Afgezette bestuurders zamelen geld in voor rechtszaak tegen Kunstenbond

Deze week verschenen berichten online dat twee bestuursleden van de Kunstenbond zouden zijn afgezet (“ontslagen”, volgens hun eigen bericht). Als reden geeft Ben van den Dungen, een van de in ongenade gevallen bestuurders een ‘onverwacht tekort’ in de jaarrekening: “De Kunstenbond – en daarmee ook de belangenbehartiging van musici – verkeert in een diepe crisis, nadat is gebleken dat de directie zonder expliciete goedkeuring van bestuur en ledenraad de begroting fors heeft overschreden. In plaats van het begrote exploitatie tekort (sic) van €600.000 boekte de vereniging een exploitatietekort van ruim €1,1 miljoen. Geld van de leden.”

Volgens Van den Dungen is hij, samen met Ellister van der Molen, door de ledenraad ‘ontslagen’ omdat zij “vragen stelden” over de budgetoverschrijding. De ledenraad stemde over hun ‘ontslag’ volgens de klagers tijdens hun afwezigheid.

Onhygiënisch

Van den Dungen en Van der Molen vechten hun afzetting aan en zijn daarvoor een crowdfunding gestart. Ze willen 5500 euro van belangstellenden werven om een kort geding tegen de Kunstenbond te voeren.

Tijd dus om eens bij de Kunstenbond na te vragen wat er volgens hen aan de hand is. Manu van Kersbergen, die sinds januari van dit jaar voorzitter is van de Kunstenbond, ontkent dat er sprake is van een crisis. De ontheffing van de twee ex-bestuursleden is volgens Manu het resultaat van “een democratisch proces” dat “volgens alle huishoudelijke reglementen en statuten voor de Kunstenbond is verlopen.” De Ledenraad, het hoogst beslissende orgaan binnen de vereniging (bestaande uit 13 leden), heeft met een meerderheid besloten dat “deze twee bestuursleden echt niet zo langer door kunnen op deze voet.”

Volgens de voorzitter is de bewering van de ex-bestuursleden dat hun ontheffing voortkomt uit kritische vragen over budgetoverschrijdingen, feitelijk onjuist: “De kern van het probleem was dat er geen gezamenlijke besluitvorming in een collegiaal bestuur meer mogelijk was. Deze verstoorde verhouding speelde al langer en is al diverse keren besproken. Het kwam opnieuw naar voren op het moment dat de twee ex-bestuursleden niet hun bestuurlijke verantwoordelijkheid wilden pakken en bestuurlijk onhygiënisch aan het handelen waren door doelbewust niet een conceptjaarrekening te ondertekenen.”

Geen kritische vragen

Zo’n concept-jaarrekening wordt voorbereid door het financiële hoofd en de accountant en vervolgens aan het bestuur voorgelegd, dat de jaarrekening formeel opstelt. De rol van het bestuur is bij die ondertekening volgens Van Kersbergen “het controleren op de juistheid van de informatie die er in staat genoteerd”, niet het bevragen van reeds door datzelfde bestuur besproken tussentijdse informatievoorziening.

De voorzitter noemt de claim van de ex-bestuursleden dat zij niet geïnformeerd waren over de financiële ontwikkelingen onjuist. Tijdens reguliere bestuursvergaderingen tijdens heel 2024 zijn er volgens hem al kwartaalrapportages gepresenteerd, ontvangen en besproken door het voltallige bestuur, dus ook Van den Dungen en Van der Molen. Ook tijdens de laatste vergadering van 2024 waarin die cijfers duidelijk werden, in het najaar van 2024, hebben de nu afgezette bestuursleden geen kritische vragen gesteld. Dit blijkt ook uit notulen en opnames van die vergaderingen.

Directie voor de bus gegooid

Daarna is er kennelijk iets misgegaan, aldus Van Kersbergen: “Toen ik een nieuwe vergadering voorstelde, werden ze niet meer aanspreekbaar, meldden zich af voor vergaderingen en openden op eigen initiatief een route en communicatielijn met de Ledenraad.”

Dat Van den Dungen en Van der Molen buiten het bestuur om zelf contact zochten met de ledenraad druist volgens de voorzitter in tegen de governance code. De ex-bestuursleden spraken hun wantrouwen uit over de directeur ten overstaan van de volledige ledenraad. Volgens Van Kersbergen gooiden ze daarmee de directie voor de bus. “Dit gedrag maakte de situatie onveilig voor het overige bestuur, met name voor de nieuwe penningmeester, die de periode als zeer onveilig heeft ervaren. De onjuiste informatie en verregaande verwijten veroorzaakte een escalatie.”

Dit staat haaks op de bewering van de ex-bestuursleden dat juist zij zich onveilig voelden.

Geen geld van de leden

Blijft over: de vraag of die genoemde budgetoverschrijding om “geld van de leden” gaat. Volgens de Kunstenbond gaat het om investeringen ten behoeve van een financieel duurzame toekomst: “In november 2022 werd een strategieplan unaniem goedgekeurd door zowel het bestuur als de Ledenraad, inclusief de betreffende ex-bestuursleden. Het plan koos voor een investeringsroute in plaats van bezuinigingen. Het kon gefinancierd worden uit grote financiële reserves, afkomstig van een beleggingsportefeuille, niet van contributies. Dit plan erkende expliciet dat het zou leiden tot een groter exploitatietekort in de eerste jaren, met een neutrale of positieve begroting na 2026. Het tekort van 2024 is daarom geen onverwachte tegenvaller, maar een voorzien en logisch gevolg van die gezamenlijke keuze.”

Dat de bestuursleden niet aanwezig waren bij de vergadering waarin de ledenraad besloot over hun afzetting is ook geen doelbewuste actie, volgens Van Kersbergen: “Na de presentatie van de conceptjaarrekening op 13 mei 2025, waarop zich hun plotselinge tegenstand openbaarde, hebben we twee vergaderingen gepland voor gesprek en bemiddeling. Zij kozen ervoor om daar niet te verschijnen en hadden toen al hun eenzijdige lijn met de ledenraad geopend. Daarop heeft de ledenraad zelf de motie ingediend, een vergadering ingepland en erover gestemd.” Met het bekende resultaat.

Op het moment van schrijven van dit artikel was ruim 4900 van de gevraagde 5500 euro voor het kort geding opgehaald.