De moeder aller kunstvormen. Volgens operaliefhebbers.
We schreven al uitvoerig over de naamsverandering van het Orkest van het Oosten in het Nederlands Symfonie Orkest (NSO). Ook de merkwaardige operasubsidieaanvraag gebaseerd op een businessplan dat enorme risico’s in zich draagt had onze volle aandacht. Vaste partner de Nationale Reisopera was not amused.
Festival Grenswerk kreeg op dinsdag 21 februari te horen dat het na drie succesvolle jaren moet stoppen, omdat het niet spoort met de ambities van Stichting Enschede Promotie. Het in 2009 opgezette festival kreeg na een vernietigend rapport van deze opgekalefaterde VVV door de wethouder een dik eisenpakket opgelegd waaraan het niet kon voldoen.
Deze week begint de Nationale Reisopera met de repetities van Mozarts Le nozze di figaro. In de bak het kersverse Nederlands Symfonie Orkest onder leiding van Jan Willem de Vriend. Business as usual, want beide gezelschappen werken al jaren nauw samen en zijn verenigd in het Nationale Muziekkwartier Enschede. Alleen: orkest en operagezelschap praten sinds vorige week niet meer met elkaar.
Thais en Vietnamees poppenspel. Acrobaten, Chinees schimmenspel en Japanse kostuums. Een Chinese dirigente voor een Nederlands orkest, een Canadees regieteam en als hoofdwerk een krap vijftig minuten durende opera van een Russische componist, gebaseerd op een sprookje van een Deense schrijver die zijn inspiratie uit China haalde. Losjes.
Brieven van Staatssecretaris van Cultuur Zijlstra zijn gevaarlijk, zeker wanneer ze over cijfertjes en regelingen gaan. En we hebben de laatste voorlopig nog niet gezien. Op dit moment gaat het dus over ‘frictiekosten’ voor de culturele sector. Dat zijn de kosten die gesubsidieerde instellingen moeten maken bij beëindiging van hun bestaan door de subsidiestop. Denk bijvoorbeeld aan afvloeiingsregelingen, schadevergoedingen, bloemstukken voor begrafenissen van zelfmoordenaars en het met verlies verkopen van vastgoed.
Het kleinste operagezelschap van Nederland klopt het grootste. Niet in bezoekersaantallen, niet in ontvangen subsidie, maar wel in het binnenhalen van sponsorgelden. Bij nadere bestudering wordt echter andermaal pijnlijk duidelijk dat er in Nederland geen geefcultuur bestaat en sponsering beperkt blijft tot een grijpstuiver. Daar zal een rammelende geefwet niets aan veranderen.
Nederland is een nieuw orkest rijker: het Nederlands Symfonie Orkest. Althans, nieuw in naam. Het Orkest van het Oosten lijkt eventuele gedwongen fusies niet af te wachten, en claimt nu alvast zijn positie als het nationale orkest buiten de Randstad middels deze opvallende naamsverandering die vandaag voor aanvang van een concert met de broertjes Jussen wereldkundig werd gemaakt.
Heeft staatssecretaris Halbe Zijlstra de Tweede Kamer in juni voorgelogen of misleid toen hij stelde dat het in rap tempo doorvoeren van de cultuurbezuiniging nodig was om frictiekosten op te vangen? Of blijkt het gewoon onbehoorlijk bestuur?
De draak blijft lastig. Echt afschrikwekkend krijg je hem natuurlijk nooit, maar dat wat leek op een kruising tussen een opslagtank en een metrobuis was al lachwekkend voordat er ook nog kitcherige klauwen uit de muur kwamen. Geen wonder dat de jonge Siegfried hier het fürchten niet leert en er lacherig bij staat.
‘Kinder!, macht Neues!, Neues!, und abermals Neues!’ schreef Wagner aan Franz Lizt. En na de allereerste Festspiele concludeerde hij dat volgend jaar alles anders moest. Zelfs een geheel nieuw theater achtte hij niet uitgesloten.
De ark als de aarde, als een ruimteschip dat ons door de chaos van het heelal naar een veilige haven voert. De Poolster als ogenschijnlijk magnetisch middelpunt van het heelal waaromheen alle sterren draaien. Nee, dit is geen zweverig new age geleuter, het zijn de uitgangspunten voor Tevot en Polaris, twee grote orkestwerken van Thomas Adès, die onder leiding van de componist zelf hun Nederlandse première beleefden.
Een opera gebaseerd op teksten van Nietzsche, en dan beginnen met hard gelach en hoofdpersonage N die probeert twee waternimfen te pakken te krijgen. Wacht even, dat is Wagner! Goed, bij Wagners Rheingold gaat het om drie Rijndochters, maar de overeenkomst is te groot om toevallig te zijn. En dat is die ook niet, maar in de eerste minuten van Wolfgang Rihms Dionysos is veel meer aan de hand. Hier is een componist aan het werk die niet alleen met tekst en muziek speelt, maar ook met eeuwen cultuurgeschiedenis en daar nog grappen bij weet te maken ook. Het is om in van een roes te geraken.
Met de strijd tussen Titanen en goden op de berg Olympus opent Xenakis 1234, een minifestival in het grote Holland Festival. In vier concerten, verspreid over twee dagen, staat Iannis Xenakis centraal. Daarnaast is ook nog een omvangrijke tentoonstelling aan de Griekse componist gewijd, die van huis uit wiskundige en architect was.
Nederlands 
English (UK) 
Français