Meteen naar de inhoud

Daniël Bertina

/// Freelance cultuurjournalist, criticus, schrijver en dramaturg. Allesvreter met een liefde voor kunst, cultuur & media in alle onpeilbare gradaties tussen obscure underground en woest commerciële mainstream. Werkt ook voor Het Parool en de VPRO. En traint Braziliaans Jiu Jitsu.

‘Het voelde een beetje als de eerste keer seks: veel te direct, gehaast, overactief en grotendeels gebaseerd op onzekerheid’: Ivo Dimchev in gevecht met de draagbare kunst van Franz West

‘What the fuck moet ik hiermee?’ was de eerste gedachte van choreograaf en performancekunstenaar  Ivo Dimchev (1976) bij de kunstwerken van de Oostenrijkse kunstenaar Franz West. Na Dimchev’s solovoorstelling Some Faves (2010) in Wenen zocht West, een veelbekroond maker van bizarre sculpturen en objecten, contact met de choreograaf. Hij vroeg hem om een geïmproviseerde video te maken op basis van zijn… 

‘Soms slaat het verlangen niet gezien te worden om in een overdaad aan exhibitionisme.’ – Yasmeen Godder over The Toxic Exotic Disappearance Act

Ze heeft het druk gehad. Hoogzwanger werkte Yasmeen Godder (Jeruzalem, 1973) aan haar eerste choreografie voor Batsheva Dance Company. In een maand tijd stampte ze onder de vleugels van Batsheva haar nieuwe voorstelling The Toxic Exotic Disappearance Act uit te grond, en beviel tussendoor van een gezonde dochter. Voor de derde keer presenteert de Israëlische choreografe Yasmeen Godder haar werk… 

Van waanzinnige Marrokaanse drum ’n bass naar vervreemdende droomklanken: Dakka al Marrakchia, Zoumana Diarra & Basile Maneka #WU12

Het is ongelooflijk wát een energie de mannen van Manar kunnen opwekken. Deze zes – in djellaba’s gestoken – percussionisten spelen Dekka al Marrakchia: een waanzinnig opzwepende vorm van traditionele Marrokaanse drum ’n bass feestmuziek en religieuze Gnawa. Na een plechtig, bijna ritualistisch begin – waarbij de band in ganzenpas het podium van het Theater aan het Spui komt opsjokken, begeleid door de dreigende klanken van twee enorme toeters – barsten de drums los en staat de dansvloer vol swingende bezoekers.

Column: Staat van Verwenning door Patrick van der Hijden, de opening van het debat Burger King & Burgerschap

In het debat Burger King & Burgerschap geven Patrick van der HijdenDavid van Reybrouck, Chris Keulemans en Samuel Vriezen hun visie op de staat van de burger. Publiek mag, maar hoeft niet, meedoen. Hieronder de column Staat van Verwenning, voorgedragen door Patrick van der Hijden – als aftrap voor het debat.

“Ons leven is in de achttiende eeuw uitgevonden.

De leden van de hogere klassen – de elite – hadden een eigen huis, vaak met tuin. Ze stuurden hun kinderen naar school en die begonnen daarna een vervolgopleiding. Ze hadden vrije tijd en kwamen over het algemeen op tijd op hun afspraken, door de horloges die ze droegen en de trekschuiten die op tijd vertrokken (ze klaagden bij vertraging). Burgers die buiten de stad woonden, forensden – met de koets, dat wel. Ze dronken koffie om wakker te blijven. Ze bezochten restaurants met menukaarten. Ze werden ingeënt tegen de pokken en hadden huisdieren. Een geweldige bron over dat leven vormt het dagboek van Otto van Eck, die daar op tienjarige leeftijd onder druk van zijn door de Verlichting bezielde ouders aan begon, in 1791. Daar ontleen ik bovenstaande voorbeelden aan.

Dit leven wordt aan het begin van de eenentwintigste eeuw niet door een kleine minderheid geleefd, maar door een groot deel van de Nederlanders. Die moeten het wel zonder personeel doen. Dat is namelijk vervangen door technologie.

De nuchtere onheilsprofeet John Gray horen spreken, is altijd een verademing #WU12

Eind jaren tachtig was John N. Gray (South Shields, 1948) adviseur van Margaret Thatcher – Gray: “I was just a small mote of dust in her administration” – nu is hij felle criticaster van alles wat met het neoconservatieve gedachtegoed te maken heeft. Op Writers Unlimited voelde publicist Bas Heijne hem aan de tand.

In How to be a dictator in Africa zijn schrijvers Helon Habila en Dinaw Mengestu opvallend positief over de toekomst van hun continent, ondanks de bedenkingen van David van Reybrouck en moderator Andrew Makkinga.

Dinaw Mengestu deelt zijn achternaam met de voornaam van één van Ethiopië gewezen dictators. “Vooralsnog ben ik schrijver, maar aspireer een carrière als dictator.” Dictators ontstaan niet in een vacuüm, stelt Mengestu. “Wij als burgers scheppen onze leiders.” In zijn voorgedragen verhaal geven de burgers al hun dromen uit handen. Ze schuiven al hun verantwoordelijkheid af richting de machthebbers. En… 

La Fin Du Western is schreeuwende, stampende en spuwende tirade tegen de absurde machtsstrijd in Ivoorkust #dekeuze

“Ik ben gék op westerns,” zegt een van de Afrikaanse spelers. “Want je weet altijd hoe ze aflopen. Duidelijk. Met maar één winnaar.” Op de speelvloer staan vier soepel rondkronkelende, stampend dansende, afgetrainde performers uit Ivoorkust. Ze vormen een schril contrast met hun medespelers: twee houterige, yoghurtbleke en ongecoördineerde Duitse acteurs. De Afrikanen spreken Frans, de Duitsers meestal Engels. De… 

”Talkshow” van kunstenaar Miet Warlop en filmwetenschapper Hilde D’haeyere is een te vrijblijvende slapstickcollage #dekeuze

Ze bukt voorover.  Een enorm houten schot dondert over filmwetenschapper Hilde D’haeyere heen en smakt tegen de speelvloer. Ze blijft in leven door een uitsparing in het hout. Onverstoord veert ze op en gaat verder met het voorlezen uit haar essay: een wetenschappelijk traktaat over functie van slapstick in de stomme films van Charlie Chapin en Buster Keaton, én in het werk van beeldend kunstenaar annex theatermaker Miet Warlop.

Ingmar Bergman wordt opera op Grachtenfestival

Amsterdam, 1999. Studie  Theaterwetenschap, eerstejaarscollege theateranalyse. Ik zit met blocnote en pen in de vingers geklemd, en maak onleesbare aantekeningen. Halverwege het college komt Sjaron Minailo (Tel Aviv, 1979) binnengezwalkt, gehuld in een enorme bontjas, met grote Gucci zonnebril en dreadlocks. Met een zucht ploft hij in de achterste collegebank, hoort drie zinnen van het betoog van de ontregelde docent… 

#HF11: Met The School for Scandal geeft Deborah Warner een vrolijke schop tegen een aartsconservatieve theatertraditie. De Britten zijn not amused.

Foto: Neil Libbert

Dat was even knarsetanden voor de Britse theatercritici. De gevierde regisseur Deborah Warner (1959) trok onlangs Richard Brinsley Sheridan’s The School for Scandal uit de kast. Een stuk uit 1777, en een onaantastbaar onderdeel van de Britse theatercanon. Voortbordurend op de stijl van haar eerdere productie Mother Courage (2009) gaf Warner ook aan The School for Scandal – godbetert – een eigenzinnige, hedendaagse draai.

 

“Met veel video, licht, muziek en kabaal – als een rockconcert, ” grijnst Warner in het kantoor van het Barbican Theatre in Londen. “Mother Courage had een ontzettend populistische, spannende sfeer. Ik houd ontzettend van die arrogante theatraliteit, en die stijl wilde ik voortzetten in The School for Scandal. Voor mij was het de grote uitdaging om de Brechtiaanse theaterstijl van Weimar – die ik via Mother Courage weer had ontdekt – te laten botsen met een achttiende-eeuwse theatertekst.”

Via Intolleranza II is een onweerstaanbaar geestige theaterchaos over de bouw van een operadorp.

foto: Aino Laberenz

De vorig jaar aan longkanker overleden Künstler Christoph Schlingensief – alleskunner, provocateur, regisseur, levenskunstenaar – krijgt op het Holland Festival een uitgebreid eerbetoon: de openingsvoorstelling Mea Culpa, een programma met zeven speelfilms, en Schlingensiefs zwanenzang Via Intolleranza II.

Doodziek vatte Christoph Schlingensief het wilde plan op om in Burkina Faso een operadorp uit de grond te stampen, Remdoogo. Een zelfvoorzienende vrijplaats waar mensen vanuit verschillende culturen elkaar zouden kunnen ontmoeten, en om daar voor langere tijd samen kunst te maken. Dit in navolging van vergelijkbare initiatieven zoals het Avenida Theater in Mozambique, opgezet door schrijver Henning Mankell. Schlingensief streefde naar het samenvloeien van kunst en leven. Gedreven uit een jarenlange fascinatie voor de rijke Afrikaanse cultuur, en geïnspireerd op de idealen van zijn grote held Joseph Beuys.

Via Intolleranza II is Schlingensiefs poging om in een maalstroom van documentaire, muziek, beeldende kunst, film, performancekunst, lezing, opera en theater het prille wordingsproces van Remdoogo vast te leggen. Een voorstelling over een proces. Tegelijkertijd lijkt Schlingensief ook zijn eigen motieven te bevragen. Via Intolleranza II was zijn zwanenzang – hij stierf drie maanden na de première. De voorstelling krijgt op zaterdag 4 juni de Nederlandse première.

Eugénie Rebetez toont het vervreemdend contrast van een vrouw die meer wil zijn en ook vrede heeft met wie ze is

Eugénie Rebetez in 'Gina'. Foto: Augustin Rebetez.

Haar volle dijen kletsen tegen elkaar. Ze schudt met haar ontblote armen en kijkt grijnzend naar de trillende huid op haar bovenarmen. Ze stampt woest over de speelvloer van Theater Kikker, terwijl haar forse lijf – gekleed in een klein nietsverhullend zwart jurkje – nadrukkelijk aan alle kanten vrolijk meestuitert. Je moet maar durven. In haar one woman show ‘Gina’ gaat de Zwitserse theatermaker Eugénie Rebetez aan alle gêne voorbij.  In de huid van Gina toont Rebetez haar eigen hunkering naar het sterrendom, met veel zelfspot en absurdistische humor. Een eigenzinnige mengelmoes van mime, stand up comedy, kleinkunst en hedendaagse dans.

Yasmeen Godder laat contrast tussen bang individu en brallend groepsdier teveel in de hoofden van de dansers hangen

Dansers van Yasmeen Godder - foto Itzik Giuli

Ze zit op haar knieën. Schokkend en trillend deinst ze achteruit. Met klauwende vingers die in het luchtledige lijken te grijpen. Als een bange kat. Schuifelend beweegt de danser zich achterwaarts in een halve cirkel op de witte toneelvloer van Theater Kikker. Eén voor één stappen de vijf anderen het lege open speelvlak op, terwijl de eerste danser angstig het publiek blijft aankijken. Zo begint ‘Storm end come’. Met deze voorstelling toont de Israëlische choreograaf Yasmeen Godder de overweldigende effecten van angst op de lichamen van haar dansers. Maar echt eng wordt het niet.

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Maanden
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Jaar
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Jaar
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
nl_NLNederlands