‘ZZP’ers tijdens corona vooral in de steek gelaten door grote structureel gesubsidieerde kunstinstellingen.’

“De coronacrisis legt een aantal zwaktes van de culturele en creatieve sector bloot. In deze meest geflexibiliseerde sector van de economie is de flexibele schil tijdens de coronacrisis een gemakkelijke bezuinigingsoptie gebleken. Daardoor hebben zzp’ers deels hun heil moeten zoeken buiten de culturele en creatieve sector en keren zij mogelijk niet meer terug.”

Wat we al hoorden, zagen en wisten is nu wetenschappelijk vastgelegd: de kunstsector is blijvend beschadigd door de coronapandemie. Doordat er onvoldoende mogelijkheden zijn benut om het extreem grote aantal zzp’ers in de sector goed te compenseren voor het wegvallen van werk is er een blijvend tekort ontstaan aan mensen achter de schermen: productiewerkers, decorbouwers, podiumtechnologen, pr-mensen. Het langverwachte tweede onderzoek van de Boekmanstichting toont dat aan. De resultaten zijn iets genuanceerd ten opzichte van het eerdere onderzoek, maar nog steeds dramatisch.

Betere resultaten

Corona heeft het allerhardst toegeslagen in de podiumkunsten, met beeldende kunst als goede tweede, al is ‘goede’ in dit verband een lastige term. Boekman zegt: “De zzp’ers in de culturele en creatieve sector hebben – op enkele uitzonderingen na bij vooral kleine en middelkleine organisaties – weinig geprofiteerd van de generieke en specifieke steunmaatregelen. Tussen 2019 en 2021 hebben de culturele organisaties lasten van zzp’ers vier keer zo sterk teruggebracht als de lasten van personeel in loondienst (20% versus 5%).”

Opvallend daarbij is dat de grote, structureel gesubsidieerde clubs het minst voor de zwaksten hebben gedaan: “De meeste organisaties boeken in deze jaren over de hele linie zelfs betere financiële resultaten dan in 2019, ook omdat ze – met uitzondering van organisaties in beeldende kunst en creatieve industrie – hun lasten tussen 2019 en 2021 per saldo sterk hebben teruggebracht.” 

Kleinere organisaties, gesubsidieerd en ongesubsidieerd, zorgden beter voor hun ‘vrije’ medewerkers. Het doet deze oud-krantenjongen denken aan de kerstgroetrondjes in Capelle aan den Ijssel: in de destijds relatief arme flatwijk aan de Fluiterlaan gaven de NRC-abonnees aanzienlijk meer kerstfooi aan de bezorger dan in de relatief welgestelde Merelhoven.