Broederschap in woelige tijden

In 2001, toen Rotterdam Culturele hoofdstad van Europa was, sloeg een aantal instellingen de handen ineen en hieruit werden in 2005 de Rotterdamse Operadagen geboren. Het streven is in de operahuisloze Maasstad toch vernieuwend muziektheater te programmeren, vaak op ongebruikelijke locaties. Dit jaar vindt de negende editie plaats, van 17 tot en met 25 mei, met als thema ‘broederschap’.

Artistiek directeur Guy Coolen zette vorig jaar in op het thema (r)evolutie, met de aan de Franse revolutie ontleende strijdkreet ‘vrijheid, gelijkheid, broederschap’. Het thema broederschap is bijzonder actueel gezien de recente ontwikkelingen in Oekraïne. De strijd tussen de broedervolken van Rusland en Oekraïne heeft weliswaar nog geen nieuw muziektheater opgeleverd, maar Soselo in Siberia van het Rosa Ensemble en 33 ⅓ Collective is wel geïnspireerd op Stalin, die tegenwoordig door veel Russen wordt vereerd als een held des vaderlands.

Het libretto van Soselo in Siberië is gebaseerd op teksten van Mandelstam, Von Einzig en Stalin zelf, die als jongeling poëzie schreef onder het pseudoniem ‘Soselo’. De vrouw van Soselo heeft zelfmoord gepleegd en wordt voor straf verbannen naar Siberië, waar ze moet werken aan de bouw van een nieuwe stad. De visionair achter dit project is Soselo zelf. Het stuk gaat over het vervagen van grenzen tussen heden & verleden, realiteit & utopie, haat & liefde en goed & kwaad. Tijdens het benefietconcert voor de Concertzender op 6 mei gaf het Rosa Ensemble een voorproefje. Subtiele elektronisch/akoestische klankweefsels en breekbare zang van Eefje de Visser creëren een ijle droomwereld die smaakt naar meer. [Tweet “Subtiele klankweefsels en breekbare zang van Eefje de Visser creëren een ijle droomwereld, die smaakt naar meer”].

Soselo in Siberia is op de openingsavond te zien in de Onderzeebootloods en wordt daarna herhaald in de Rotterdamse Schouwburg. Op 8 mei is er overigens een try-out in TivoliVredenburg. Ook Being Arthur van de componist Lucas Wiegerink en tekstschrijver Anna Maria Versloot wordt uitgevoerd in de Onderzeebootloods, waar het publiek per boot wordt aangevoerd. De legendarische Britse Koning Arthur en zijn ridders van de ronde tafel gelden als dé verpersoonlijking van het thema broederschap en Versloot vertaalde dit naar de 21e eeuw. De regie ligt in handen van Karin Netten.

In Being Arthur trekken de ridders van de ronde tafel en de beminde Guinevere door het land in een tourbus, waarbij de idealen van broederschap en gelijkheid danig op de proef worden gesteld. Lucas Wiegerink schreef negen liederen over leiderschap door de eeuwen heen. Hij liet zich tijdens het componeren beïnvloeden door muziek uit verschillende periodes en stijlen, van Henry Purcell tot de Romantiek en popmuziek. Being Arthur is een productie van het Kameroperahuis Zwolle, in samenwerking met de Rotterdamse Operadagen en de Nationale Reisopera en is later ook te zien op Oeral en tijdens het Stadsfestival in Zwolle.

De Onderzeebootloods vormt ook het decor van Arthur van regisseur Paul Koek en auteur Peter Verhelst. Liederen van Henry Purcell, uitgevoerd door B’rock en Cappella Amsterdam, vormen het uitgangspunt voor een blik op het slagveld van de Eerste Wereldoorlog, waar het jongetje Arthur droomt van heldendaden. En dan is er ook nog Parsifal van Arlon Luijten en Ben Lammerts van Bueren, die de stad Rotterdams als decor gebruiken voor een nieuwe visie op het gelijknamige stuk van Richard Wagner. De held Parsifal wordt tegen een fel, hedendaags licht gehouden, met als centrale vraag: moeten we elke verlosser niet wantrouwen?

Onwillekeurig denk je hierbij toch aan held/dictator Poetin. – En duurt broederschap ooit langer dan het wederzijds belang?