Raad voor Cultuur nog steeds ontevreden over plannen Reisopera en LKCA 

“LKCA voldoet slechts deels aan de eerste voorwaarde: het bieden van inzicht in de te ontplooien activiteiten voor de subsidieperiode 2025-2028. De gevraagde planning en de begroting ontbreken. Het addendum geeft een beeld van welke activiteiten worden afgestoten, maar geeft slechts voor een deel duidelijkheid over hoe deze activiteiten elders worden geborgd en hoe de verworven kennis wordt veiliggesteld.”

De Raad voor Cultuur is snoeihard in zijn oordeel over het Landelijk Kenniscentrum Cultuureducatie en Amateurkunst. In juli van dit jaar maakte De Raad al gehakt van de aanvraag. Hij eiste vóór 1 november antwoord op een aantal prangende vragen. Zou dat antwoord niet afdoende zijn, adviseerde de Raad om de subsidie van iets meer dan 6 miljoen euro in te trekken. Nu blijkt de beantwoording door het LKCA niet voldoende. De Raad adviseert echter niet om de subsidie te stoppen. Wel stelt hij aan de minister voor om de zaak tijdens de komende subsidieperiode nauwlettend in de gaten te houden. 

90 procent overhead

Het grootste bezwaar van de Raad is de weinig concrete invulling die het LKCA aan zijn taken geeft. Zo gaat 90 procent van de omzet op aan overhead, inclusief loonkosten.  De adviesfunctie waar het LKCA zich op beroemt, zou volgens de Raad ook beter kunnen worden ondergebracht bij Boekman. Die stichting is speciaal voor onderzoek in het leven geroepen. 

Ook kritisch is de raad over het feit dat er geen nieuwe begroting is ingediend. Feitelijk stelt de Raad voor om het kennisinstituut onder curatele te stellen: “Op grond van het voorgaande adviseert de raad de minister van OCW de herziene plannen van LKCA grondig te laten doorrekenen. Voorts wordt geadviseerd om in de subsidieperiode 2025-2028 de voortgang van de transitie van LKCA en de behaalde resultaten frequent en kritisch te monitoren.”

Weinig vertrouwenwekkend

Minstens even hard is de Raad over de Reisopera. Het in Enschede gevestigde operagezelschap kwam vier jaar geleden in ernstige problemen nadat de artistieke motor van Nicolas Mansfield stilviel. Zoals ook op deze site beschreven was het niet mogelijk om een nieuw gezicht te vinden. Het gezelschap koos ervoor om zonder spraakmakende leiding door te werken (Reisopera zoekt nieuwe directeur. En een artistiek inkleurder. – Cultuurpers) . Daar had de Raad al zware kritiek op. Dat er in de nieuwe aanvraag nog steeds geen duidelijke artistieke visie was te vinden, was onverteerbaar. 

Nu is er sinds 1 september een nieuwe artistiek leider, maar mist de Raad nog steeds een duidelijke visie. Ook is nog niets bekend over wie, wat en waarom de Brit Sam Brown is. Qua visie en plannen: “Hij had verwacht dat de Reisopera – een BIS-instelling, die aanspraak maakt op een substantieel subsidiebedrag – de kans om haar aanvraag toe te lichten en duidelijk te maken welk verschil de per 1 september 2024 aangetreden artistiek directeur wil gaan maken, met beide handen zou aangrijpen. Getuige de tekst die voorligt, moet de raad helaas concluderen dat dit niet is gebeurd: de toelichting is nog altijd  summier en daardoor weinig vertrouwenwekkend.”

Opera Zuid

Net als bij het LKCA dringt de Raad er bij de minister op aan om De Reisopera de komende vier jaar nauwlettend in de gaten te houden. Vooral ook waar het gaat om de scheiding van rollen tussen de artistieke en zakelijke directie. Het gehannes bij het Enschedese gezelschap is extra wrang nu Opera Zuid wegens een te lage subsidie in zijn voortbestaan wordt bedreigd. 

Het betekent in ieder geval dat er tot 2028 minstens twee toonaangevende instellingen hun lot in eigen hand hebben, en alle reden hebben om voor hun voortbestaan te vrezen.