Afstand nemen met Weijers & van Saarloos

Ruim 70% van de pratende hoofden op tv is man, vertelde Simone van Saarloos in de introductie van haar eigen talkshow. Niña Weijers en zij vonden dat zoiets toch echt beter kan, zonder over glazen plafonds en andere damesonderwerpen te hoeven praten. En dus startten zij in oktober 2013 hun seksistische talkshowserie met gasten uit de kunst, literatuur, politiek en wetenschap. Anderhalf jaar later zijn ze zo’n begrip geworden dat het Holland Festival hen uitnodigde voor een speciale editie.

In de Shaffy zaal van Felix Meritis was het broeierig warm. Een enorme ventilator zoemde zo hard dat de vrouwen op het podium bijna niet meer verstaanbaar waren. De akoestiek kon beter. Maar de gasten, Christiane Jatahy en Cigdem Yuksel maakten veel goed. Beiden schoven aan omdat ze met werk in het Holland festival staan. Van Yuksel hangen deze maand aan de voorstelling Niet Meer Zonder Jou gelieerde foto’s in Amsterdamse tram- en bushokjes. Reden voor een gesprek over kunst, leven en afstand nemen. “Excuusman” Mano Bouzamour mocht vanaf de zijlijn af en toe commentaar leveren.

Cigdem Yuksel vertelde over haar werk en haar Turkse achtergrond. De voorstelling en haar foto’s gaan over het weigeren te vervreemden van je afkomst en je ouders, terwijl je je eigen leven leidt. Over het beklemmende Wij-gevoel en de sociale druk om een ‘normaal’ mens te zijn, zodat de buren en de familie je niet uitsluiten. In Yuksels eigen leven werd dat een prangend gegeven toen zij in haar eentje naar Amsterdam wilde verhuizen om fotograaf te worden. Dat was absoluut not done voor haar ouders, maar ze zette door en heeft nu haar eigen leven en carrière. En ze weigert geen onderdeel meer te zijn vaar haar familie. Yuksel heeft nog altijd contact met haar ouders, maar soepel gaat het niet. Dezelfde strijd laat ze met haar foto’s zien. Petje af voor deze sterke dame.

Anders ligt dat voor Mano Bouzamour, die zijn eigen weg ging maar daardoor het huis is uitgezet door zijn ouders. Op de avond van zijn optreden bij Pauw en Witteman, na zijn succesvolle lancering van De belofte van Pisa, vond hij zijn spullen op straat. Weg roes. Afstand nemen, het thema van de avond, is voor hem een dagelijks realiteit.

Tweede gast, de Braziliaanse regisseus Christiane Jatahy werd aan de tand gevoeld over haar idee van utopie en de verbinding tussen het persoonlijke en het politieke. Ze beaamde zonder meer politieke voorstellingen te maken. Ze haalde de Franse filosoof Jacques Ranciere aan, die stelt dat kunst en politiek niet zonder elkaar kunnen. Haar voorstelling is een adaptatie van Tsjechovs Drie Zusters: What If They Go To Moscow? Centrale vragen daarin zijn waarom we altijd ergens anders willen zijn. Waar dromen mensen van? Het gaat haar om het opheffen van grenzen, een van haar eigen utopische wensen. De grens tussen theater en film heft Jatahy maar vast op: in de ene zaal spelen actrices en acteurs de voorstelling, die in de andere zaal live gestreamd wordt. Het publiek kan kiezen welke realiteit het als eerste wil zien.

Het was een mooie avond. De gesprekken waren niet glad en snel, maar licht meanderend en even warm als de bovenzaal in Felix. Je kunt gemakkelijk de kritiek uiten dat het aan de rommelige kant was. Dat de interviews strakker en meer to the point kunnen. Maar zou dat echt interessantere gesprekken opleveren? Ik betwijfel het. Het grote voordeel van een wat lossere aanpak is dat alle vrouwen, en de excuusman, aan het woord konden blijven en hun verhaal konden doen. Kom daar maar eens om bij die 70%.

Goed te weten:
Niet Meer Zonder Jou is op 17 juni nog te zien
What If They Went To Moscow is op 14 en 15 juni te zien