Jurassic Art! – 10 keer kunst met dinosaurussen

Tweeëntwintig jaar na Jurassic Park komt donderdag 11 juni het vierde deel van de bekende dinosaurusfilms in de Nederlandse bioscopen. In Jurassic World zien we in 3D hoe het gedroomde pretpark met levende dinosaurussen eindelijk is verwezenlijkt, en hoe het grandioos mis loopt als overambitieuze showmensen dino’s genetisch gaan manipuleren. In elk nieuw deel is het plot dunner, worden de special effects dominanter en de wetenschappelijke pretenties minder, maar niemand kan ontkennen dat de Jurassic Park-films een revolutie hebben ontketend. Ook in de kunsten.

[Tweet “Niemand kan ontkennen dat de Jurassic Park-films een revolutie hebben ontketend. Ook in de kunsten.”]

Met het verhaal van Michael Crichton (wetenschapper kloont dinosaurussen uit bloed in een gefossiliseerde mug, dinosaurussen breken los en gaan op mensenjacht) verfilmde Spielberg de jongensdroom van miljoenen. Sindsdien heeft ieder natuurhistorisch museum het over Velociraptor en T-Rex (die voorheen in Nederland nog gewoon Tyrannosaurus heette) en is het Jura veruit het populairste geologische tijdperk. Natuurlijk hebben ook de kunsten wereldwijd inspiratie opgedaan uit de films, hun achterliggende gedachte en fascinerende techniek. Een bloemlezing.

1. Dinotopia

De filmindustrie heeft de thematiek én techniek van Jurassic Park omarmd. Bekend zijn de Britse documentaires ‘Walking with Dinosaurs’, waarin prehistorische dieren (uit het Mesozoïcum, niet het Jura!) nu eens wél wetenschappelijk worden neergezet, maar echte fictie zien we in tv-serie Dinotopia, waar mensen en dinosaurussen samen leven in een verborgen wereld. Gebaseerd op het schitterende prentenboek van James Gurney.

https://youtu.be/hquGaU3Wt3M

2. Momix: Botanica

Een dansend triceratopsskelet zien we in ‘Botanica’ van MOMIX. Dans gaat samen met illusionisme in dit gezelschap van Moses Pendleton. Botanica beschrijft de veranderingen in de natuur, van het opengaan van een bloem tot aspecten van de evolutie. (Afbeelding boven dit artikel, foto Max Pucciariello)

3. Darwin the Dinosaur

Om dans toegankelijk te maken voor kinderen, verander je de dansers in… juist. Darwin the Dinosaur is een dansvoorstelling met fluorescerend licht, waardoor over het podium dino’s lijken te bewegen als lichtgevende game-figuren.

https://youtu.be/-fqDYjFBRvg

4. Sui Jianguo’s Red Dinosaurs

De Chinese beeldhouwer Sui Jianguo heeft ook iets met dino’s. Dit exemplaar met ‘Made in China’ duidelijk leesbaar erop stond in 2011 op het Haagse Lange Voorhout. Voor Jianguo staan de uitgestorven reuzen symbool voor de supersnelle groei van de Chinese export, die goeddeels gebaseerd is op goedkope imitatieproducten en in de ogen van Jianguo niet alleen maar goed is voor mensen.

5. Panamarenko’s Archaeopterix

Dichterbij huis: de Vlaamse beeldhouwer Panamarenko is gefascineerd door alles wat vliegt. Al in 1990 fröbelde hij zijn Archaeopteryx, een voorhistorische vogel, uit ijzer, tape, motortjes en zonnepanelen. Vóór Jurassic Park, dus hij telt eigenlijk niet mee. Het dier staat in het Middelheimmuseum in Antwerpen.

6. Per raptorfiets door de Bible Belt

Markus Moestue (Noorwegen) fietste 300 kilometer door wat de Noorse Bible Belt wordt genoemd op een zelfgebouwde raptorfiets. Hij protesteerde hiermee tegen het dogmatisch religieus onderwijs in Noorse staatsscholen.

7. In the hall of…

Muzikaal is de spoeling nogal dun in dinoland. Dinosaur Annex uit Boston speelt al sinds 1975 modern-klassieke muziek in Boston, maar heeft verder hoegenaamd geen link met dinosauriërs. Een grappige compositie is The Hall of the Dinosaur King van componist en pianist Lionel Yu, al hoor ik er meer gothic in dan klassiek en al is het jammer dat er alleen een ingeblikte midiversie beschikbaar is.

8. Jurassic 5

In de popmuziek lijkt het dinoklimaat iets beter. Lang voor Jurassic Park waren er Dinosaur jr. en Marc Bolans T-Rex, maar eigenlijk verwijzen alleen de hiphoppers van Jurassic 5 in hun naam rechtstreeks naar de film, waarbij hun naam vooral duidt op hun ‘old skool’ hiphopstijl.

9. Jasper Hagenaar

Utrechtenaar Jasper Hagenaar schilderde in 2011 en 2012 regelmatig experimentele opstellingen en diorama’s, waarin dinosauriërs een rol speelden. Als gebroken object, of in een vitrine met mensen erbij.  Zijn Dinotopia ziet er in elk geval heel anders uit dan dat van Gurney!

10. Simon Stålenhags ‘Paleo’

Voor wie los van maatschappelijke bedoelingen en conceptuele dubbele bodems wil genieten van schitterende dinokuddes en eenzame oerschildpadden, is er het werk van Simon Stålenhag (Zweden). Voor de tentoonstelling ‘Fossils and evolution’  in het Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie in Stockholm schilderde hij een uitgebreide serie landschappen.