Dit is de plaat van nu en de rest van het jaar

Het lijkt linke soep om na een maand of zes een album tot Plaat van het Jaar uit te roepen. Felicia Atkinson’s ‘Hand in Hand’ is echter minimaal hét album van de afgelopen maanden en van dit moment. En het leukste is: je bent er bovendien moeiteloos de rest van het jaar zoet mee.

Fluisteren

‘Plaat van het Jaar’ is zo’n uitspraak die je van de daken wil schreeuwen. Maar dat past nu juist niet bij ‘Hand in Hand’. Hierop gebruikt de Franse componiste Felicia Atkinson (Parijs, 1981) vaak haar fluisterstem of zachte, kalm gesproken frases; nauwelijks uitgesproken poëzie. Zalvend klinken de spreekstemmen ook, als ASMR zonder de jeukerige zweverige connotaties. Want ‘Hand in Hand’ is allesbehalve esoterisch.

Wandelend denken

Atkinson heeft een manifeste interesse in ruimte in haar composities. Eenduidig is die echter niet. Ze trekt muren op uit modulaire synthesizers en tussen die wanden – in de kamers van het album – sloffen minimalistische drone en lichtvoetige beats rond. Dat zijn wandelingen als in de stoa. En daarmee, zoals Richard Serra het noemt: “thinking on your feet”. Atkinson presenteert fictie die feit lijkt te worden, terwijl die feiten onder haar stappen gaan schuiven, fundamenten onzeker worden en het gebouw fluïde kan gaan (b)lijken.

Knopen maken. En vouwen van geluid

Het is de meervoudigheid die Atkinson de hele plaat tackelt. “Ik ben geïnteresseerd in hoe je beeldhouwwerken en architecturen in een track bouwt. Hoe je tekent binnen en buiten het geluid. Ik gebruik negatieve ruimtes, zacht geluid, solide klank, ik maak knopen en til materiaal op, verbrand andere elementen. Ik vouw en maak gaten in geluiden die ik gebruik. Dat is voor mij een fysieke aangelegenheid.”

En + En + En

Binnen en buiten, zacht versus solide, etherische en lichamelijke aspecten van geluid: het zijn deze contrasten waartussen Atkinson voortdurend schakelt. Daartussen trekt ze de lijnen waaruit ‘Hand in Hand’ is opgebouwd. De plaat werd in de hard-kille lab-omstandingheden van de EMS Studio in Stockholm opgenomen. En ook: warmpjes thuis in Bretagne, terwijl ze ingesneeuwd was. Plus: overal en nergens, onderweg, met een draagbare recorder en een smartphone. Het ene, het andere en dat wat ertussen ligt dus, trekken samen op. De bouwstenen liggen in verband, staan parallel, lopen synchroon, maar wijken ook uiteen. En daartussen gespannen: bruggetjes als waslijnen, soms straks, dan weer met een kleine kromming.

Paradox

‘Hand in Hand’ staat bol van de paradoxen. Atkinson’s levendige humaniteit staat tegenover afgepast machinegeluid; als dagen van glas versus nacht van beton brut. De glorie van het grote laat zij bestaan bij de gratie van het minuscule. En omgekeerd. Zeker wanneer alles én niets, zoals op deze plaat – tja – hand in hand oplopen, blijkt binaire oppositie uitgekleed. Niet alleen zwart noch wit, maar al helemaal geen grijs; daarin vind je de meesterhand van Atkinson.

Van Didion tot DeLillo

Taal wordt door Atkinson ook dubbelzinnig ingezet. Ze plaatst woorden centraal en breekt taal af; versnippert Dada-achtig, plakt surrealistisch en postmodern aan elkaar, neigt zo nu en dan naar Blade Runner-sferen in sf-romantiek. Ze maakt een album dat uitgesproken boekig is. Literaire referenties dringen zich dan ook meer op dan muzikale. Natuurlijk: Joan La Barbara en Robert Ashley liggen voor het oprapen. Meer nog echter spreken door de fluisteringen de stemmen van JG Ballard, Joan Didion, Philip K Dick en bovenal Don DeLillo.

Reiskoffertje

Hand in Hand’ is kristalhelder en ondoorzichtig als melkglas – een plaat als een claustrofobisch panorama. Een album dat je wakker schudt. En houdt. Want zo ziet Atkinson het graag: “Ik bekijk muziek en kunst als de vraag hoe alert te zijn, passief en actief; heden – verleden – toekomst; alleen en samen, tegelijkertijd.”

Nooit vol

Steeds opnieuw moet je als luisteraar de oren spitsen en positie kiezen. Volg je de stem, de tekst of toch de sinusgolf? Wat vertelt welke lijn en waarom eigenlijk? Word je meegenomen naar elders of juist sterker verankerd in hier en nu? ‘Hand in Hand’ verschiet steevast van kleur en laveert tussen vergaande abstractie en klinkklare realiteit. En het is een plaat die bij je blijft, waar je ook bent; als een valiesje waarin je geluid van alledag – van gesprekken tot verkeersrumoer of vogelgekwetter – gaat inpassen. En dat – wonderlijk genoeg – nooit vol raakt.

Hand in Hand van Felicia Atkinson verscheen op 4 mei 2017 bij haar eigen Shelter Press label.