Braziliaanse vibes en grensverleggende voorstellingen in het Holland Festival 

Nog drie weken en het Holland Festival gaat weer van start! De 77e editie van het Holland Festival opent op 6 juni in de Amsterdamse Gashouder met Rite of Spring, een dubbelprogramma waarin Stravinsky’s Le Sacre du printemps de inspiratie vormt voor een film van de Griekse filmmaker en beeldend kunstenaar Evangelia Kranioti. De associate artist van deze editie, de Braziliaanse theater- en filmmaker Christiane Jatahy, maakt met beelden uit haar omvangrijke filmarchief een geheel nieuwe film op Music in Common Time van de Amerikaanse componist Caroline Shaw.   

De opening zet in vorm en inhoud de toon voor het hele festival. Christiane Jatahy richt zich met een kritische blik op de maatschappij en op vastgeroeste machts- en genderverhoudingen. In haar voorstelling Hamlet – In the Folds of Time bijvoorbeeld, is de hoofdpersoon, gespeeld door Clotilde Hesme, een vrouw die naar de demonen uit haar verleden kijkt en daar lering uit wil trekken. Haar moeder en haar geliefde, Gertrude en Ophelia, zijn haar belangrijkste tegenspelers. Hoe kunnen zij hun toekomst veranderen en vrouwvriendelijker maken? 

Nieuw in het programma is Crossings, twee middagen met ontmoetingen in twee Amsterdamse parken. Op uitnodiging van het Holland Festival gaat Jatahy in gesprek met bewoners, activisten en kunstenaars over hun stad. Wat betekent de stad voor hen, wat maakt het hun thuis, wat verbindt hen? De gesprekken worden live gevoerd en gelijktijdig uitgezonden in de openbare ruimte. Zaterdag 15 juni in het Nelson Mandelapark en woensdag 19 juni in het Noorderpark. Crossings is gratis te bezoeken. 

In samenspraak met Jatahy ligt de focus van het festival op Brazilië. Jatahy’s eigen voorstelling Depois do silêncio gaat in op het problematische slavernijverleden van het land, in haar kenmerkende mix van fictie en documentaire, film en theater en muziek van haar vaste muzikale partner Vitor Araújo.  

Braziliaanse ritmes

Araújo zelf speelt samen met zijn band, twee Candomblé-percussionisten en Metropole Orkest Strings zijn magnum opus Levaguiã Terê. Studies naar de ritmes uit Araújo’s geboortestreek in het noordoosten van Brazilië, op hun beurt meegekomen met talloze slaventransporten uit Afrika, liggen aan de basis van het album. Zijn werk is soms melancholisch wervelend, dan weer afgemeten minimaal of onstuimig tribaal, maar bijna altijd aangedreven door een constante puls van percussie. 

Meer Braziliaanse muziek in het festival is afkomstig van de legendarische Arthur Verocai, die op zijn 79e mét het Metropole Orkest in Het Concertgebouw optreedt. Zijn album uit 1972, Arthur Verocai getiteld, is lange tijd een collector’s item geweest, beroemd geworden door de samples van met name uit de hiphop afkomstige artiesten. Zo hebben MF Doom en Ludacris Verocai’s muziek gesampled, bijvoorbeeld in de soundtrack van Spike Lee’s Do the Right Thing. Nu speelt de maestro zelf zijn mix van bossanova, samba, jazz, MPB, psychedelica en funk.  

Grensverleggende dans uit Brazilië is er ook. Grupo Cena 11 bestaat al sinds 1995 en komt nu voor het eerst naar Nederland met Eu não sou só eu em mim (‘Ik ben niet alleen ik in mijzelf’). Zeven dansers en een pianist onder leiding van Alejandro Ahmed reageren in deze voorstelling op het werk van de antropoloog Darcy Ribeiro, die in de jaren 90 schreef over de Braziliaanse bevolking (O povo Brasileiro). Wat is identiteit en wat is cultuur, juist in een land waar mensen met veel verschillende culturen en achtergronden samenwonen?  

Nieuw in het programma

Niet Braziliaans, maar nieuw in het programma is de opening van de Dag van de Componist op 15 juni, ’s ochtends vroeg op Amsterdam Centraal Station IJboulevard, met de wereldpremière van een nieuwe compositie van Anne-Maartje Lemereis, Componist des Vaderlands, én het kersverse stadslied van Yannis Kyriakides, die voor de gelegenheid benoemd is tot Stadscomponist van Amsterdam. Daarnaast zijn de miniaturen te horen die hij in opdracht van het Holland Festival en Asko|Schönberg heeft gecomponeerd voor de voorstelling Mutability. De voorstelling Mutability zelf is een week later, op 23 juni, te zien in het Muziekgebouw als concertinstallatie van Kyriakides, 12 componisten, solisten van Asko|Schönberg, het Innovation:Lab, Darien Brito en Theun Mosk. Gezamenlijk creëren ze een labyrint van geluiden en muziekminiaturen, waar het publiek in kan ronddwalen. Technologie en solisten komen samen in een concertinstallatie die constant muteert en in beweging is  

Ook nieuw in het programma is de stream van The Bird of a Thousand Voices, een multimediale volksvertelling van componist Tigran Hamasyan over een mythologische vogel, symbool voor herstel en bewustwording. Met Hamasyans fonkelnieuwe pianomuziek, zang van Areni Agbabian en een interactieve lichtinstallatie komt de mythe tot leven die Hamasyan al sinds zijn kindertijd fascineert. De stream is van 18 tot en met 20 juni online te zien.