas volgende week kritieken verschijnen. In de kranten dan, hier is al een recensie te lezen.

Keeping Still van Anna Teresa de Keersemaeker leverde ook kritische reacties op. Naast de kritische noot van onze medewerker Maarten Baanders was bijvoorbeeld  NRC-recensente Francine van der Wiel zeer streng:

Het stuk uit 2007 is minimalistisch op een manier die veel geduld vraagt van de toeschouwer. Zonder die aandachtigheid blijft er van Keeping Still weinig meer over dan een paar mooie beelden. De Keersmaeker laat het publiek langdurig in het donker zitten, luisterend naar haar voetstappen. Tergend langzaam doemt haar lichaam op uit de mist die door beeldend kunstenaar Ann Veronica Janssens is gecreëerd in het Transformatorhuis op het Amsterdamse Westergasterrein.

Volkskrant-critica Mirjam van der Linden mist vooral spanning:

Hier staat iemand die ons deelgenoot wil maken van wat haar raakt, op een manier die bijna privé is. Die ingetogenheid zet zich voort in haar dans. Haar draaien, huppels en sprongetjes zijn onmiskenbaar van haar, maar het is alsof ze de herinnering aan die bewegingen danst. Het is mooi want kwetsbaar, maar ook afstandelijk en van eenzelfde spanningsniveau. Dat is het grote gemis van Keeping Still – part I: alles is van eenzelfde zachte poëzie, met weinig contrast en dus weinig verrassing. Zelfs de dramatische, in deze kaalheid bijna bombastische stem van Ferrier die uiteindelijk van band schalt, wordt snel weer de mond gesnoerd.

Curlew River, de remake van de wereldpremière uit 1964 van Benjamin Brittens noodlotsmuziekdrame heeft veel reacties losgemaakt. Op Twitter zijn verzuchtingen te vinden van onder meer Marjet van Zuijlen die constateert dat het festival spetterend van start ging, en dat dat ook gold voor het water in de Curlew River:

MarjetvZuijlen : Holland Festival spetterend van start. Alma Maher was onvergetelijk en Curlew River indrukwekkend. Vanavond Anne Teresa de Keersmaeker.

In NRC Handelsblad beschrijft de nestoir van de operakritiek Kasper Jansen het stuk en heeft een mooi bijvoegelijk naamwoord over voor Michael Slattery:

Het lot van de jongen wordt in verband gebracht met het lijden en sterven van Christus. Monniken krijgen met rode verf de stigmata. Ook het gezicht van de moeder – een fenomenale rol van de Amerikaanse tenor Michael Slattery – wordt rood geverfd: haar waanzin is een stigma.

In de Volkskrant is Bela Luttmer zo mogelijk nog enthousiaster, voorzover de krant dat toelaat:

Juist tegen die achtergrond krijgt het lijden van de Madwoman, de kwetsbare mens, mooi reliëf. Net als de andere personages transformeert een pelgrim tot dolende moeder. Een pruik met lang zwart haar, een jurk en een pot rode verf voor op het gezicht volstaan. De Amerikaanse tenor Michael Slattery laat de pijn van de Madwoman fraai doorschemeren in zijn rijk versierde zanglijnen. Ook de rollen van de Ferryman (William Dazeley) en de Traveller (Ivan Ludlow) zijn indrukwekkend goed bezet.

In de compositie heeft het gregoriaans het laatste verzoenende woord, maar Olivier Py verwerkt in zijn enscenering ook kritiek op de kerk. Het kruis aan het hoofd van de processie komt terug als roeiriem om Curlew River over te steken, maar ook als dolk dat het leven van de jongen bedreigt.Uiteindelijk is er verzoening met de dood. De geest van de jongen zegent de moeder in kwetsbare klanken en verlost haar van haar waanzin. Door de breekbaarheid van de kinderstem van Grégoire Boinay krijgt het slot een bijna pijnlijke theatrale kracht.

De meeste kranten sluiten de week af met een vooruitblik. In dit geval is dat de opera A Dogs Heart. Deze bewerking van de roman van Boelgakov door operacomponist Alexander Raskatov. Wij zijn benieuwd naar de resultaten. Wie ook wil figureren in deze rubriek en op de twitterstream hiernaast, doet er goed aan zijn of haar tweet te voorzien van hashtag #hf10 en mogelijk ook de titel van de voorstelling.