Gratis geld bestaat niet. Dat heeft het Ministerie van OCW al vaker laten zien. Extra geld blijkt een sigaar uit eigen doos. Het ministerie heeft het kasschuiven tot kunst verheven.
Natuurlijk, het klinkt zo mooi, al dat extra geld voor de cultuursector, maar waar komt dat eigenlijk vandaan? Simpel: door de belastingvoordelen voor particulieren met een monumentaal pand af te schaffen. Want, zo luidt de overweging: ‘voor het structureel op orde brengen van de rijksbegroting zijn ook maatregelen nodig op de begroting van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap’.
Prioriteit
De wet ‘fiscale maatregelen rijksmonumenten’ is een regeling die particuliere eigenaren van panden die rijksmonument zijn in staat stelt de kosten van onderhoud aan hun pand fiscaal in aftrek te brengen als persoonsgebonden aftrekpost. Dat blijkt ongewenst, want ‘het zijn immers de particuliere monument-eigenaren die bepalen welk onderhoud wanneer aan het monumentenpand wordt uitgevoerd. Op de prioriteit van het onderhoud (achterstallig of niet) heeft het Rijk geen invloed.’
Afschaffen dus is het voorstel, uiteraard ook met als doel ‘het belastingstelsel te vereenvoudigen’, en jawel, daar vinden we opeens die 24 miljoen. Zelfs een miljoen meer, maar een beetje reserve kan nooit kwaad.
Het beëindigen van de fiscale aftrek van uitgaven voor monumentenpanden per 2017 leidt tot een besparing van structureel € 57 miljoen, waarvan € 25 miljoen structureel wordt ingezet voor de oplossing van rijksbrede begrotingsproblematiek. De resterende € 32 miljoen wordt in 2017 en 2018 ingezet voor een niet-fiscale overgangsregeling. De beleidsbrief waarin deze overgangsregeling wordt uitgewerkt wordt in oktober 2016 naar de Tweede Kamer gestuurd. Met ingang van 2019 wordt de € 32 miljoen structureel ingezet binnen een herijkt financieringsstelsel voor monumentenzorg.
Minder
Zorgwekkend is dat die 25 miljoen rijksbreed ingezet kan worden, dus niet eens binnen het Ministerie van OCW hoeft te blijven, maar gelukkig lezen we ook dat extra geld gebruikt zal worden ‘om de begroting van OCW sluitend te krijgen’. Een directe koppeling tussen de bezuiniging van 25 miljoen op monumenten en de 24 miljoen ‘extra’ wordt niet gemaakt. Het zou dus zo maar kunnen dat aan het eind van de rekening het Ministerie van OCW niet meer aan cultuur uitgeeft, maar doodleuk een miljoen minder.
En dan hebben we het nog niet eens over vele duizenden mensen die bewust en met goede bedoelingen een monument hebben gekocht, maar dat wellicht nu niet meer kunnen onderhouden. De website De Erfgoedstem houdt inmiddels een blog bij met alle reacties.