Op het Anton de Komplein is het minder gezellig dan op het dak van Parking 58 in Brussel, waar ik danse de nuit eerder zag. Boven Zuid-Oost is de maan verstopt achter een dikke nevel, voelt het plein groot en leeg aan zo zonder de markt. De voorstelling van choreograaf Boris Charmatz/Musée de la Danse, ook vandaag en morgen nog…
Ronkend kondigen programmeurs nieuwe composities aan: ‘Wereldpremière!’ jubelen de posters. Schitterend, maar in de hedendaagse muziekpraktijk is die oer-uitvoering vaak meteen de laatste. De partituur gaat een archiefmap in. De noten verstommen; het geronk zwijgt. Het Weeshuis ontfermt zich over die vergeten werken. Context David Dramm ontrukt dergelijke stukken aan de vergetelheid en presenteert ze met context in het Weeshuis…
Schrijf je een recensie voor mensen die nog naar de voorstelling gaan, voor mensen die al zijn geweest of voor mensen die geïnformeerd willen worden? Het is en blijft een eeuwig dilemma. De Holland Festivalvoorstelling ‘En Manque’ van Vincent Macaigne is alleen nog donderdag 8 en vrijdag 9 juni te zien in het Compagnietheater. De kans dat u, de lezer,…
Rito de Primavera, begin deze week te zien tijdens het Holland Festival, is een groepschoreografie voor vijftig jonge dansers. Choreograaf José Vidal heeft zich losjes gebaseerd op Sacre du printemps, het stuk van Stravinsky en Nijinsky voor de Ballet Russes uit 1913. Flarden van de muziek van Stravinsky zijn door DJ Jim Hast in 4-kwart beetz omgezet, terwijl Vidal het rituele aspect van het offer, essentieel voor de vele versies die er in de loop van de twintigste eeuw gemaakt zijn (naast de oerversie van Nijinsky, o.a. Massine, Béjart en Bausch), tot een minimum heeft teruggebracht.
Wat overblijft is een overweldigende visuele ervaring van een uit het donker opdoemende gigantische massa dansers. De coördinatie van de groep, die nu eens wild door elkaar danst, dan weer in lange optocht over het podium cirkelt, is indrukwekkend. Het levert een fascinerende, ogenstrelende esthetiek op, maar de groepsdans vormt op geen enkele manier een uitdaging voor de toeschouwer. Je zou het een berg kitsch kunnen noemen, of opium voor het volk. In ieder geval is het een vorm van spektakel, die ik het Holland Festival onwaardig acht.
De voorstelling begint als een schoolreisje. Nabij de kassa worden toeschouwers in groepjes voorbereid op wat komen gaat. Vriendelijk wordt hen verzocht om bij binnenkomst van de theaterruimte de schoenen uit te trekken, om vervolgens op blote voeten, hand in hand met medetoeschouwers, een wandeling door het donker te maken. Regelmatig roept er iemand luid om stilte, de voorstelling is namelijk al begonnen. Ook de zenuwachtige manier waarop het publiek, dat zich na de instructies in rijen dient op te stellen, wordt weggemarcheerd naar de voorstellingsruimte twee panden verder, heeft iets ongemakkelijks.
De inwijding van de bezoekers gaat verder in de Zuiveringshal, wanneer zij hand in hand met het koele zand aan hun voeten door het pikkedonker gaan. Het levert één van de weinige ambigue momenten op tijdens Rito de Primavera. Waar gaat dit heen? Welk sprookje worden wij hier binnengeleid? Van welke toeristenboot zijn we afgevallen, om nu de rituelen bij te wonen van welk volk ook al weer?
Aanvankelijk krijgt de totaal-ervaring, waar zoveel hedendaagse attractieparken naar op zoek zijn, werkelijk gestalte. Een half uur lang staar ik naar een podium in het donker. Ik zie en voel dat daar heel veel mensen zijn, ik denk naakt want soms is er een uitgekiende flits van zacht licht, maar het dominante duister belet mij er grip op te krijgen. Etherisch gezang, gecomponeerd door Andrés Abarzúa – één enkel akkoord klinkt klaterend uit vele kelen – begeleidt een half uur lang de entree van alle andere toeschouwers.
De tribunes staan rondom het speelvlak. Het zijn enkel de rode en witte fietslampjes van de gidsen van de vele groepjes toeschouwers, die je enige oriëntatie geven in de ruimte. Het heeft iets van Kuifje in Takatukaland. Een publiek dat betaalt om bij een wonderbaarlijk, nog nooit vertoond, voorjaarsnymfen-ritueel te zijn.
De kunstmatigheid van de setting geeft een bepaalde spanning. In het duister kun je je als toeschouwer van alles voorstellen bij wat komen gaat. Maar op zeker moment gaan de fietslampjes uit, een teken dat alle toeschouwers zitten, en trekken de dansers allen een broek aan. Het licht neemt toe en de eerste beetz annex stravinsky verdringen het gezang. Als na de onzekere introïtus het eigenlijke spektakel een aanvang neemt, wordt de logica ervan al te duidelijk. Een perfect georganiseerde groepschoreografie neemt over.
In wat volgt wordt niets aan het toeval overgelaten. En dat is ook geen luxe met zoveel dansers in het halfduister, temeer omdat ook nog eens de helft nieuw is in het werk, want van de afdeling Moderne Theaterdans van de Amsterdamse Hogeschool. De groep maakt pulserende bewegingen, dialogeert met een naaste, rent in groepen, begint opnieuw te zingen, posteert zich en heft zo nu en dan een enkeling in de lucht.
Maar net zoals het duister went, zo went ook de groep. Het zijn allemaal heel jonge mensen, die redelijk ontspannen samen dansen. De onbevangen houding waarmee de gecompliceerde groepschoreografieën worden uitgevoerd is ontroerend. Er spreekt een naïef soort overgave of geloof uit.
Maar gaandeweg gaan de effecten, van de groepschoreografie, van het licht dat de fotografische vergezichten creëert, de repeterende zang en beetz vervelen. De herhaling van zetten is effect-belust, retorisch, zichzelf bevestigend. Nergens een moment van debacle, van hapering. Niemand die een vraag heeft, niet mee kan, zich vergist
Eindelijk. The Nation, de hyperactuele theaterserial waarmee het vernieuwde Nationale Toneel, sorry Theater, zich aan het land presenteert, voelt als een verfrissende plens water op een zompige dag. Nieuwbakken baas Eric de Vroedt doet zijn reputatie eer aan door een werk af te leveren dat zonder meer een nieuw publiek de theaters in zal trekken. Een publiek dat verwend is door…
Boris Charmatz was gedurende vele edities van het Holland Festival te gast met indrukwekkende, provocerende, maatschappelijk geëngageerde, fijnzinnig gecomponeerde en conceptueel sterke dansvoorstellingen: Aatt enen tionon en Con forts fleuve (beide in 2001); 50 years of dance (2010), Enfant (2011) en Manger (2015). Zijn nieuwste choreografie, danse de nuit, ging vorig jaar september in Genève in première. Tijdens het Holland Festival…
Een proloog, twee dialogen en een lang intermezzo. Allemaal duidelijk met elkaar verbonden. In een voorstelling van Romeo Castellucci – het moet niet gekker worden. De Italiaanse theatermaker Castellucci maakt bij voorkeur theater dat niet gemakkelijk of zelfs verkeerd begrepen wordt. Schokeffecten schuwt hij daarbij niet. Visueel overdonderend, maar een duidelijke lijn is vaak amper te herkennen. Dat belooft dus…
Het is zo ongeveer de mooiste muziek die er geschreven is. De Mariavespers van Claudio Monteverdi betoveren zelfs de meest ongetrainde luisteraar al sinds hun première in 1610. Raphael Pichon is een jonge Franse dirigent die geroemd wordt om zijn zinderende maar ook verfijnde muzikaliteit en meer dan absoluut gehoor. Alles wat regisseur Pierre Audi aanraakt verandert doorgaans in goud…
In de donkere middeleeuwen werd een kunstenaar nog wel eens gevierendeeld omdat hij buiten de lijntjes was geweest. In de 19e eeuw waren die lijntjes niet meer belangrijk. In de vroege twintigste eeuw gingen kunstenaars zelf bepalen waar de lijntjes stonden en straften ze wie zich daar niet aan hield. Het was de tijd van de kunstenaarsmanifesten. Cate Blanchett, de…
‘Iedereen heeft een Appel. Iedereen heeft een Corneille. Niemand heeft een Van Merwijk. Dus is de vraag of Van Merwijk wel goed is. Dat weet niemand. Dan is het de uitdaging dat een paar grote mensen een Van Merwijk gaan kopen. Daarna wil iedereen een Van Merwijk hebben. Als dat gebeurt ga ik weer ander werk maken, want ik wil…
Je hebt punk. Je hebt performance art. Best Gaap, want vaak is van die woeste wildheid die in de jaren zestig en zeventig de Europese scene domineerde weinig meer over. Marina Abramovic zien we nu vooral als die zwijgende mevrouw op dat stoeltje tegenover haar verloren gewaande minnaar. We zijn vergeten dat ze ooit haar publiek scheermessen aanbood om haar…
Vorig jaar barstte een kleine rel los toen het Holland Festival bekendmaakte in 2019 een grootschalig project op te tuigen rond de opera Licht van Karlheinz Stockhausen. Modernemuziekhaters schreeuwden moord en brand, want wie zit er nou te wachten op de akelige piepknor van de Duitse notensmid? Toch ontstond er meteen een run op de kaarten. Ook na zijn dood…
De wind waait er harder dan elders. Het licht is er grijzer dan verderop. De Londense zuidoever, jarenlang ‘de andere kant’ van de chique binnenstad van de Engelse hoofdstad is in de vorige eeuw onderwerp geweest van diverse vernieuwingsgolven. Het begon in 1951met de bouw van concertgebouw ‘Southbank Centre‘, na jaren van gesteggel in 1976 gevolgd door het in dezelfde…
We zijn echte Holland Festival-specialisten, inmiddels. We gaan voorstellingen vooraf bekijken, interviewen makers, acteurs en lopen zo’n beetje elke dag rond bij de zalen, in de foyers. We horen wat, we zien veel en we delen dat hier. Cultuurjournalistiek zoals het hoort, kortom. Cultuurjournalistiek die er ook moet zijn. En dat lukt helemaal als je een abonnement neemt. Dan krijg…
Een televisie-interview gebruiken als libretto voor een opera? De eigenzinnige componist Huba de Graaff schrikt er niet voor terug. Op 22 juni beleeft haar opera The Naked Shit Songs zijn wereldpremière. Deze is gebaseerd op een gesprek van Theo van Gogh met het Britse kunstenaarsduo Gilbert & George uit 1996. Wegens gebrek aan belangstelling wilde De Graaff haar opera met een…
Wat krijg je als je schaduwspel, Weimar cinema, gamelan en Javaanse mythes combineert? Een mix die veel vraagt van het publiek, maar die een genot is als je je er aan over wilt leveren. De Indonesische regisseur Garin Nugroho maakt geen gemakkelijke films. Vaak zijn ze visueel prachtig, zoals Opera Jawa, maar zit de plot een beetje in de weg…
Netflix en HBO zijn tegenwoordig hofleveranciers van onze gesprekken met vrienden, familie en collega’s. De ultieme ijsbreker op een feestje met onbekenden is praten over series, over geliefde personages. Leeft Jon Snow nog? Waar is Barb? Nadat ik de eerste twee werkvoorstellingen van ‘The Nation’ heb gezien heb ik sterk de indruk dat ik in Eric de Vroedt een collega-liefhebber…
Het theaterstuk La Democrazia in America (op 4, 5 en 6 juni te zien in het Holland Festival) gaat natuurlijk over de democratie in Amerika, maar eigenlijk meer over De Democratie in Amerika. En die twee moeten we niet met elkaar verwarren. De Democratie in Amerika is namelijk een 1200 pagina’s tellend boek van de Franse jurist De Tocqueville. Dit…
Vincent Macaigne zit niet lekker. Schichtig kijkt hij om zich heen, elke keer als de serveersters met dienbladen vol klingelende glazen langsrennen en met de deuren slaan. Hij heeft nauwelijks geslapen, en de vorige avond het publiek van het Zwitserse Theater Vidy murw gebeukt met zijn brute, onnavolgbare voorstelling En Manque. Geradbraakt is hij aangeschoven voor het interview. “Sorry, I…
Voor nieuwe muziek geldt dat de oeruitvoering vaak ook meteen de laatste keer is dat een stuk gespeeld wordt. De partituren wacht het archief of de stoffige lade; opnamen zijn nergens te vinden. David Dramm zoekt naar deze pareltjes van stilgevallen noten. Die presenteert hij in het Weeshuis van het Holland Festival: drie avonden vol vergeten composities uit de rijke…
Voor wie graag in de buurt van kunst verkeert, is de politiek er weer wat leuker op geworden, sinds 15 maart. Sinds de verkiezingen van 2017 zit Thierry Baudet in de Tweede Kamer. Thierry Baudet weet veel over kunst, vindt hij, en dat zullen we gaan weten, ook. Thierry Baudet is zelfs het beste wat de kunst in deze tijd…
Doe het. Maak het. Trek je niets aan van anderen. Denk niet na over de consequenties. Dan zit je maar even op de blaren, die helen wel weer. Even honger lijden voor de kunst is ook niet erg. Kies dus je eigen pad en geniet van elke stap. Bovenal: leef in het hier en nu, de hele tijd. Geschiedenis wordt…
Rewire staat weer voor de deur. Van 31 maart tot en met 2 april speelt het festival zich af in de binnenstad van Den Haag. Het jonge festival doet dat met een keur aan kleuren en smaken, (net) buiten de mainstream. Dus: daar waar avontuur en het grote ongewisse juist pré’s vormen – diametraal tegenover Guus Meeuwis op het hoofdpodium.…
In de nieuwe Amsterdamse sociëteit Sexyland werd gisteravond een prelaunch georganiseerd van het Opera Forward Festival OFF [hints]Van 18 tot en met 31 maart in onder andere De Nationale Opera (voorheen het Muziektheater/Stopera)[/hints]. Ik was onder de indruk. Best verrassend. Opera Nopera Disclaimer: steller dezes is geen operaconnaisseur. De laatste twee opera’s die ik zag waren beide van Philip Glass (de ware…
Ruth Mackenzie heeft enorm veel voor elkaar gekregen in de korte tijd dat ze baas is van Holland Festival. Ik heb het festival nu sinds de late negentiger jaren meegemaakt en zag het evolueren van iets dat heel persoonlijk en soms obscuur was (onder Ivo van Hove), tot een etherisch feest van zinderende esthetiek (met Pierre Audi), tot wat het…
Nederlands 
English (UK) 
Français
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.